Acı ve Tatlı Hayat

“Ah, Dünya…”

Şerkala küçük bir kasaba. Kederli bir kasaba. Kasaba depresif bir durumda…

Bu neden böyle olmuştu? Burada size bunu anlatmaya ve bir şeyleri açıklığa kavuşturmaya çalışacağım. Kasaba küçük olmasına rağmen (nüfusun sayısıyla övünemezsiniz), sadece yararlı tavsiyeleri değil, aynı zamanda önemli şeyleri de diğer vatandaşlarıyla paylaşan birçok ünlü kişilik buradan çıkmıştır. Bugün hayatı mutlu bir şekilde yolunda giden çok az Şerkala sakinleri vardır. Bazen ne kadar asil kişilikler haline geldiklerine şaşıracaksınız!

Bunların arasında başlarıyla neredeyse göklere değen böyle oligarhlar da mevcut…

Eğer birileri onları sorgulamaya başladığında, kafaları karışan bir çok yabancı konuklar vardır: Şerkala nerede ve ne tür bir kent? Orada hangi milletlerden insanlar yaşıyor ve buna benzer sorular soruluyor. Ancak, orada bulunanlardan biri oligarhlardan en az birinin isminden bahsedilir bahsedilmez hemen yalakalığa başlar: biliyoruz, elbette biliyoruz, der…

Ama ne derseniz deyin, Şerkala bugün dünya çapında herkesin dudaklarında bir kent. Bu yerleşim yeri hakkında dünyanın her köşesinde birşeyler duyabilirsiniz. Böyle bir şöhretin ana nedeni elbette oligarhlar – Şerkala sakinleridir.

Bunlardan biri Aspan. Evet, evet, bu görünüşte önemsiz biri Aspan. Esmer, sıradan bir Kazak oğlu, tüm akranları gibi aul’da (köy) büyüdü ve kendi ülkesinin kumlarında oynadı. Tek kelimeyle – dünün esmer ve yerinde duramayan çocuğu. Doğumundan itibaren Ospan olarak adlandırıldı. Yabancı iş ortaklarının “Ospan” kelimesini telaffuz etmesi zor geliyor olabilirdi. Sonra adını hafifçe düzelterek acısız bir şekilde ismini Aspan’a dönüştürdü.

Tamam, Aspan ise Aspan olsun! Sonuçta, şimdilerde Aspan’ın elleri neredeyse kutsal göklere değecek. Yanılıyor da olabiliriz. Elleri neredeyse mavi gökyüzüne sıkıca dayanmış olabilir. Bunun böyle olup olmadığına şaşmamalı…

Bunda saklayacak ne var: Aspan çok değişmişti, bazen on iki ay boyunca kendi ülkesinde görünmeye tenezzül etmeyebiliyordu! Onun hakkında ne kadar istersen sor, soruştur, tek bir cevap vardır: yurtdışında – şimdi Amerika’da, sonra İngiltere’de! Ve başka bir zaman – Japonya’da… Dünyada ziyaret etmediği tek bir ülke değil, tek bir köşe yoktur. Yani, birinden bir devletin adını duyar, derhal küçümseyen bir gülümsemeyle karşılık verir: Ben orada bulundum, elbette… Aynı zamanda, muhatabını cümlesinin ortasında kesmekten de hiç tereddüt etmezdi.

Evet, başını gökyüzüne yasladığı zamanlardı onun.

Bugün Amerikan eyaleti N’de ikamet ediyor, ayrıcalıklar ve lüks içinde yüzüyor, lüks bir villası, birkaç arabası ve yeterli sayıda hizmetçileri var. Ana hizmetçi, bunda gizleyecek hiçbir şey yok, metresi. Adı Ket. O anlaşılmaz bir ulustan, hatta farklı bir ırktan. Bu onun egzotik görünümünden ve rahat tavrından belli olmaktadır. Ancak, diğer kanlardan da olsa, Ket şaşırtıcı derecede nazik, son derece yumuşak ve büyüleyici bir kadın. Sesini asla yükseltmez, Aspan ile bir şekilde çelişmeyi düşünmez, her kelimesini kolayca yakalar. Ket hiç şımarık değil, asla rahatsız edici değil, ilişkinin resmileştirilmesini de talep etmiyordu. Bu uysal, güzel ve enerjik kadın kendi statüsünden memnundu. Ket, tabiki, gizlice, oligarh Aspan ile evlenmeyi hayal ediyordu, ama asla arzusunu göstermiyordu. Peki ya Aspan? Böyle küçük bir meseleyi aklına bile getirmiyor, sadece ateşli ve yetenekli bir metresi kullanıyordu.

Aspan’ın hayatı, dışarıdan bakıldığında muhteşem görünüyordu, kaderi ise kıskanılacak türdendi! Ve onun hakkında zaten efsanelere dönüşen hikayeleri de bir dinlerseniz – merak edersiniz, yaşamda değil, sanki bir masal içindeydi…

Vatandaş kardeşleri, oldukça yakın ve uzak akrabaları, kendi topraklarında yaşıyor, geçinip gidiyorlardı. Belki onlarla temas halindedir, iletişim kuruyordur? Oligarh’ı sık sık ziyaret etmiyoruz, aul onun sık ziyaretlerden çok ta memnun değil. Memleket topraklarını hissetmez, kalbi eski zamanlar için ağrımaz. Akrabalarını arama arzusu yok, memleket bozkırının kokusunu özlemiyor. Eğer insan kendi doğduğu yeri görmek istemiyorsa ne yapabilirsiniz! Sen “Çürük bir yumurtasın!” diyerek kim onun suratına tükürerek küçük düşürmeye cesaret edebilir ki? Kim onun yakasına yapışıp acımasızca onu suçlayabilir? Kimse. Ve memleketindeki insanlar da sanki ağızlarına su almışlar gibi sessiz kalırlardı.

Şerkala’dan bir çocuk, neredeyse acı bir şekilde ağlıyordu, ona bir mektup yazdı ve internet yoluyla gönderdi:

“Saygıdeğer Ağam, Siz küçük Şerkala kasabasında doğdunuz, burada büyüdünüz. Burada eğitim aldınız. Burada okuduğunuzda kimse bilgisayardan haberdar değildi. Bugün, elbette, farklı bir zaman. Komşu şehirlerdeki tüm okullar bilgisayarlarla donatıldı, sadece bizde yok. Bu nedenle, komşu köylerin öğrencilerinin çok gerisindeyiz. Komşu köyden bir arkadaşımın interneti üzerinden bu mektubu size göndermek durumunda kaldım. Lütfen bize yardım eli uzatın, okulumuz için bilgisayar satın alın! Sonuçta, çok zengin bir adam, bir oligarh olduğunuzu duyduk.

Şerkala ortaokulunun altıncı sınıf öğrencisi olan Janmurat, size büyük selamlarını göndererek yazıyor.

Mektup, modern iletişim sayesinde aynı gün Aspan’ın masasına gelmişti.

– Ne emredersiniz? – Yardımcı asistan tereddütlü bir şekilde patronuna baktı. Oligarh kötü bir ruh halindeydi:

– Uzak bir kırsaldaki bazı okullarının küçük sorunlarıyla başa çıkmak için vaktim yok! – Aspan astına sitemle baktı. – Şimdi küresel bir problemle meşgulüm…

Asistan nefesini tuttu. Ve şef, memnun olmayan bir sesle tekrar konuştu:

– Eh, düşüncemi böldün! Beni değersiz, önemsiz şeylerle düşüncelerimden uzaklaştırdın…

Aspan, bu sonsuz dünyevi sorunlardan ve rutin işlerden bıktığını tüm gücüyle göstererek çıkışa doğru adım attı. Kendini bahçeye atarak bacaklarını genişçe açtı ve başını gökyüzüne bakarak kaldırdı. Ne kadar uzakta! Ne yazık ki şimdi bu gökyüzünün sonuna ulaşmayacağım, hayır, hayır, diğer tarafını ziyaret etmek daha iyi olurdu! Orada hangi gizemli olayların insan gözlerinden gizlendiğini bilmek ilginç değilmi ki?

“Beni bekle, gökyüzü! Şimdilik bekle… Bir gün, güzel bir gün, kesinlikle sana ulaşacağım…”

Bu beklenmedik biçimde yükselen inatçı düşünceden kurtulamadığı için kendine kızmaya başlamıştı. Ani bir öfkenin farkında olmadan bir kişiyi hain, çarpık bir yola yönlendirebileceğini bilmiyordu.

Öfkeden dolayı düşünceler bazen kendi sınırlarını aşarlar.

Önde gelen Amerikalı bir işadamı olan John Davis, Kazak Oligarhın girişimcilik faailiyetleri ile yakından ilgilenmeye başlamıştı, bunu Aspan’ın kendi güvenlik birimi ona derhal bu konudan bilgilendirmişti. Kısa bir süre sonra, Amerikalı ısrarla Aspan’a karşılıklı olarak yararlı bir işbirliği önerisi sunmaya başladı, sık sık ve belli belirsiz bir zamanlarda onu ziyaret ederek onun gururunu kırıyordu. Aspan öfkeyle şöyle düşündü: “Kendisini ne sanıyor ki? Acaba neden kendinden emin bu kadar emin görünüyor? Yoksa bana baskı yapmayı mı planladı! Yani beni küçümsüyor mu? Nasıl cüret eder? Sadece bir fabrikası ve birkaç oteli var!

Ne kadar aptal herif! Nelere sahip olduğumu aklının ucundan bile geçiremiyor! Eğer danışmanım Tomas bana tüm servetimi herkese, her yerde anlatmamam gerektiğini öğretmemiş olsaydı, sessizce kulağına ne kadar bir servete sahip olduğumu fısıldardım… Kııskançlıktan donup kalırdı! Dilini yutardı!”

Aspan’ın içi öfke ile kaynıyordu, sanki içine büyük bir miktarda erimiş kurşun dökülmüştü – bu yüzden ağzından sanki buhar öbekleri çıkacak gibiydi…

Amerikalı oligarhın aşırı özgüvenini ve kibirini daha ilk başlangıçta beğenmemişti. Şimdi zamanı gelmişti, hemen kimin kim olduğunu bu gösterişli Amerikalıya göstermeliydi! Aksi takdirde sakinleşmeyecekti. Burada geri adım atmamalı, karşısına yüz yüze çıkmalıydı. Bir laf söylemeye kalkarsa, Aspan hemen John Davis’e yerini gösterecekti. Başka türlü davranmak yersizdi!

Şerkalı’nın en sert, inatçı ve bitirim oligarhı ile “Benimle gerçekten eşit olmaya mı karar verdin?” – Aspan’ın iç konuşması devam etti. “Bir Kazak ile rekabet etmek isteyen birisinin şanslı olması olası değildir. Bunu başaranları duyan olmamıştır, ama başları bundan ötürü belada olanları kesinlikle biliyoruz. Kazakla şaka yapmamak en iyisidir…’

Aspan’ın öfkeli düşüncelerinde, şüphesiz gerçek payı da vardı: zayıf bir ülke, beş Fransa’nın, on İngiltere’nin özgürce yerleştirilebileceği bir bölgenin sınırlarını pek iyi savunamazdı ve güvenilir bir şekilde koruyamazdı. Düşmanına vatan topraklarının en değersiz bir parçasını bile vermeden bütünlüğünü koruyabilir mi?

Toprak bir başarıdır!

Toprak servettir!

Toprak hazinedir!

Bu halk nasılda kendini feda etmeye hazır olan çaresizlerdi, yedi yüzyıl boyunca ve belki de daha uzun süre topraklarını koruyabilen ve savunabilen insanlardı!

Ya insanları ve ülkeyi yöneten atalar-batırlar nasıllardı! Çok fazla hakiki idarecilerimiz olduğunu söylüyorlar, onları saymaya ellerimizin parmakları bile yetmez. Eğer eski Kıpçak bozkırlarının tarihinden ‘bilgeler’ bahsetmeye başlasalar, onları bir sonraki şafağa kadar susturamazlar. Bazen onların haricinde böyle bir bilgiye sahip başka hiç kimse yokmuş gibi geliyor, saçları ağarmış bilim adamlarının bile onlarla tartışması kolay bir iş değildir…

“Ah, ne kadar can sıkıcı! Diye aklından geçirdi. “Neden umutsuz ve cesur atalarım hakkında daha fazla bilgi edinmeyi düşünmedim? Evrensel konulardaki toplantılarda bu bilgiler bana yardımcı olurdu, kendim en azından şapa oturmazdım. Ancak bunun çok geç farkına vardım. Bunu düşünemedim, bu benim kendi hatam”

Bunu saklamaya bile gerek yok, daha düne kadar, ülkesi, anavatanı, tarihi, gelenekleri ve görkemli ataların gelenekleri hakkında onun neredeyse hiçbir fikri yoktu… Hiçbir şey bilmiyordu! Sadece bilmiyor değil, öğrenme arzusu bile yoktu. Bir iş kralına gerçekten böyle bir bilgiye ihtiyaç var mıydı, cansız gerçekler – bir birimi bine ve binleri milyonlara nasıl çevireceğini bilen birisi için? Bu nedenle, içtenlikle, bu konuda zaman kaybetmek istemedi. Ancak, saygın bir masa etrafındaki toplantılarda, konuşma ufukları genişlemeye başladığında, birileri aniden gözlerinize bakarak, hangi topraktan, ne tür bir soydan olduğunuzu sorduklarında, öz memlekiteniz hakkında bilgilerin çok gerekli hale geldiğini anlarsınız.

Bu soruları net bir şekilde cevaplayamıyorsanız iş ortaklarınız girişimci niteliklerinizi kabül etse de, içten içe size küçümsemeye başlayacaktırlar.

Hafif bir hor görme, böyle kötü bir yüz ifadesi, uzun zamandır ortak bir iş yaptıkları Ronni Rapp’ın yüzünde As-pan tarafından bir çok kez farkedilmişti. İlk bakışta, Ronnie neşeli, iyi huylu, iyi bir insana benziyordu. Yani, onunla konuşursan, ondan olumlu enerji alırsın. Ancak bir dezavantajı var: Kendisinin çok yüksekte olduğunu düşünüyor, kıskanç ve ayrıca parayı haddinden fazla seviyordu…

Bir zamanlar, birlikte küçük mahallerden başlayarak ortak bir iş kurmuşlardı. Yol kenarındaki duş odaları, yolcular için yıkanıp temizlenebilecekleri uygun yerlerdi. Zamanla duş odalarının yanı sıra berber ve güzellik salonları da açtılar.

Bir zamanlar, Ronni’nin babası ona birkaç küçük binayı miras olarak bırakmıştı: bu binaların alt katlarında bu işyerleri açıldı. İnsanlar buraya duş almaya ve traş olmaya geliyorlardı ve yakındaki evlerin sakinleri de düzenli olarak güzellik salonlarını ziyaret ediyorlardı. Çünkü onlar oldukça düşük fiyatlar belirlemişlerdi ve bu da işin gelişmesinde belirleyici bir rol oynamıştı. İşler iyice açıldı ve girişimcilerimiz daha ileri gitmeye karar verdiler: büyük bir banyo kompleksi organize ettiler. Fin saunası, Türk hamamı ve küçük bir ücret karşılığında gerçek bir Rus hamamı, egzotik hisler yaşamak için buraya gelen yerel Amerikalıları cezbetmişti. Ve “üçüncü dünyadan” göçmenler ise, memleket nostaljisiyle buraya akın akın geliyorlardı. Ziyaretçileri arttırmak için Çin hamamı da açıldı.

Böylece iş dünyasında kendi yerlerini buldular. Ronnie geri kalan mülkiyetin satışından sonra, özellikle eski Sovyetler Birliği’nden gelen göçmenlerin yaşadığı alanları giderek daha fazla kaplayan banyo işi ağını genişletti. Bu tür banyolar, özellikle doğu ülkelerinden insanların yoğun bir şekilde yaşadığı yerlerde popüler hale geldi. Zamanla bu yerleri otel ve eğlence işletmeleriyle birleştirdiler. Ülkenin kuzeyindeki Eyaletin tüm elitleri büyük bir eğlence ve dinlenme merkezinin açılışında bulunuyordu. Burada show dünyasından iş dünyasından ünlüler, gazeteciler ve diğer insanlar vardı. Birçoğu olumlu, güzel konuştu ve Aspan ve Ronnie sayesinde banyoların artık yerel halk için korkunç bir yer olmaktan çıktığını söylüyorlardı. Buradaki banyolar sadece yıkanabileceğiniz bir işletme değil, aynı zamanda ailenizle rahatlayabileceğiniz, eğlenebileceğiniz bir merkezler haline gelmişti. Onlara şans dilediler ve insanların tek bir yerde farklı hizmetler alabilmelerinden memnun olduklarını dile getirdiler. Zamanla, yüzme havuzlu fitness kulüpleri açtılar, restorant ağını genişlettiler ve İT teknolojileri üzerinde ciddi olarak ilgilenmeye başladılar.

Ama ne yaparsanız yapın, iki koyun kafası bir kazanın içine sığmaz, en nihayetinde, Ronnie Rapp ile yollarını ayırmak durumunda kalmıştı. Gururlu bir Kazak oligarhı, delinmiş burnunda dizginlenen bir deve gibi bir Amerikalının peşinden gidecek değildi.

Kazak doğmuş olmasına rağmen, kökeniyle övünmeyi ve “Ben Kazakım!” ünlemiyle göğsüne yumruğunu gururla vurmayı düşünmemişti bile. Amerika’da kendi ülkesini tamamen unutmaya başlamıştı. Birkaç yıl önce, Kazakistan’a kısaca bir uğradığında, yerel yazar Jashan, ulusuna olan sevgiyle ilgili ortak gerçekler hakkındaki yazılarıyla ona zor anlar yaşatmıştı. İşadamı kendisini ondan güçlükle kurtarabilmişti.

Jashan, kan kardeşlerinin kararsız ve kıskanç insanlar olduğunu çok iyi biliyordu! Bunu kendi kişisel deneyimlerden biliyordu.

Uzun zamanlar önce, işine daha yeni dalmaya başladığı zaman, onun Kazakları onu defalarca çelmelediler. Tökezleyip düştüğü anlar bile olmuştu. O bunu unutmaz (ve bunu unutmak kesinlikle imkansızdır zaten).

Ulaştı işte, nihayet Aspan zirveye ulaştı! Zirvenin en tepesine tırmandı – Olimp’e!

Peki ona bunda kim yardım etmişti? Şerkala’da işin zirvesine çıkarken Aspan’ı destekleyen biri mi vardı? Hayır, kimse yardım etmedi, her şeyi kendisi başardı.

Tabii ki, aksakalların hayırseverliği ve Aspan’a uzak Amerika’ya yolcu eden merhametli büyükannelerin duası hariç. Onlar da sadece dişlerinin arasına dillerini değdirerek dua okudular, kısık sesleri ona kadar ulaşmamıştı bile.

– İyi yolculuklar, Aspan! – Diye seslendi yaşlı adam Kabış. – Zafere giden yol her zaman kıvrımlı ve kaygandır. Dedikleri gibi, sadece umutsuz Naru uçurumun kenarındaki deve dikenine ulaşır. Sen de o deve dikeni -Naru misali gibi oldun… Sen, riskli bir rüya teknesinde uzun bir yolculuğa çıkmış olan hevesli yiğidimsin…

Ne kadar zor da olsa, ortaklaşa edinilen sermayenin skandal bir şekilde bölüşülmesinden ve Ronnie Dapp ile sansasyonel şekilde yollarını ayırmasından sonra, Aspan sert dalgalı iş okyanusuna yelken açtı. Tek başına. Ama yine de, zor işlerin üstesinden geldi.

Birkaç yıl sonra, nereden çıktıysa, nefes nefese kalmış bir şekilde önüne aniden atılgan John Davis çıkıverdi. Yavaş yavaş güvenini kazandı, parlak umutlarla onun ilgisini çekti ve gururlu Kazak’ı birlikte çalışmaya ikna etti. Aspan’ın kalbi endişeli bir şekilde atmış olsa da ve kalbi bir an buz kesse de, Kazak oligarh bu işbirliğini kabul etti: Yoksa onunla çalışmaktan korktuğumu düşünürdü. Üstelik ciddi bir hukuk departmanı vardı. Bilge yaşlı Kabış’ın Naru ve deve dikeni benzetmesi yaptığı Aspan’a bir Amerikalı John Davis’ten korkmak yakışmazdı…

Aspan, kendisi için unutulmaz, başarılı o yılı her zaman hatırlayacaktır. Sanki beklenmedik bir şekilde önünde bir halı döşemişlerdi, beyaz yelkenli bir Karavel’in onu beklediği ve yeni, mutlu bir hayata yelken açtığı okyanusa açılmıştı.

Bazen olur ya! Bir kişi bunu hayal bile edemez! Birdenbire, dünyanın diğer tarafında bulunan uzak Amerika’dan ünlü bir işadamı birden bire, göze çarpmayan küçük Şerkala kasabasında ortaya çıkmıştı… Ve bu zengin adam Tomas Trump buraya ticari işleri için değil, başka bir amaç için gelmişti. Meğerse bu para çantası, aile bağlarını yeniden ortaya çıkarmak ve mirasçısını bulmanın asil amacı ile bölgemize gelmiş. Ayrıca o, halk efsanelerinde çocuksuz Kazak olarak adlandırılan zengin Baybori’nin miras payına da sahipti.

Amerikalı neden dünyevi hayatta, onun işlerini devam ettirebilecek mirasçısını Kazak bozkırlarında arıyor, diye soracaksınız. Bunun için iyi sebepleri vardı… Ne de olsa Tomas Tramp, 1917’de Rusya’da yaşanan devrimden sonra Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan ve sonra da acı kaderin iradesiyle vatanını kaybetmiş birisi olarak Amerikaya göç etmiş talihsiz bir adamın büyük torunuydu.