Алгыстар – эн көмүскэллэриҥ
Владимир Алексеевич Кондаков
Ааптар – профессор, суруйааччы, норуот эмчитэ, саха Аар Айыы итэҕэлин, былыргы медицинатын, этнографиятын, араас сиэри-туому, алгыстары, Доммнору, Аар Айыыларга үҥүүнү-сүгүрүйүүнү, араас биллибэт кистэлэҥнэри уһулуччулаахтык билээччи уонна чинчийээччи Улуу Айыы Ойууна В.А. Кондаков суруйбут киһи күннээҕи олоҕор туттуллар 19 Доммноро күннэтэ алҕанарга, көмүскэл күүһү ыҥырарга дьоҕус кинигэ буолан таҕыста. Дьиэҕитигэр, айаҥҥа, үлэҕитигэр илдьэ сылдьан алҕанаргытыгар ананар.
Автор – профессор, писатель, выдающийся народный целитель, исследователь и знаток древней религии Аар Айыы, народной медицины, этнографии якутов, Айыы шаманизма Айыы шаман В.А. Кондаков.
В книгу вошли 19 Доммов-Алгысов, предназначенных для каждодневных молений, необходимых в жизни каждого человека. Книга станет вашей надежной защитой, спутником во время поездок и путешествий.
Владимир Алексеевич Кондаков
Алгыстар – эн көмүскэллэриҥ
Алгыс Аан Дойдуну тутан турар.
Алгыс Аар Айыылартан кэлбитэ.
Алгыс – Аар Тойон тыла.
Алгыһы Үрдүк Таҥара истэр.
Киһи барыта алгыстааҕа буоллар,
Аан Дойду куруук чээл күөх буолуо этэ.
Алгыс сүттэҕинэ,
Аар Айыылар антах хайыһыахтарын сөп.
Ону умнума.
Аар Айыылар киһиттэн
Антах хайыстахтарына,
Алдьархай ааҥныыр иэдээнэ
Кэлэр кутталлаах.
Киирии тыл
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аар Айыы итэҕэлин тэрилтэтин Үрдүкү Үөрэтээччитэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтинээҕи Норуот эмчиттэрин ассоциациятын президенэ, профессор В.А. Кондаков Аан Дойду уонна киһи көстөр, көстүбэт эйгэлэрин үөрэтиигэ элбэх үлэлэри ыыппыта. Киһи көстүбэт эйгэлэрин: Ийэ Куту, Салгын Куту эмтээһиҥҥэ саҥа ньымалары киллэрбитэ.
Алгыс Доммнор, Аар Айыыларга үҥүүлэр-сүгүрүйүүлэр киһи духуобунай эйгэтин ырааһырдаллар, чэгиэрдэллэр. Өр кэмҥэ саха дьоно итэҕэлиттэн тэйитиллэн, үөһэ диэки көрбөккө, халлаан диэки хайыспакка, Үрдүк Таҥараҕа үҥпэккэ, аньыы-хара мунньуллан, дьон олоҕо уустугурда. Тус бэйэ уонна өбүгэттэн кэлбит аньыы-хара боруостанарыгар бу Доммнор хас биирдии киһиэхэ олус наадалаахтар. Хас биирдии Домм күүстээх дьайыылаах, улахан көмөлөөх.
Элбэх киһи алгыһа күүстээх. Алдьаммыт-кээһэммит айылҕабытын чөлүгэр түһэрэргэ, үтүө күүһү ыҥырарга, үтүө санааны түмэргэ аналлаах Ийэ Сиргэ алгыһы күннэтэ элбэх киһи ыытара күүстээх дьайыылаах уонна Ийэ сиргэ туһалаах.
«Саҥа төрөөбүт оҕо алгыһа», «Улаатан эрэр оҕоҕо билии-көрүү алгыһа», «Кэнчээри ыччакка алгыс» эдэр дьоҥҥо киэҥ суолу арыйар. Алгыстары бары билиэхпитин наада. Ыччаттарбытыгар алгыс күүһүнэн көмөлөһүөҕүҥ.
Саха омук таптал күүһүнэн үксүү турарыгар, норуот инникитэ ыраас буоларыгар, талааннаах, дьоһуннаах дьон элбииригэр Ахтар Айыыһыкка, Эдьэҥ Иэйэхсиккэ аналлаах алгыстар бааллар.
Саха дьоно таптыыр, сүгүрүйэр, киэн туттар Улуу Айыы Ойууна Владимир Алексеевич Кондаков алгыстара эһиэхэ көмөлөһөр, көмүскүүр, Куту-Сүрү күүһүрдэр, кынаттыыр күүс буолан тиийдиннэр.
Үҥэргитигэр бастакы сирэйтэн саҥаран үҥэҕит. Холобур, «Куккут-Сүргүт» диэни «Куппут-Сүрбүт» диэҥ.
Кинигэҕэ алгыстар В.А. Кондаков хайдах суруйбутунан, уларытыыта суох киирдилэр. Холобур, «Дом» диэн тыл Владимир Алексеевич «ДОММ! – Аан Дойду үөскээбит тыаһа, тыла, дорҕооно буолар» диэн быһаарыытыгар олоҕуран сурулунна (Кондаков В.А. Аар Айыы итэҕэлэ. – 2-с чааһа. – 2004).
А.И. Яковлева
Күн аайы алҕаа уонна алҕан!
Күн аайы Үрдүк Таҥараҕа үҥк!
Алгыс диэн Айыы итэҕэлигэр Аар Айыыларга үҥэр-сүгүрүйэр, көрдөһөр, Аламай Маҥан Халлаантан Аар Айыылар ыытар Айыы сарыалларын аҕалар, Үрүҥ Күн анныттан үрүҥ күүһү үрүлүтэр, куһаҕаны үтэйэр, ыарыыны ыраах кыйдыыр, ыарыыны-сүтүүнү дьалбарытар, кырыыһы-таныары тэйитэр, дьону эмтиир-томтуур, Куттарын-Сүрдэрин бөҕөргөтөр, олорор эйгэлэрин ыраастыыр, өйдөрүн-санааларын үрдэтэр, эттэрин-хааннарын чиргэл оҥорор Домм!
Илин Халлаан диэки ньуургутун тутан, бу кинигэҕэ сурулларын курдук, кыраттан саҕалаан үҥүҥ, Аар Айыылартан көрдөһүҥ, аньыыгытыттан-хараҕытыттан ыраастаныҥ. Аар Айыыларга үҥүү эһигини элбэхтэн быыһыаҕа. Суруллубут Доммнорунан үҥэн-сүгүрүйэн, олоххутугар туһаныҥ. Мин эһиэхэ улахан киэҥ суолу астым, Аар Айыыларга итэҕэйиигэ сирдээтим.
Саастаах, эдэр оҕо дьон, оскуола оҕолоро даҕаны үҥэн барыаххытын сөп. Оччоҕо талааҥҥыт эрдэ арыллыа, сайдыаххыт, үүнүөххүт.
Быһаарыыта: Үҥээччилэр Айыы Ойуунун тылынан эмиэ үҥэҕит.
В.А. Кондаков
Бастакы Домм! Аньыыны-хараны ыраастаныы
Айыы Ойууна:
– Үрдүк Таҥарабыт —
Үрүҥ Аар Тойон!
Күлүктээх сиргэ олорботох
Күн Күбэй Хотун!
Одун Хаан! Чыҥыс Хаан!
Дьылҕа Тойон!
Уһун Дьурантаайы Суруксут!
Сүдү Күүстээх Сүҥ Дьааһын Тойон!
Ахтар Айыыһыт!
Эдьэҥ Иэйэхсит!
Эппит-хааммыт,
Түҥнэри санаабыт,
Тиэрэ тылбыт-өспүт,
Сыыһа-халты туттуубут,
Кэп-кэмэлдьи быһыыбыт,
Оҥоруубут-дьайыыбыт,
Түктэри-таҥнары иитиибит,
Сыыһа сиэрбит-быһыыбыт
Оҥорбут аньыыларын-хараларын
Олоччу-бүтүннүү ыраастаан,
Чэгиэрдэн, ырааһырдан кэбистэххит,
Үтүөнү-үчүгэйи тускулаатаххыт,
Айыы сырдыгын арыйдаххыт,
Аар Айыылар алгыстарыгар
Арчылаан киллэрдэххит,
Ыраас эйгэ аартыгар
Ыпсаран, ыҥыран аҕаллаххыт
Буоллун дуу?!
Аар Айыы Ойууна,
Ааттаһан-көрдөһөн эрэбин!
Ыар аньыы ыга түһэн,
Ыарахаҥҥа тэппэтин!
Сэт-сэлээн ааҕыллан,
Дьай-дьаҥха булбатын!
Куһаҕан куудьуйбатын!
