Нязніклыя

Хлопец зірнуў на яе страчаны стан і выказаў здагадку, што гэта звязана з растаннем роднага горада і магчыма, што яны больш сюды ніколі не вернуцца. Ён нават не меркаваў, якія думкі цягнуць Паліну да смутку.

– Паліна?! – крыкнуў ён, дзяўчына паглядзела на яго. – Дастань карту, паглядзі, ці правільна мы рухаемся. З табой усё добра?

Пасля яго гучных слоў яна вярнулася да сябе, зрабіла выгляд, што нічога сур'ёзнага з ёй не адбылося, і ціха сказала:

– Усё добра. Я проста задумалася аб дрэнным…

– Падыдзі бліжэй, чаго ты так адышла? Карту выцягні з заплечніка і паглядзі, ці супадаюць прыпынкі, рэйкі нас не звярнулі з шляху! – не памяншаў гучнасць у голасе Мікалай.

– Так! Зараз! – крыкнула яна ў адказ.

Шум ветру ў кабіне яшчэ больш накідваў на яе раздражняльных пачуццяў, нібы гуляў на яе нервах. Але Паліна з усіх сіл трымала планку раўнавагі і стрымлівала эмацыйны напал у сабе.

Яны ўжо ад'ехалі ад горада, Паліна звяралася з картай і пераканала хлопца ў правільнасці чыгуначнай дарогі. Як толькі выехалі да першай невялікай вёсцы – рухавік аслабеў, з-за перападаў электрычнасці, быў чуваць яго цішэючы шум. Відавочныя перабоі прымушалі хвалявацца за гэтак рызыкоўнае падарожжа. Хуткасць падала, як быццам электрычку пакідалі сілы, і яна здрадзіла сваіх пасажырыў. Але як толькі яны праехалі паварот, павярнулі на прамую чыгунку – электрычка ажыла, зноў загула з новым жыццём. Збоі спыніліся і, Мікалай задаволенымі вачыма паглядзеў на Паліну. Але ўсіх не адпускала думка раптоўнага спынення. Яны маральна рыхтаваліся да яго, а больш за ўсё, дзяўчына. Яна дадавала ў свае напружаныя думкі новыя развагі, шукала сувязь паміж збоямі і аварыяй у яе відзежы.

Калі быў пакінуты Гомель, адкрыліся шырокія палі і густыя лясы. За горадам было зусім інакш, нібы і не было ніякай катастрофы: сонца бесперашкодна сагравала чыстае паветра на пустых сельскагаспадарчых плошчах, вяршыні высокіх дрэў злёгку пагойдваліся, чыстая трава не хавалася пад пластом пылу, міма прабег зусім здаровы заяц, які не ведаў пра тое, што здарылася з людзьмі. Усё было па-сапраўднаму прыгожа і жыва. Паліна хацела спадзявацца, што так будзе і далей, наперадзе, што жыццё іх сустрэне ў іншых населеных пунктах. Але як толькі электрычка перасекла чыгуначны прыпынак «Уза», на палях і лугах з'явілася мноства чорных плям. Выпаленыя кругі, памерам з аўтамабільнае кола, былі паўсюль. Яны хаатычна знаходзіліся адзін ад аднаго, пры гэтым не дакраналіся адзін да аднаго. Некаторыя з іх яшчэ пускалі чорны дым. Тое самае было і ў лесе. Кругі, нібы сляды ад чорнай пячаткі, былі паўсюль. Ствалы павольна тлелі ў чырвона-чорных вуглях, у месцах, дзе, як лазерам, зрэзала дрэва. Суседнія вёсачкі ўсеяныя цёмнымі роўнымі кругамі. Людзей не відаць, толькі хатнія жывёлы, чорна-белыя каровы, рэдкім статкам мітусліва бегалі ля драўляных платоў.

Калі электрычка праехала прыпынак «Зялёны Востраў», Мікалай тут жа ўбачыў удалечыні дарослага чалавека, які стаяў на шпалах і энергічна размахваў рукамі. А за ім, за незнаёмцам, ляжаў перакулены цягнік, які моцна пашкодзіў рэйкі. Усе шэра-блакітныя вагоны сціснуліся і перапляліся на шляху, як купка дроў для вогнішча. У той жа момант Паліна не глядзела наперад, яна ўткнулася ў карту, нават не для таго, каб нешта даведацца ці з чымсьці зверыцца, а каб спакойна паразважаць над тым, што стала з ёй пасля дотыку істоты. Яе смутнасць і моцнае хваляванне ўтваралі цяжар у сэрцы – яна разумела, што з гэтым трэба неяк змагацца.

Мікалай апусціў галаву да панэлі кіравання, сільнымі рукамі ён пацягнуў тармазны рычаг на сябе. Электрычка зменшыла хуткасць, і да таго яшчэ, кантактныя правады страцілі забеспячэнне транспарта токам.

Паліна адчула, як шпарка скідалася хуткасць, як яе крыху схіліла наперад. Яна прыбрала ад сябе карту і, паглядзеўшы наперад, усё стала зразумела – далей ім не праехаць. Перашкода на шляху, у выглядзе збітых вагонаў, пераконвала яе ў гэтым.

Электрычка ўсё бліжэй набліжалася да аварыйнага ўчастку, павольна кацілася як шарык. Хлопец быў упэўнены, што іх транспарт спыніцца своечасова. Ён уявіў гэта ў галаве, нібыта разлічыў хуткасць і сілу тармажэння.

– Спыніся! – з назапашанай энергіяй крыкнула дзяўчына.

– Зараз! Усё будзе! – усклікнуў ён.

Сабака пазіраў па баках, ён адчуваў напружанне Паліны. Наступіла кароткая паўза ўсіх слоў, усе сачылі, як паволі састаў набліжаўся да поўнага спынення свайго руху. Ну вось, чыгуначны транспарт спынены, устаў ля самага першага вагона, які сышоў з рэек. Паліна цяжка ўздыхнула і строга паглядзела на хлопца, які зняў усю ахову з твару, паказаў рудавалосую галаву і незадаволена паглядзеў на перашкоду наперадзе.

– Эх, праклён! – узмахнуў ён рукой, – А дзе той…дзе ён? – быццам пытаўся сам у сябе Мікалай.

Хлопец круціў галавой, аглядаў усё, што было наперадзе носа электрычкі. Паліна не разумела, каго ён шукае, каго згубіў Мікола. Ёй прыходзіла думка, што хлопец і сам не здаровы на галаву. Яна думала так, бо была не толькі напалохана, але і спрабавала гэтым сябе абараніць. Ды і наогул, пра што толькі не думала Паліна, уяўляць дрэннае і накручваць сябе яна добра ўмела. Як толькі яна завяршала адну думку, нараджалася другая.

– Каго ты шукаеш? – спытала Паліна ў хлопца.

– Чалавека! Ён жа быў на шляху, перад тым, як я пачаў скідаць хуткасць. Ты ж бачыла, як ён размахваў рукамі, – сур'ёзна сказаў Мікалай і стаў збіраць сябе да выхаду.

– Нікога я не бачыла! – заявіла дзяўчына, працягваючы гучна казаць, нібы не заўважала, што шум ветру знік з кабіны.

– Як ты магла не ўбачыць? Можа ў цябе зрок дрэнны… Ён жа стаяў вось тут, перад гэтым вагонам, насупраць нас. Я бачыў яго ля гэтага цягніка, у светлым адзенні. Ён стаяў удалечыні, і размахваў рукамі, размахваў чырвонымі сцяжкамі. Як ты магла не заўважыць гэтага?! Магчыма, ён адышоў у бок. Так, давайце ўсе выходзіць. Яша, ідзем, за мной!

Сабака саскочыў з крэсла і таропка пабег за хлопцам. Паліна пастаяла пару секунд, паглядзела наперад, як бы шукала чалавека, а затым склала карту і змясціла яе ў кішэню шэрага заплечніка. Яна падышла да адчыненых левых дзвярэй першага вагона, каля якіх, ужо на зямлі, стаяў Мікалай. Хлопец спусціў Яшу да зялёнай высокай травы, пасля чаго, дапамог спусціцца Паліне. Усе трое адчувалі, як праўдзіва, па-летняму, пякло сонца. Дзяўчына адкрыла твар, вызваліла яго ад празрыстых акуляраў і ад цёмнай тканіны. Зняла з галавы шырокую зялёную тканіну. І, разам з пальчаткамі, прыбрала ўсе рэчы ў заплечнік. Яна паправіла чорныя валасы, і карыя вочы засвяціліся ад прыемнага дакранання чыстага паветра да яе светлай скуры. Дзяўчына глыбока ўдыхнула водар прыроднай свежасці, ад чаго прыемна закружылася галава. На секунду Паліна здабыла спакой. Усюды было зялёна і ярка, прырода зноў адкрылася людзям. Птушкі сумна шчабяталі, рэдка казалі пра сябе. Нават чорныя плямы, кругі на зямлі, ніяк не псавалі ўсю прыгажосць навакольнага асяроддзя.