– Кейингиси ким экан? – тоқатсизланди Санжарбек.
– Иккинчи гумондоримиз – Охунжон Парпиев – тиббиёт академияси ректори ёрдамчиси. Кейинги пайтда телефонда кўп гаплашишган. Ўша куни ҳам икки марта қўнғироқлашиб, жами ўн дақиқа сўзлашишган. Бундан ташқари, айнан Самиғ пулини сўраб, олдига келган кунлари у чиқиб кетиши билан Луқмон ўша йигитга телефон қилган. Биз Жўрабой билан керакли одамни топдик, деб ўйлагандик. Охунни топиб, сўроқ қилдик. Қўйнинг оғзидан чўп олмайдиган, халимдек ювош йигит экан. Луқмон билан узоқ йиллардан буён ака-ука эканликларини, учрашиб, гаплашиб туришларини, хуллас, ҳаммасини тан олди. Окахонининг Самиғ деган синфдошидан 25 минг АҚШ доллар қарзи борлигини ҳам биларкан. Фақат Луқмон унга бир таниш домла ўқишга киритиб бераман, деб алдаб 25 мингга «кийдириб» кетганини айтиб, синфдошига қайтариб бериш учун ҳеч бўлмаса 10-15 минг доллар қарз бериб туришни илтимос қилган экан. Шунинг учун Самиғ ҳар гал келиб тўполон кўтарганда, Луқмон Охунга қўнғироқ қилган. Эртага пешиндан кейин уни ҳам чақирганмиз.
– Жўрабой, сизнинг фикрингиз қандай? – гуруҳ раҳбари нимадир дейишга «шефи»дан истихола қилиб, турган талабага юзланди.
– Сўзлари ишончли чиқди, ўзини инсофли, имонли йигитдек кўрсатишга ҳаракат қилди, – Жўрабой «шериги»нинг гапини тасдиқлаган бўлди. – Лекин барибир текшириб кўриш лозим.
– Нимани текширасан, – ўқрайди Маъмур, – мен одамларни бир кўришда биламан. Шу боланинг қўлидан бировни чув тушириш келмайди.
– Одамни сиртига қараб хулоса қилиш қийин, – «шериги»нинг дилини оғритмаслик учун эҳтиёткорлик билан фикр билдирди Жўрабой. – Одамнинг оласи ичида дейдилар. Артистлик қилаётган бўлмасин тағин. Ўзиям жуда анвинақа… нима десам экан, бошқача киши экан.
– Қанақа киши экан? – ҳайратланди Санжарбек.
– Аёл мижозми-эй, ишқилиб қилиқлари, юриш-туриши, гап-сўзи хотинларникига ўхшаб кетадими-эй…
– Хезалак сифат йигит экан-да! – изоҳ берди Маъмур. – Шуни айтаёлмай қийналиб кетди, бола фақир.
– Демак, бошқа гумондор топилмади, шундайми? – гуруҳ раҳбари Маъмурга юзланди.
– Йўқ, Луқмоннинг яқинлари, таниш-билишлари орасида биз излаётган одам топилмади. Бу иккови ҳам бошқа гапни айтиб турибди. Шу сабабли буларнинг ҳаммаси Самиғ қурғур тўқиган афсонамикан, деб ўйлаб қолдим.
– Нима демоқчи бўляпсиз? – Санжарбек изоҳ талаб қилди.
– Демоқчиманки, Самиғ билан Луқмон ўртасида ҳеч қандай олди-берди бўлмаган. Бу қотилликни содир этгандан сўнг Самиғ жазодан қутилиб қолиш учун ўйлаб топган чўпчакдан бошқа нарса эмас. Маккор шу йўл билан сувдан қуруқ чиқишни ўйлаган.
– Маъмуржон, яна эски ашулани бошладингизми? – кулимсиради гуруҳ раҳбари. – Самиғни ёддан чиқариб туришга келишмаганмидик?
– Лекин бу томонда натижа чиқмаса, вақтни йўқотиб нима қилдик!
– Майли, – Санжарбек мунозарага чек қўймоқчи бўлди, – Мухторжон, сизда нима гаплар?
– Луқмоннинг телефон пеленгацияси, сўзлашувлари, ёзишмалари таҳлили бўйича кейинги пайтда у билан яқин алоқада бўлган шахслар доираси аниқланди, – Мухтор ёндафтарига қараб ахборот беришга киришди. – Мулоқатлар, асосан, оила аъзолари, касбдошлари, дорихона мижозлари билан бўлган. Чеккадан анави икки домла билан мулоқат қилган. Яна Чилонзордаги поликлиникада ҳамшира бўлиб ишлайдиган Назокат исмли аёл билан кўп гаплашган. Ўрталарида ишқий саргузашт бўлган шекилли, бир кунда уч-тўрт марта сўзлашган, «ўлдим-қолдим» деган маънодаги «sms»лар ёзишган.
– Яна кимлар билан кўпроқ гаплашган?
– Яна нейрохирургия шифохонасида ишлайдиган шифокорлар билан деярли ҳар куни мулоқотда бўлган. Бу энди тушунарли, шифокорлар керакли дорилар бор-йўқлигини сўраб туришган. Телефон пеленгацияси бўйича Луқмоннинг қаерларда бўлганини ўрганиш давом этмоқда. Ҳозирча бирорта шубҳали «ташриф» аниқланганича йўқ. У, асосан, вақтини ишхонасида, ҳовлисида, бояги айтган Назокатхонимнинг хонадонида ўтказган.
Шундан сўнг Санжарбек гуруҳ аъзоларига ўзи ва Умид томонидан бугун амалга оширилган тергов ҳаракатлари тўғрисида ахборот берди… Тергов гуруҳи анча пайтгача бир-бири билан маълумот алмашиб, қизғин мунозарага киришдилар, қотиллик ва уни содир этилиш тафсилотларига ойдинлик киритишга ҳаракат қилдилар.
Кечга яқин профессор Қодир Эсонов сўроқ қилинди. Олтмишлардан ошган бўлса-да, кўринишидан анчагина чаққон ва тийрак бу инсоннинг олимларга хос салоҳияти сезилиб турарди.
– Домла, безовтачилик учун узр, – эҳтиёткорлик билан гап бошлади Санжарбек. – Сизни марҳум Луқмон Шарипов иши бўйича чақиртиргандик.
– Тушунаман, тушунаман, – деди профессор босиқлик билан. – Хизматчилик укажон, хизматчилик. Сизлар ҳам ўз бурчларингизни бажаряпсизлар.
– Бизни тўғри тушунганингиз учун раҳмат, домлажон. Луқмон ака хусусида… Қандай танишгансизлар? Муносабатларингиз қанақа бўлган?
– Луқмон бизда ўқишни битирган, менинг қўлимда диплом ҳимоя қилган, – гапни узоқдан бошлади домла. Шундан устоз, деб ҳурматлаб юрарди. Ишлари чакки эмасди. Билмайман, кимга зарур бўлди… эшитиб, жуда хафа бўлдим. Бировга ёмонлик соғинганини эслолмайман. Шу ишни синфдош дўсти қилганмиш-а? Дўстингдан топ, деб шуни айтадилар-да!
– Устоз, сиз ўша синфдош дўсти – Самиғни танирмидингиз? – пайтдан фойдаланиб сўради терговчи.
– Йўқ, мен у болани шахсан танимайман. Лекин Луқмон менга у ҳақда гапирганди.
– Ия, отахон буёғи қандоқ бўлди? – Маъмур ўрнидан туриб кетди. – Боягина биз сўраганда ҳеч қанақа Самиғ-памиғни танимайман, деб тургандингиз-ку…
– Тўғри, шундай дегандим, – деди профессор уят иш қилиб қўйган ёш боладай қизариб, – бошимни ғурбатга тиқиб нима қиламан, деб ўйлагандим. Хато қилганимни кейин англаб етдим. Агар биз олимлар шунақа йўл тутсак, бошқалар нима қилади… Виждон, бурч деган нарсалар…
– Ҳа, омон бўлинг, домлажон, омон бўлинг! – Маъмур гапни илиб кетди. – Балки виждонингиз қийналиб, қандай қилиб Самиғнинг ўғлини ўқишга киритиш учун Луқмондан кўкида 25 минг олганингизни ҳам айтиб берарсиз! А лаббай?
Санжарбек ҳамкасбига ёвқараш қилди.
– Эй, укажон, бу нима деганингиз? – деди профессор кўзлари косасидан чиққидай бўлиб. – Тўғри гап туққанингга ёқмайди. Мен сизларга билганимни айтиб, ёрдам қилмоқчи бўлсам… хе, сизни қаранг-э! Одамлар шунинг учун ҳам гувоҳ бўлишдан қочишади-да! Кўрдим деса, ўзлари балога қолади. Жиноятчи четда қолиб, у бечорага ёпишиб кетасизлар. Э, омонг бўлинг-э!
– Домлажон, хафа бўлманг, Маъмуржон ҳазиллашаяпти, – гуруҳ раҳбари вазиятни юмшатишга уринди. – Сиз билганларингизни айтаверинг.
– Қаерда қолгандик? – профессор Маъмурга кўз қирини ташлаб, давом этди: – Луқмон Самиғ ҳақида гапирганди. Ўғлини ўқишга киритиш учун унча-мунча пул берган экан. Лекин бола ўқишга киролмади. Ваъда қилган одами эрта, индин, ана, мана, деб бир йилдан буён пулни қайтармай, сарсон қилаётганини айтганди. Синфдоши эса пулни қайтар, деб уни сиқувга олган, тегишли жойга ёзиб бермоқчи бўлган. Шу сабабли Луқмон мендан қарз сўраганди. Каттагина сумма экан. Менда ундай пул йўқ эди. Узримни айтдим, лекин пулни қандай бўлмасин қайтариш лозимлигини маслаҳат бердим. Айтишича, синфдоши камбағал йигит экан. Мол аччиғи – жон аччиғи, бирор касофатни бошлаб ўтирмасин, дегандим. Мана, оқибати нима бўлди, кўнглим сезган экан. Шу арзимаган пулни деб, айни қирчиллама ёшида бир йигитнинг умри хазон бўлди. Аллоҳ раҳматига олган бўлсин!
– Сиздан қанча қарз сўраганди?
– 20-25 минг АҚШ доллари.
– Луқмон анчагина пулдор йигит бўлган, – гуруҳ раҳбари савол беришда давом этди: – нима сабабдан, шу пулни ўзидан бериб, ўртоғидан қутила қолмаган. Кейин ўзи қачон бўлса берган одамидан пулни олиб, жойига қўйиши мумкин эди-ку. Шунча кўнгил хиралик шартмиди?
– Мен ҳам шу гапни айтгандим-да, – дадилланди домла, – ҳамма маблағим «оборот»да, ортиқча пулим йўқ, деганди. Мен ичимда балки берган одамидан пулни қайтариб олишга ўзининг ҳам кўзи етмаяптими, синфдошини вазиятдан чиқараман деб, ўзи куйиб қолишдан қўрқяптими, деган ўйга боргандим.
Вы ознакомились с фрагментом книги.
Для бесплатного чтения открыта только часть текста.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера:
