“Düşüncesizliğe ulaşmak için düşünceyi, bağlanmamak için bağı kullanın.”[70 - Shonen munen, shochaku muchaku (渉念無念、渉着無 着). Başka bir Zen cümlesi. Munenori bu kelimeleri arkadaşı Takuan’dan öğrenmiş olmalıydı.Tek bir düşüncenin ortaya çıkması ya da bir şeye bağlılık, her ikisi de hastalıktır. Bağımlılığı kovduğunuzda Zihinsizliğin zihni ortaya çıkar. Bu mutlak sondur. – Tsuki no sho] Bunun özü, hastalığı kovma düşüncesinin de bir düşünce olmasıdır. Zihinde hastalığı kovma düşüncesi “bir düşünceyi kullanmak”tır.[71 - Nen ni wataru (念に渉る). Kelimenin tam anlamıyla, “karşıya geçmek” veya “bir düşünceyi aracı olarak kullanmak”.] Bir düşünce tarafından tüketilmeye de hastalık denir.
Hastalıktan kurtulmayı düşünmek de bir düşüncedir. Yine de düşünceyi kullanarak düşüncenin kendisinden kurtulabilirsiniz. Düşünceleri bırakabildiğiniz zaman onlardan kurtulmuş olursunuz.[72 - Munen (無念). Düşüncesizlik.] Bu şekilde, düşünceleri kullanmanın Düşüncesiz olmak anlamına geldiği söylenir. Geride kalan düşüncelerin hastalığından düşünceyle kurtulabilirseniz, daha sonrasında kurtulunan düşünceyle ondan kurtulma düşüncesi yok olacaktır. Bu, bir kamayı çıkarmak için başka bir kama kullanmakla aynı şeydir. Kamanın sıkıştığı yere başka bir kama sürterseniz kama gevşeyip çıkacaktır. İlk kama çıkarıldığında onu gevşetmek için kullanılan kamaya da gerek kalmaz.
Hastalıktan kurtulmak isterseniz, sonrasında ondan kurtulmak için kullanılan düşünce de yok olur ve buna “Düşüncesizliğe ulaşmak için düşünceyi kullanmak,” denir. Hastalıktan kurtulma düşüncesi o hastalıkla bir bağlantı olarak görülebilir ama bu bağla birlikte hastalık kovulur ve takıntı ortadan kalkar. Buna da “Bağlanmamak için bağı kullanmak,” adı verilir.
Derin Seviye
Derin seviyede hastalıktan kurtulmak sadece bunu yapmayı düşünen zihnin eksikliğidir. Hastalıktan kurtulma düşüncesinin kendisi hastalıktır. Hastalıktan, kendini ona bırakıp yola onunla devam ederek kurtulunur.
Hastalıktan kurtulma düşüncesi sonuç vermeyecektir çünkü bu düşünce zihindedir. Bu nedenle, hastalık ne kadar çok kalırsa ve o düşünceye ne kadar takılı kalırsanız, kazanç da o kadar az olacaktır. Bu nasıl anlaşılabilir?
Cevap şudur:[73 - Lit., “Şöyle diyerek cevap verdi…” Burada kimin cevap vermiş olabileceği metinde belirtilmemiştir ancak bu bölümlerdeki kavramlar açıkça Takuan’a aittir.] Başlangıç ve derin, bu kullanım için iki seviyede kurulmuştur. Kendinizi zihnin başlangıç çerçevesinde eğitip yeterli disiplini edindiğinizde sabit kalma, onu bırakma düşüncesi bile olmadan geride bırakılır.
“Hastalık” denen şey sabit kalmadır. Budizmde sabit kalmaktan hiç hoşlanılmaz. Keşiş, ancak sabit kalma durumunu geride bıraktığı zaman dünyevi işlere karışıp lekelenmez. O artık ne yaparsa yapsın hürdür ve hiçbir yerde sabit kalmaz. Çeşitli tekniklerin ötesinde, tüm Yollarda bilirkişi olup da kendilerini sabit kalma durumundan koparamamış insanlara usta denemez.[74 - Chaku (着) kelimesi çeviride çeşitli seçenekler sunar. Bu kavram için hem “bağlılık” hem de “sabitleşme”yi kullandık çünkü bu kelimeler anlamı daha iyi temsil ediyor gibiydi. Budizm genellikle chaku’nun üç farklı seviyede olduğunu düşünür; şeylere bağlılık, fikirlere (“kendi” fikirleriniz dahil) bağlılık ve Nirvana’ya bağlılık.]
Toz ve kir, kaba ve cilasız bir mücevhere yapışacaktır. Bununla birlikte, cilalı mücevher bataklığın ortasında bile kusursuz görünecektir. Disiplinle zihnin mücevherini parlatıp hiçbir kusura yer bırakmaz ve kendinizi hastalığa bırakıp zihni bir kenara atarsınız.
Bir keşiş saygın bir kişiye sordu: “Yol nedir?” Saygın kişi yanıtladı: “Sahip olduğun sıradan zihin, Yol budur.”[75 - Bu, on üçüncü yüzyıl Çin Zen koan derlemesi olan Wumenkwan’ın (Japonca, Mumonkan 無 門 関) on dokuzuncu örneğine bir göndermedir. Bu çalışma – özellikle bu vaka – Munenori’nin zamanında kılıç ustaları tarafından iyi biliniyormuş gibi görünüyor ve etkisi Munenori’nin büyük çağdaşı Miyamoto Musashi’nin Beş Çember Kitabı’nda da görülebilir. Zen ve kılıç ustalığı düşüncesinde durum, tamamen alıntılanacak kadar önemlidir:Joshu, Nansen’e “Yol nedir?” diye sordu. Nansen, “Sıradan zihnin Yoldur,” dedi. Joshu, “İzi sürülebilir mi, sürülemez mi?” dedi ve Nansen, “Aradığınız anda gider,” diye yanıtladı. Joshu daha sonra, “Eğer onu arayamıyorsan, bunun Yol olduğunu nasıl bileceksin?” diye sordu. Nansen, “Yol, bilmeye veya bilmemeye bağlı değildir. Bilmek, kafa karışıklığıdır, bilmemek de kör olmaktır. Kuşkusuz bir Yola gerçekten varırsanız, o büyük bir boşluk veya uçsuz bucaksız bir hiçlik gibidir. Bunu onaylama ve reddetmeyle zorlayabilir misiniz?”Bu ifade ayrıca Ching-te ch’uan-teng Lu’nun 28. bölümünde de alıntılanmıştır – Japonca, Keitoku dentoroku (景徳伝燈録)–1004’te derlenen altı yüzden fazla Zen ustasının eylem ve sözleriyle ilgili kayıtlar: Yol uygulama gerektirmez. Kir veya lekeden arınmıştır. Nasıl kir veya leke olmaz? Basitçe şudur: Yaşam ve ölüm fikrine sahip olduğunuzda, bir şey yapma planınız olduğunda, her şey kir ve lekedir. Yolla doğrudan karşılaşmak istiyorsanız, sıradan zihin Yoldur. Sıradan zihin dediğimiz şey, hiçbir şey yapmaz, artı veya eksi ayırt etmez, kavramaz veya bir kenara atmaz, düzenli veya düzensiz hiçbir şey aramaz ve dünyevi ya da kutsal görmez.]
Bu anekdot, tüm disiplinleri kapsayan bir ilkeyi içerir. Yolun açıklanması istenildiğinde cevap “sıradan zihin”dir. Bu gerçekten çok derindir. Zihindeki tüm hastalıklardan kurtulmak sıradan zihni yaratır fakat buna rağmen hastalığın ortasında kalır. Bu, hastalıksız olma halidir.
Bunu sanat dünyasına uygulayın. Okçuluk yaparken zihniniz yayı çekme düşüncesiyle meşgulse amacınız düzensiz ve başıboş olacaktır. Kılıcı kullanırken zihniniz kılıcı kullanma düşüncesiyle meşgulse ucu muhtemelen ayarlanamayacaktır. Kaligrafi çalışırken zihniniz yazma düşüncesiyle meşgulse fırça rahat kullanılamayacaktır. Koto çalarken zihniniz çalma düşüncesiyle doluysa melodi karışacaktır.
Yayı çeken kişi, bu eylemi düşünen zihni unutup hiçbir şey yapmadan sadece sahip olduğu sıradan zihinle yayı serbest bıraktığında yay sakinleşecektir. Kılıç kullanırken, ata binerken, bir şeyler yazarken veya koto çalarken bunların hiçbirini ya da hiçbir şey yapmayan sıradan zihni kullanın. O zaman ne yaparsanız yapın kolaylıkla yapacaksınız.
Hangi disiplini takip ederseniz edin, eğer yüreğinizde tek bir hedef varsa gerçek bir Yol söz konusu olmayacaktır. Yüreğinde hiçbir şey olmayan biri gerçek Yolun İnsanıdır. Yüreğinde hiçbir şey yoksa ne yaparsa yapsın kolaylıkla yapar.
Вы ознакомились с фрагментом книги.
Для бесплатного чтения открыта только часть текста.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера:
