M?Q?DD?S 44
Vahid M?mm?dli
"M?q?dd?s 44" h?r iki Qarabag m?harib?sin? h?sr olunmus ?n yaxsi ?s?rl?rd?n biri olmaqla yanasi h?m birinci, h?m d? ikinci Qarabag m?harib?l?rini bir s?jet x?ttind? birl?sdirm?kl? se?ilir.
Vahid M?mm?dli
M?Q?DD?S 44
Ke??n ilin payizindan anasinda d?yisiklik hiss etm?y? baslamisdi. Amma bu bar?d? n? anasindan, n? d? atasindn sorusmaga c?r?t etmisdi. Sanki bunun nam?hr?m m?vzu oldugunu bilirdi. Amma onlara tez-tez g?l?n ata n?n?si G?lnis? demisdi ki, insallah yazda hacileyl?k ona d?nya g?z?li bir baci g?tir?c?k…
Hacileyl?k h?r il yazin ortalarinda evl?rinin qarsisindak ?inarin budaqlari arasinda iri yuva qurardi. H?min hacileyl?yin ?z?n?n d? ?ox g?z?l balalari olardi. Amma indi n?n?si dey?nd? ki, hacileyl?k ona baci g?tir?c?k, sevincind?n az qalmisdi ki, h?min leyl?kl?r kimi p?rvazlanib havaya qalxsin.Onun ?n ?ox sevdiyi f?nn riyaziyyat idi. Riyaziyyatdan d?rs dey?n Samvel m??llim onlara toplama, ?ixma, vurma v? b?lm? ?m?ll?rini ?yr?tmisdi.
G?lnis? n?n?si dey?nd? ki, yazda hacileyl?k ona baci g?tir?c?k o da tez beynind? hesablama aparmisdi: "Dem?k, m?n, anam, atam – ?? n?f?rik, hacileyl?k d? m?n? bir baci g?tir?c?k. ?st?g?ls?k, olur d?rd. H?, n? g?z?l, biz d?rd n?f?r olacagiq".
Atasi h?mis? dey?rdi ki, yaxsi ail? b?l?nm?z bir yumruga b?nz?yir:
4:1=4
"Ay can-ay can… Dem?k, he? n? bizi ayira bilm?z!".
Sonra q?rara g?lmisdi ki, iki n?n?sini v? babasini da toplasin:
4+3=7
N? g?z?ldi? G?r n? q?d?r oldular.
He? kim, he? n? onlari ayira bilm?z. Hesab d?rsi g?z?ldir, riyaziyyat ?ox maraqlidir…
***
Indi Susa t?rm?sinin solgun divarlarina baxa-baxa usaq agli il? fikirl?sirdi ki, riyaziyyati yaxsi m?nims?m?yibmis. Samvel m??llim b?lk? d? q?sd?n ona bu elmin sirl?rini daha d?rind?n ?yr?tm?yib. Bax bir d? hesablayaq: Biz ?? n?f?r idik, ?st?g?l baci, ?st?g?l iki n?n?l?r, ?st?g?l baba:
3+1+2+1=7
Samvel v? onun d?st?si ?vv?lc? atasini, sonra anasini v? h?l? dogulmamis bacisini ?ld?rd?l?r, ondan sonra da k?ndd? olan h?r k?si n?n?l?ri G?lnis? v? M?din?ni, babasi Qilincxani yandirdilar. Dem?k, ne?? oldu:
7-1-1-1-3=1
V?… o, t?k qaldi.
Onun ?? ?n ?zizi vardi. ??? d? ?ld?:
3-3=0
Indi he? kimi yoxdur.
Sipsirin n?n?l?ri v? mehriban babasi vardi:
3-3=0
Indi he? biri yoxdur.
Atasi dey?rdi ki, ail? bir yumruqdur. He? kim bata bilm?z onlara. S?n dem?, atasi s?hv edirmis. Dem?k, o yumruq yox imis:
4:0=0
Bir anliq duruxdu. Axi dey?s?n, d?rsd? ke?misdil?r ki, sifira b?lm?k olmaz. Axi sifir he? n?dir, he? n?y? nec? b?lm?k olar? Amma onlari b?ld?l?r axi, el? ?ld?l?r ki, he? n? qalmadi! T?kc? o qalib… Onda bel? yazmaq lazimdir:
4:4=1
Indi bu h?bsxanada ona ?ziz olan bir sey vardisa o da bu divardaki r?q?ml?r idi. H?l? usaqliqdan b?ri sevdiyi r?q?ml?r. Samvel m??lliminin ?yr?tdiyi r?q?ml?r. Ah! Samvel m??llim…
Axi niy? bel? etdin, m??llim. O q?d?r ?oxlu r?q?m yazirdin yazi taxtasina, h?tta o biri d?rs? z?ng vurulana q?d?r he? kimi qoymazdim silsin o r?q?ml?ri yazi taxtasindan. Amma s?n ?z?n sildin onlari. Yandirdin evimizi, atamin meyitini, k?ndimiz? vurdugun odla yandirdin o r?q?ml?ri d? bird?f?lik. Yox, m?n bir daha o r?q?ml?ri ?yr?nm?y?c?y?m. Bir daha riyaziyyat adli d?rs? getm?y?c?y?m. He? vaxt toplama, ?ixma, vurma, b?lm? aparmayacagam.
– He? vaxt! – q?fl?t?n bagirdi.
Bir il idi ki, burda, Susa t?rm?sind? idi. ?z? d? t?k-t?nha. T?k qaldiqca da m?hv olurdu.
?ll?rini g?y? a?di:
– Allahim, – dey? pi?ildadi, – d?nyada t?k olan yalniz S?ns?n. M?ni t?k qoyma!
***
Beyn?lxalq Qirmizi Xa? Komit?sinin C?nubi Qafqaz ?zr? n?may?nd?si Admirale Ankora Ir?vanin "Zvartnots" hava limaninda t?yyar?d?n en?r-enm?z c?miyy?tin yerli n?may?nd?sin? t?cili Xank?ndin? getm?li oldugunu b?yan etdi. Erm?nistan v? Az?rbaycan arasinda Qarabag m?harib?si baslayandan b?ri Ir?vana bir ne?? d?f? s?f?r etmis Admiraleni yerli n?may?nd? bu q?d?r narahat v? qaygili g?rm?misdi.
– Xanim Ankora, m?nc?, c?bh? b?lg?sin? sabah s?bh tezd?n yollanmaq daha yaxsi olar. H?m yol g?lmisiniz, bir q?d?r dinc?l?rsiniz, – s?z?n?n ardini g?tirm?y?r?k yaxinliqda dayanmis "Mersedes"in arxa qapisini a?di. – Buyurun, ?yl?sin. – ?z? d? ?yl?sib ?z?n? s?r?c?y? tutdu: – Asot, mehmanxanaya s?r.
Onun bu h?r?k?ti Admiraleni lap h?vs?l?d?n ?ixartdi:
– C?nab Miqranyan, Susa h?bsxanasinda on yasli az?rbaycanli oglan ?l?m ayagindadir. M?n ?sirl?rl? aparilan is? cavabdehlik dasiyiram. Biz m?naqis?y? neytral m?nasib?t b?sl?s?k d?, m?n ?z v?zif? borcumu yerin? yetirm?liy?m.
– Narahat olmayin, xanim Ankora. D?zd?r, oglanin bir ayagi v? ?? qabirgasi sinmisdi, amma o, tam h?kim n?zar?tind?dir. ?min?m ki, s?h?r? kimi d? sag-salamat qalacaq. Bir d? ki, Stepanakert? biz yalniz sabah s?h?r helikopterl? ged? bil?rik. Bu g?n? basqa he? bir reys yoxdur, – dey? hiyl?g?rc?sin? g?l?ms?yib, bayaqki fikrini tamamladi.
Hirsini bogan Admirale razilasmaqdan basqa ?ar?si qalmadigini g?r?b basini buladi.
***
Susa h?bsxanasina atildigi g?nd?n c?mi iki d?f? onun yanina h?kim g?lmisdi. Birinci d?f? sinmis ayagina gips qoyanda, qabirgasini sariyanda, ikinci d?f? is? Beyn?lxaq Qirmizi Xa? Komit?sinin bas ofisind?n olan n?may?nd? il? birlikd? g?l?n h?kim gipsi g?t?r?nd?.
Onu tez-tez g?zd?n uzaq kameralarin birind? gizl?dirdil?r. Artiq anlamisdi ki, onu beyn?lxalq t?skilatlarin n?may?nd?l?ri g?l?nd? gizl?dirl?r. Usagin m?sum ??hr?si h?bsxana divarlarinin soyuq ?z? kimi saralib-solmusdu. He? k?s bu yasda usagin ?sir olmasini, h?bsxanada saxlanilmasini q?bul etm?zdi. O ki qala Avropanin v? Amerikanin n?fuzlu beyn?lxalq t?skilatlarinin n?may?nd?l?ri ola.
Amma o, bir seyi bilmirdi. Ara-sira h?bsxanaya g?l?n xaricil?r? onu g?st?rm?y? m?cbur olan h?bsxana r?hb?rliyi onun buraya d?sm?si bar?d? nagil uydurmusdu. H?min nagila g?r?, ?sg?rl?r onu mes?d?n ayagi v? qabirgalari sinmis halda tapmisdilar. Guya valideynl?ri ?z dogma k?ndl?rini t?rk edib qa?ark?n usaq yolu azib y?ks?k t?p?likd?n yixilmis, ayagi v? qabirgasi sinmisdi. Onu ?sg?rl?r tapib Xank?ndin? g?tirmis, x?st?xanada m?alic? ed?nd?n sonra el? onun ?z t?hl?k?sizliyi baximindan Susa h?bsxanasina yerl?sdirmisdil?r. Oglan Az?rbaycan dilind?n basqa he? bir dil bilmirdi. Az-?ox erm?ni dilini basa d?s? bilirdi. ??nki usaqliqdan erm?nil?rl? t?masda yasamisdilar. ?sl h?qiq?ti burada h?r k?s bils? d?, hamisi h?bsxana r?isinin uydurdugu ?fsan?ni ?zb?rl?misdi v? lazim olanda tutuqusu kimi t?krar edirdi.
Indi cansiz bir m?q?vva kimi kameradaki d?mir ?arpayida uzanib bas ver?n d?hs?tli hadis?l?rd?n h?l? d? ?z?n? g?l? bilm?y?n on yasli Ilkinin yalniz kirpikl?ri tez-tez t?rp?nirdi. ?lb?tt?, onun psixikasi pozulmusdu. Burda g?rd?kl?ri v? buna q?d?r bas vermis hadis?l?r bir an bel? g?zl?rinin ?n?nd?n getmir, s?h?rd?n gec?y? kimi beynini qarisdirib basina, b?d?nin? m?dhis agrilarla ?zab verirdi.
Bir d?f? yanina az?rbaycanca danisan bir s?xs g?lmisdi. ?vv?lc? onun kefini, halini x?b?r alandan sonra buradan getm?k ist?yib-ist?m?diyini sorusdu. Ilkin tezlikl? az?rbaycanlilarin g?lib onu buradan azad ed?c?kl?rini, h?bsxanada ona isg?nc? ver?nl?ri is? c?zalandiracaqlarini dey?nd? onunla ana dilind? danisan s?xs saqqanaq ??kib g?lm?s, sonra is? onu var g?c? il? t?pikl?yib d?ym?sd?.
H?min g?n onun q?lbi, ruhu, damarlarinda axan qan ?trafa nifr?t fisqirirdi. Onun v? ail?sinin basina g?tiril?n m?dhis m?sib?tl?ri unuda bilmir, nifr?t, qisas hissi onun q?lbini, b?t?n v?cudunu darmadagin edirdi. Indi onu yalniz v? yalniz bir sey d?s?nd?r?rd?. N?yin bahasina olur-olsun, sag qalmali v? ail?sini q?tl? yetir?nd?n ?z qisasini almali idi.
