Зарубежная фантастика

Havaskor yozuvchi Otabek Quvvatovning «Olimjonning sarguzashtlari yoxud zamon va makon oralig'ida» asari o'zbek xalq ertaklari asosida, qisman fantastika janrida yozilgan. Muallif kichik-kichik ertaklarini, bolalarga bag'ishlangan she'riy kitoblarini nashr etgan bo'lsa , bu gal katta hajmdagi asarga qo'l urgan.Iste'dod qaysi ko'rinishda yuz ko'rsatayotgan bo'lmasin, u o'ziga nisbatan mehr-muhabbat va e'zozni talab etadi. Otabekning xalq ertaklari uslubida fantastikaga qo'l urishi bejiz emas. Avvalo shuni aytish kerakki, bugungi o'zbek bolalar adabiyotida fantastika janrida yangi asarlar kam yaratilyapti.Bolalar adabiyotiga bo'lgan talab to'xtamay o'sib borayotgani hech kimga sir emas. Buni hisobga olgan hushyor, tadbirkor noshirlar chet el ertaklarini tarjima qilib, chop etishmoqda. Lekin bolalar qalbi, ongi, ruhiga o'z ona tilida va milliy xarakterda yozilgan asarlar ko'proq ta'sir etadi. Birovning bolasini birovning otasi tarbiyalamasin, degan hazilnamo gaplar ham bejiz aytilmagan. Shu ma'noda, yosh yozuvchi Otabek Quvvatovning ushbu asari o'z vaqtida yozilgan asarlardan biridir."Olimjonning sarguzashtlari yoxud zamon va makon oralig'ida" asarida xayolotga berilgan oltinchi sinf o'quvchisi Olimjonning ezgulik bilan yovuzlik o'rtasidagi olishuvda yaxshilik g'alaba qozonishi uchun ajoyib sarguzashtlarni boshidan kechirganligi hikoya qilinadi. Bilamiz, o'n ikki yoshli bolalarda, ayniqsa, o'smirlik pallasida xayolotga berilish kuchli bo'ladi. O'zida kuch topib, tog'lami talqon, cho'li biyobonlarga suv chiqarib, olamni guliston qilsam, deydi.

Таниқли фантаст ёзувчи Озод Мўъминнинг навбатдаги тўплами тарихий-саргузашт эссе билан бошланиб, ажабтовур, қизиқарли фантастик ҳикоялар билан давом этади.Мазкур тўплам китобхонларга манзур бўлади, деган умиддамиз.

Озод Мўъмин – фантастик, тарихий, таржима асарлар, қўшиқлар ва хажвий-юмористик ҳикоялар муаллифидир. Шулар билан бир қаторда, У – олим, физика-математика фанлари номзоди, ихтирочи ҳамдир. Унинг ҳаёлий хикоялари чет тилларга ўгирилиб, чоп этилган. «Хиёбондаги уч учрашув», «Мен – робот», «Энг доно от», «Бир йигит ва уч қиз ҳангомаси», «Сардор „Бешагачский“ – тоза ўғри» китоблари, «Ваҳдат ул–ҳақойиқ» фалсафий трактати ва катта эътибор қозонган «Буюк Амир Темур ёқути» тарихий асари дунё юзини кўрган. Озод Мўъминнинг қўлингиздаги китобига ўзбек адабиёти учун янги бўлган криминал триллер йўналишида битилган қисса ва фантастик ҳикоя киритилган.

Amerikaning mashhur fantast yozuvchisi Rey Bredberining nomi va asarlari o'zbek o'quvchilariga ham yaxshi tanish. Endi adibning shoh asari «Marsga hujum»ni siz aziz fantastika ixlosmandlariga havola etmoqdamiz. Oltmish yoshida ilk marta uchoqqa chiqqan, uyida eski yozuv mashinkasidan boshqa bironta zamonaviy texnika uskunasi bo'lmagan Rey Bredberi favqulodda quvvai zehni bilan olis-olis galaktikalarga xuddi fazogirlarday «sayohat» qiladi va mo''jizaviy taassurotlarini jahon ahli bilan baham ko'radi. Muallifning fantastika vositasida bunday g'aroyib «sayohat»lari zamirida ulkan majoziy ma'no yotadi – u Erdagi hayot, xususan, ona tabiatga munosabat allaqachon izdan chiqqanligini alam, o'kinch va zaharxandalik bilan ifoda etadi. Hatto biz shaffof marsliklar istiqomat qiladi deb tasavvur etganimiz Mars sayyorasining ham mana shu odamlar allaqachon boshiga etib bo'lganini alohida uqtiradi. Bu esa Erdagi har bir odamni chuqurroq o'ylashga, hushyor bo'lishga da'vat etadi.

Америкалик киноматографчилар томонидан яратилган «Привидение» («Арвоҳ») филми ўзбек томошабинларини ҳам ҳаяжонга солган эди. Бош қаҳрамоннинг ҳалокатга учраши, танасини тарк этгач, ўлганлигини тушунмаслиги, суюклиси билан бўладиган учрашувлар ғоят қизиқарли, ишонарли қилиб суратга олинган. Адиба Нигина Ниёзнинг «Сўнгги кун» асари ҳам у дунёдаги ҳаёт ҳақида ишонарли, мароқли ҳикоя қилади.

"Сеҳр ва тақдир" китоби аллақачон муҳлисларнинг севимли асарига айланган. Рисоланинг ушбу сони ҳам асосан ҳаётимизда учрайдиган сирли ҳодисаларга бағишланади. Бу сафар муаллиф «руҳият» рукнида асосан оилавий можароларни бартараф этиш ва бахтли оила қуриш учун нималарга эътибор қилиш кераклиги хусусида фикр юритади. Шунингдек, рисолада ноанъанавий даволаш усуллари ҳамда бехосият жойларнинг киши соғлиғига таъсири ва уларни бартараф этиш юзасидан мутахассис тавсияларини келтириб ўтади.

Мен мухлислардан ушбу асарни фантастика, хаёлий роман сифатида қабул қилишларини сўраган бўлардим. Шунингдек, асардаги воқеалар баъзи мухлисларимиз тасаввуридан, билганларидан фарқ қилиши мумкин. Чунки бу бадиий асар, бир ижодкор тасаввуридир. Мен билганларимни, ўқиб тафаккур қилганларимни ёздим. Яна ҳам Аллоҳ билгувчидир!

Нигина Ниёзнинг ушбу тўпламига унинг мухлислар томонидан илиқ кутиб олинган «Севги шарпаси», «Хотинимни мен ўлдирмадим» сингари янги мистик қиссалари киритилган. Асар воқеалари сизни сирлилиги, ғаройиблиги билан ўзига ром этади.

Инсон тақдири ҳамиша равон кечавермайди. Ҳаётда киши муаммоларга, нохуш ҳодисаларга ҳам дуч келади, дардга чалинади.Ушбу рисола инсон тақдири ҳақида. Агар инсон ҳаётдаги воқеаларни кузатса, уларни таҳлил эта билса, у тақдирини олдиндан била олади. Балки яхши амаллари, эзгу ишлари билан у тақдир ҳукмини ўзгартира олар?!

Баъзида инсон бошига мусибат тушиб, турмуш қаттиқликларидан қийналиб қолади. Оиладаги жанжал ва низоларнинг кети узилмайди. Шундай кезлари кимгадир ёрилгинг, дилдаги дардларингни айтиб, маслаҳат олгинг келади. Саврия опа сиз излаган ажойиб руҳий шифокор ҳамдир…