Ҳа… Домлани юрагига росмана шубҳа тушди. Бирдан юраги санчгандай бўлди. Лекин эътибор бермагандай деканатга кириб, шошилинч пальтосини ечиб чиқди. Аудитория эшиги олдида кўзларини пириллатиб турган «Дездемона» саволга тутди:
– Домлажон, ассалому алайкум, ҳамма студентлар жам, дарсни бошлаймизми?
– Бошлаймиз,– деди домла, лекин овози хастароқ чиққандай бўлди.
– Домлажон, кўзимга сағал мазайз йўғроқ кўриняптими?.. Нима бўлди?.. Рангингизда қон қолмаптию… Вуй, қўйинг, бугун дам олинг, ўзимиз тайёрланиб келақоламиз.
Бирдан домланннг юраги санчди. Тер қуйди. Студентлар бир-бирига маъноли қарашиб стул беришди. Домла беҳол ўтирди. Кимдир «тез ёрдам»га югуриб чиқиб кетди. Йигит-қизлар домлани елпиган, қоровулдан қанд чой топиб келган. Бир вақт бўйнига плендаскоп осган ёшгина «тез ёрдам» врачи кириб келди. Орқасидан дори-дармон кўтарган семиз ҳамшира кирди.
Врач домланинг юрагини эшитар экан;
– Инфаркт, касалхонага…—деди. Домлани медицина замбилида машинага олиб чиқиб кетишди. Студентлар қиқирлашиб «Дездемона»нинг туғилган кунига жўнашди. Йўлда Тарас Булба:
– Келаси ҳафта Отеллонинг туғилган куни,– деди.
ЯША, ШУНАҚА ВОҚЕАЛАРДАН ЁЗИ Б ТУР!
Икки дўст – Тўлаган билан Раҳимжон армияда бир взводда хизмат қилишарди. Бир куни Тўлаганга хат келди. Тўлаган постда эди. Раҳимжон «хат билан Тўлаганни бир хурсанд қиламан» деб хатни олди. «Кимдан экан» деб қараса, «О. Маҳкамова» деб ёзилган. «Ия, бу қайси жонондан экан, писмиқ, айтмайдиям» деб секин пичоқнинг юзи билан конвертни қопқоғини очаётган эди, қирқворди. «Майли, нима бўлса бўлди», деб хатни олиб ўқиди. Қараса, жонондан эмас, шоир дўсти Маҳкамовдан экан. Русчасига «от Маҳкамова» деганини тушунган экан. «Энди очилган хатни бериш одобдан эмас, яхшиси йиртиб ташлайман, билиб ўтирибдими? —деди-да, йиртиб, ахлат яшикка ташлади, Лекин дўстига хиёнат қилганидан кўнгли ғаш бўлаверди. Юрса ҳам, турса ҳам хаёлидан кетмасди. Уч кун чидади. Тўртинчи куни «Яхшиси кечирим сўрайман» деб қатъий фикрга келди. Тўлаган «Красный уголок»да газета ўқирди. Раҳимжон олдига бориб ялипчоқ оҳангда.
– Яхшимисан?– деди.
– Ҳа, маъюссан, тинчликми?– деди Тўлаган.
– Тинчликка, тинчлигу лекин бир хижолатлик иш қилиб қўйиб, узр сўрагани келдим,– деди елкасига қўлини қўйиб.
– Ҳар қандай дарёдан кечиртирвораман, нима гуноҳ қилдинг?—деди ҳазил аралаш Тўлаган.
– Гуноҳим шуки, дўстим, сенга келган хатни очиб ўқигандим, «от Маҳкамова» деганига бирон жонондан бўлса керак деб ўйласам, оғайнингдан экан, сўнг очиқ хатни беришдан ҳижолат тортиб йиртиб ташладим. Гуноҳим шу, кечир, дўстим.
– Шуми?
– Шу.
– Ташвиш тортма, нима ёзган экан?—деб тантилик қилди.
– Охиригача ўқимадим. Шеъри ҳам бормиди-ей,дудмал қилди Раҳим.
– Зарари йўқ. Жавоб ёзиб юбораман, – деб Тўлаган Раҳимжонни хижолатдан қутқарди. Раҳимжон енгил тортди. Оғайнисини бағри кенглигидан хурсанд бўлди.
Тўлаган кечқурун гўё хатни олиб ўқиганидан хурсанд бўлиб Маҳкамовга хат ёзди:
«Обиджон хатингни олиб чексиз хурсанд бўлдим. Шеъринг ҳам зўр чиқибди. Ёзган янгилигинг мени беҳад қувонтирди. Ана шунақанги мени шодлантирадиган воқеалардан ёзиб тур. Сенга бир дунё илҳом тилаб дўстинг, Тўлаган». Хатни конвертга солиб тезда жўнатиб юборди.
Тўлаган билан Раҳимжон хизматни бажо қилиб юраверишди. Орадан 17 кун ўтгандан кенин Обиджондан жавоб хати келди. Тўлаган дўстининг дарров жавоб ёзганлигидан хурсанд бўлиб, конвертни ёнини қиймалаб очиб, қисқа, ярим бетча ёзилган хатни ўқидию қулоғигача қизариб кетди.
Хатда бундай ёзилган эди: «Дўстим, Тўлаган, наҳотки сен отамнинг вафотидан чексиз хурсанд бўлган бўлсанг. Яна шунақа воқеалардан ёзиб тур дебсан, онам ўлишиниям кутаётувдинггми? Бу гал сени албатта, шодлантира олмайман. Дўстлигимизни бунчалик мўрт, сени шунчалик енгилтак деб ўйламаган эдим. Балли… Обиджон».
Тўлаганнинг боши айланиб кетди.
ХОТИНИМНИНГ УРУҒИДАН ЎРГИЛАЙ
Хотинимнинг қизиқ одати бор, бошқа хотинларда ҳам шунақа одат борми? Йўқми?.. Билмадим. Агар бошқа хотинларда ҳам шунақа одат бўлса унда ҳамма хотинларнинг уруғи бир деса бўлаверади.
Мана, унинг одатидан бир шингил. Мен уйга ичиб келган куни кўзлари олайнб сўрайди:
– Яна, ким билан топиша қолдингиз?—деб.
– Ҳа, оғайним билан учрашиб қолувдим…– десам, тамом магнитафон айланиб кетади:
– Ҳа, нима кўп, итти божасн кўп дегандек, сизнииг оғайниз кўп. Ҳали институтда бирга ўқиган, ҳали бирга ишлайдиган, ҳали биттасини ўғил тўйи, биттасини қиз тўйи, ойлик олган кунингиз, ҳали пахтада танишган дўстиз, ҳали касалхонада бирга ётган оғайниз. Ҳали бир нарсадан хунобсиз. Бунинг чеки бўлади-ми? Йўқми? Ичкилик балоси бир кун бошиззи ейди. Бир кун кўчада гандираклаб, сўлакайиз оқиб, кўзиз жиннини кўзидай бемаъно боқиб кетвотганизда, бир ўпкасини қўлтиғлаган машина қоқади кетади, ундан кейин, кўзиз мошдай очилади. Йўқ кўзиз юмилади. Ана ундан кейин худо кўрсатмасин мана бу арзандалариз… айтишга тилим бормайди… деб узоқ жаврайди. Ичган бир стакан ароғим, еган яримта шўр бодрингим ичимга заҳар бўлиб киради. Ҳа, ишонаверинг.
Агар хотиним:
– Яна ким билан тотина қолдингиз?—деб сўраганда:
– Аканг Абдуллони кўрувдим. Қўймай ресторанга олиб кирдим. Шунга ичишдик…– десам, магнитафоннинг лентаси ағдариб қўйилади.
– Акмал акам яхши юрганканлами? Болалари тинчканми? Ойимла нега уч-тўрт кундан бери келмаётганаканла, соғлиқлари яхши эканми? Адамла курортдан кептилами?—деб юмшоқ оҳангда саволларга кўмиб ташлайди. Ҳаммасига «ҳа», ё «йўқ» жавобини олгач: «Адаси, ана калавотга жой тайёрлаб қўйдим. Кириб ётақолинг, бир ухлаб турсангиз, тиниқиб турасиз», дейди. Камина дўмбиллаб кириб кетиб ётадилар. Кайфим ва кайфиятим яна юз чандон кўтарилади.
Вы ознакомились с фрагментом книги.
Для бесплатного чтения открыта только часть текста.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера:
