Ta gənc ikən pünhan idim, şimdi gözümdən zahira.
Eynül-yəqin hər sirrinə idrak edən insan idim,
Ey mərifətdən bixəbər, insafə gəlgil (bidəğa).
Canü cəhani sizsizin neylər Xətayi xəstə dil,
Səndən müdam ehsan dilər, çünki gədadır binəva.
«Zərreyi-mehrində daim, ey cəmalı afitab…»
Zərreyi-mehrində daim, ey cəmalı afitab,
Əbr yüzündən götürgil, dutmagil məndən hicab.
Dur dedim yarın kuyindən, ey rəqibi-rusiyah,
Xəstə bülbül var ikən neylər gülüstanda ğürab?
Ey gözü nərgiz, yüzü gül tək, boyu sərvi-rəvan,
Taki səndən ayrı düşdüm, xəstəyəm, halım xarab.
Cənnəti-vəslindən, ey canım, məni dur eyləmə,
Mən fəraqın atəşindən çəkmişəm dərdü əzab.
Bu Xətayi həqqinə daim dutubdur çox ümid,
Aqibət rəhm eylə anə saəti-yövmül-hesab.
«Gəldi sürahi məclisə, rəf eyləmiş niqab…»
Gəldi sürahi məclisə, rəf eyləmiş niqab,
Nur eylədi bu məclisi zərrinpər afitab.
Manəndi-cami-Xızr nəbidir misal ilən,
Abi-həyat içindəki can bəxş edən şərab.
Qül-qül deyər mütariyə, yəni di gəl, di gəl,
Baş endirir piyaləyə kim, qılma ictinab.
Məşuqi-sərvqamətü məhbubi-simtən,
Tavusi-rövzə cilvə qılır, çıxmış əz hicab.
İçmiş şərabi-ləl çü sərxoş öpər əyağ,
Nəql eyləməkdə canü cigərdən dilər kəbab.
Ayineyi-İskəndərü həm cami-Cəm budur,
İzhar edər cəhanı, qılur şeyxi çün şəbab.
Hər yerdə kim, otura, Xətayi, o xurvəş,
Gögdə məlayik oxur: “Ya leytəni turab”.
«Bu aləm hüsninə heyrandır, ey dust…»
Bu aləm hüsninə heyrandır, ey dust,
Sana bu qönçə ləb xəndandır, ey dust.
Mən ol Yəqub nisbət zar boldum,
Cəmalın Yusifi-Kənandır, ey dust.
Hilali qaşını ta gördü çeşmim,
Bu canım eydinə qurbandır, ey dust.
Sana bu künfəkan valeh bolubdur,
Ki, hüsnin surəti-rəhmandır, ey dust.
Cəmalın səfhəsində xəttü xalın,
Yüzündə ayəti-Qurandır, ey dust.
Sənin eşqin vücudim şəhdi içrə
Bu könlüm təxtinə sultandır, ey dust.
Xətayiyə, demişsən, cövr edim çox,
Yenə lütfü yenə ehsandır, ey dust.
«Əhli-həyatə söylərəm, ey həyyi-laməmat…»
Əhli-həyatə söylərəm, ey həyyi-laməmat,
Fani cəhanda kimsəyə munis degil həyat.
Baqidir ol ki, derlər ani vacibəl-vücud,
Fərmandır anə mümtənəat ilə mümkinat.
Can bəxş edər məmatə ləbin, ey Məsih dəm,
İsalərin əcəbmi dəmindən bu möcüzat?
Məhdi-zəmin içində ki, tifli-nəbat edər,
Ana həmişə dayeyi-lütf əmirdir nəbat.
Şətrənci-dəhr içindəki at oynadan xani?
Təqdir beydəqi ani bir dəmdə qıldı mat.
Çün qul olan qapında görər qədri-səltənət,
Bir qulunam ki, vermişəm ol qədr içün bərat.
Yetməz, Xətayi, zikr ilahın nüfusinə,
Bir zat imiş ki, irməz anə zat ilən sifat.
«Sərxoşi-cami-ələstəm ta əbəd hüşyar məst…»
Sərxoşi-cami-ələstəm ta əbəd hüşyar məst.
Məsti-layəqəl gəzərmən şəhr içində ar məst.
Sordular məndən ki, neyçün bidil oldun, mən dedim:
