Doğal olarak, zaman hareketsiz durmamıştı ve yeni zorluklara cevap verme zamanı gelmişti. 1 Mart 2000 tarihinde, AZERTAC’ın kuruluşunun 80. yıldönümü onuruna, Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ajansın çalışanlarına tebrik mesajı gönderdi: “Son yıllarda AZERTAC’ın faaliyetlerinde özel bir dönüşüm gerçekleştirildi, malzeme ve teknik tabanını güçlendirmek, faaliyetlerini geliştirmek ve daha hızlı, verimli düzenlenmesini sağlamak için önemli adımlar atıldı. Bunun yanı sıra, medya için bilimsel ve teknik ilerlemenin, özellikle dijital medya iletişim araçlarının sınırsız gelişiminin yarattığı tüm fırsatların günlük olarak güncellenmesi ve bilim dünyasında bu alandaki başarıların yaygın olarak kullanılmasını gerektirmekteydi. Bu nedenle AZERTAC çalışanları sadece ulusal gazeteciliğimizin asil vatansever geleneklerini haysiyetle devam etmekle kalmamalı, aynı zamanda küresel dünya enformasyon alanında değer kazanmak için daha çok çalışmalıdır.”24
15 Mart’ta Bakanlar Kurulu, 17 Ocak 2000 tarihli Cumhurbaşkanı Kararnamesi’ne ilişkin bir karar kabul edildi.25 Karara göre, AZERTAC’ın malzeme ve teknik tabanının modern gereksinimler düzeyine getirmesi ve ayrıca yurtdışındaki muhabir bürolarının teknik ekipmanı olmak üzere ve çalışanlar için maaş zammı yapmak amacıyla finansal kaynaklar getirmesi sağlandı.
29 Haziran 2001’de Cumhurbaşkanının Kararnamesi ile Azerbaycan Devlet Telgraf Ajansı (AZERTAC) tüzüğü onaylandı.26 Ajansın tüzüğü şu şekilde açıklanmış: Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına bağlı kılınan AZERTAC, ülkenin sosyo-politik, ekonomik, sosyal ve kültürel hayatı ile ilgili enformasyon toplar, kitle iletişim araçlarına (yabancı ülkelerin medyası dâhil), devlet ve hükümet kurumlarına, birimlere, kuruluşlara ve işletmelere, kamu derneklerine derhal ulaştıran devlet kurumudur.
AZERTAC, yönetmeliklerde tanımlanan görevlere uygun olarak aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
…“10.1. Ülkenin iç ve dış politikasındaki en önemli olayları, sosyo-politik, bölgesel ve uluslararası olaylar hakkında haberler ve fotoğrafları, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu ve diğer devlet kurumlarının resmi haberlerini medyayla, kendi yöntemleri ve uluslararası internet aracılığıyla tüm insanlar ve kuruluşlar için ulaştırır;
10.2. Kendi yayınlarını (gazete, dergi), haber bültenlerini, basılı, bilgisayar, fotoğraf, görsel ve diğer ürünleri yayınlar ve bunları Azerbaycan Cumhuriyetinde ve yurt dışında abonelik, perakende satış, kişisel ve internet üzerinden dağıtır;
10.3. Azerbaycan Cumhuriyeti mevzuatı ile belirlenmiş düzenle, devletin politikasına ve mevcut fırsatlara uygun olarak yurt içinde ve yurt dışında kendi enformasyon hizmetlerini (muhabir bürolarını, haber merkezlerini) kurar, yeniden yapılandırır ve kaldırır;
10.4. Yabancı haber ajansları ve diğer medya kuruluşları, enformasyon değişimi ya da ticari şartlar temelinde bilgi sağlanması (edinilmesi) ile ilgili anlaşmalar yapar;
10.5. Belirlenen düzende enformasyon alanında ihracat-ithalat işlemleri yapar, temsilcilik faaliyetleri gösterir, ticari faaliyetler yürütür;
10.6. Mevzuata uygun olarak, çeşitli birimler, kuruluşlar ve şirketler Azerbaycan Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren yabancı şirketlerle ortak faaliyetler konusunda anlaşmalar yapmaktadır.”27
Ajansın hayatındaki bir başka yenilik de 2002’de yapıldı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın 28 Aralık 2002 tarihli Kararnamesi28 ile AZERTAC’ın 1 Ocak 2003 tarihinden itibaren sürekli faaliyete geçmesi ile ilgili ciddi yapısal reformlar gerçekleştirilmiştir; gece, hafta sonları ve tatil günleri nöbetleri, haberlerin hızlı hazırlanması ve yayılması için yaratıcı çalışanların uzmanlaşması amacıyla ana yayın işleri ofisi yanında çeşitli alanlarda editör grupları ve ilişkili bölümler oluşturuldu. Günün herhangi bir saatinde, ajansın personeli çalışıyor ve haberler medyaya ve küresel internete iletiliyor. Bilgi toplayan, hazırlayan ve daha hızlı yayan dünya deneyine uygun yapılar oluşturuldu. Şu anda AZERTAC’da 4 ana yayın işleri ofisi, 8 yayın editör grubu, 13 bölüm, 8 şube, Azerbaycan’ın 11 bölgesinde, 21 yabancı ülkede muhabir büroları bulunmaktadır.
2005 yılı AZERTAC’in tarihine önemli bir yıl olarak girdi, ajans 85. yıldönümü kutlandı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Ajansın yıldönümü ile ilgili 28 Şubat’ta imzaladığı kararname ile AZERTAC’ın 13 çalışanına “Terakki” madalyası verildi29. Beş çalışanına “Emektar Kültür İşçisi” onursal adı verildi.30
Günümüzde dinamik bir sosyo-ekonomik yönde gelişen, demokratik bir sivil toplumun yapılışında güvenle ilerleyen, zengin doğal kaynaklarını dünyaya açan ve Avrupa’nın enerji güvenliğine katkıda bulunan bağımsız Azerbaycan yaşamının tüm alanlarında meydana gelen en önemli değişiklikler, bugün AZERTAC haberlerinin ana konusudur. Ülkenin tüm bu alanlardaki başarısı hakkındaki haberler AZERTAC aracılığıyla sadece ülke içinde değil, aynı zamanda dünya çapında da yayılmaktadır.
AZERTAC zengin enformasyona, fotoğrafları ve video arşivleri korunan en güncel sunucu cihazlarına ve tamamen güncellenmiş bir web sitesine (www.azertag.gov.az) sahiptir. Kesintisiz 24 saat içinde sitede 7 dilde Azerbaycan Türkçesi, İngilizce, Rusça, Almanca, Fransızca, Arapça ve Çince haberler yayınlanmaktadır. Bu liste ayda 30.000’den fazla haber, 80.000’e kadar fotoğraf, 800’den fazla video haberi ve 40’tan fazla infografik enformasyonu içerir. Dünyadaki birçok saygın haber ajansı, dürüst ve güvenilir bir bilgi kaynağı olarak bilinen AZERTAC’ın enformasyonlarını kullanır. AZERTAC, bölgede 7 dilde enformasyon ve 5 dilde görüntülü haber yayınlayan tek ajanstır.
Facebook, Twitter, YouTube ve Instagram gibi sosyal ağlarda AZERTAC’in Azerbaycan Türkçesi, İngilizce ve Fransızca sayfaları bulunmaktadır. ABD sosyal medya analiz şirketi Social Bakers istatistiklerine göre, AZERTAC’ın Azerbaycan Türkçesi Facebook sayfası ülkenin en hızlı büyüyen profillerinin ve medya sayfalarının ilk beşinde yer almakta ve haber ajansları arasında ilk sırada bulunmaktadır. Social Bakers göstergelerine göre AZERTAC’ın Twitter sayfası ve YouTube kanalı her zaman Azerbaycan medya kategorisinde ilk beşte alır. Ajansın Rusça ve İngilizce videoları YouTube’da ayrıca kanalları ve Azerbaycan Türkçesi, İngilizce ve Rusça enformasyonları ve video haberleri Twitter’de yayınlanıyor. Kullanıcılar ayrıca AZERTAC’ın Rusça, İngilizce, Fransızca, Almanca, Arapça ve Çince enformasyonlarına, fotoğraf ve video haberlerine, Google, Bing, Yandex, Mail.ru, Yahoo arama motorları aracılığıyla erişebilirler.
Azerbaycan devleti, AZERTAC’ın hızla değişen dünya haber alanındaki konumunu güçlendirmek için düzenli olarak adımlar atıyor. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in 22 Nisan 2010 tarihli “Azerbaycan Devlet Telgraf Ajansı’nın (AZERTAC) faaliyetlerinin geliştirilmesi hakkında” Kararnamesi bunun açık bir teyiddir.
Kararnamede denir ki, Azerbaycan’la ilgili haberlerin hızlı ve esnek yayılmasında, ayrıca dünyada yaşanan olaylar konusunda ülke kamuoyunun tam olarak bilgilendirilmesinde AZERTAC’in özel önemi dikkate alınarak, ajansın yabancı ülkelerdeki muhabir bürolarının sayısı artırılsın, multimedya ve video haber hizmetleri oluşturulsun, Almanca, Fransızca ve Arapça haberler yayınlanması düzenlensin.31 Kararnameye göre belirlenen görevlerin yerine getirilmesi ile ilgili geniş kapsamlı kurumsal önlemler alınmış ve bu çalışma hala sürdürülmektedir.
Ajansın malzeme ve teknik tabanını geliştirme ve yaratıcı ekibin çalışmalarını teşvik etme konusuna her zaman önem verilmektedir. 2010 yılında, AZERTAC’ın 90. yıldönümünde, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in kararnamesi ile ajansın bir çalışanı üçüncü düzey “Vatana hizmete göre” madalyasıyla, 8 kişi onursal adlarla, 9 gazeteci “İlerleme” madalyası ile ödüllendirilmiş, bir çalışanına ise Azerbaycan Cumhurbaşkanının bireysel bursu belirlenmişti.
AZERTAC’ta kaliteli bir personel kadrosu oluşturuldu. Gençlerin sayısı yıldan yıla artmaktadır. Kalifiye genç elemanlar üst düzey görevlere yükseltilir ve gereğince deneyim kazanmak için düzenli olarak hükümet etkinliklerine ve uluslararası etkinliklere gönderilmektedir. Kreatif personelin belirli alanlarda uzmanlaşmasına da özen gösteriliyor. AZERTAC’ta toplumsal-siyasi haberler, ekonomi, bankacılık-finans ve bölge haberleri, petrol, enerji, ulaşım, iletişim, inşaat haberleri, bilim, eğitim, kültür haberleri, sağlık, çevre, spor ve turizm haberleri, askeri iş ve hukuk haberleri ana yayın işleri ofisleri oluşturuldu. Hazırlanan haberlerin kalitesini artırmak ve hızlılığını sağlamak için önlemler alındı. Sonuç olarak, ajansın faaliyetleri daha da yoğunlaşmış ve ana yayın işleri ofislerinin bağımsız çalışması için gerekli koşullar sağlanmıştır.
1 Mart 2015 tarihinde, 95 yaşını kutlayan AZERTAC’ın, bu yıldönümü küreselleşen dünyada değer düzenlerinin güncellendiği, yaşamın tüm alanlarında temel dönüşümlerin gerçekleştiği, klişelerin değiştiği, yeni bilgi teknolojilerinin hızla geliştiği, sosyal medya patlaması yaşandığı bir döneme denk geldi. Ajansın altı çalışanına yıl dönümü dolayısıyla Azerbaycan Cumhurbaşkanının 26 Şubat 2015 tarihli kararnameleri ile “Emektar Gazeteci”, “Emektar Kültür İşçisi” ve “Emektar Teknisyen” onursal adları verilmiş, yedi çalışanı ise “İlerleme” madalyası ile ödüllendirilmiştir. Bir başka Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile, Ajans ismindeki “telgraf” kelimesinin yerini “enformasyon” kelimesi aldı ve Azerbaycan Devlet Enformasyon Ajansı olarak yeniden isimlendirildi.
Azerbaycan’ın önemli bir jeopolitik alanda yer alması AZERTAC’ın Doğu’da, aynı zamanda Batı’da önde gelen medya kuruluşlarında temsil edilmesini sağlamıştır. AZERTAC 2004 yılından Asya-Pasifik Haber Ajansları Birliği’nin (OANA), 2008 yılından Avrupa Haber Ajansları Birliği’nin (EANA), 2010 yılından Uluslararası İslami Haberler Ajansı’nın (İİNA) üyesidir. Aynı zamanda, Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerin Ulusal Haber Ajansları Birliği (ANIA), Türkçe Konuşan Haber Ajansları Birliği (TKA), Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ülkelerin Ulusal Haber Ajansları Birliği’nin (BSANNA) kurucularından biridir.
Uluslararası ve bölgesel medya kuruluşlarındaki aktif temsilcilinden dolayı AZERTAC, Azerbaycan’ın gerçekleri ile ilgili haberleri geniş bir coğrafi alanda yaymanın yanı sıra Doğu ve Batı haber ajansları arasında bir diyalog ve işbirliği platformu niteliği taşımaktadır. Bu platformun temeli Eylül 2008’de Bakü’de düzenlenen Asya-Pasifik Ülkeleri Haber Ajansları Birliği (OANA) 30’uncu Yönetim Kurulu Toplantısında atıldı. “‘Küreselleşen dünyada herkes için haber” konulu bu toplantı, modern tarihimizde ilk kez dünyada enformasyon politikalarını belirleyen Asya ve Avrupa’dan birçok önemli medya patronlarını bir araya getirmişti.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in OANA Yönetim Kurulunun 30. toplantısı katılımcılarına hitaben yazdığı mektubunda şöyle ifade eder: “Enformasyon ajanslarını birleştiren büyük bölgesel kuruluşlar ve önemli haber ajansları liderlerinin katılımıyla Bakü’de böyle bir etkinlik düzenlemek, uluslararası topluma kapsamlı bütünleşmeyi seçme ve dünya bilgi alanına giren bağımsız bir ülkenin toplumsal yaşamında önemli bir olaydır.
Modern Azerbaycan’ın hızlı sosyoekonomik gelişimi, reformların niteliksel olarak yeni bir aşamaya getirilmesi ve sivil toplum kuruluşunun derinleştirilmesi, ülkedeki haberlere olan sosyal gerekliği daha da artırmaktadır. Devletin enformasyon politikası Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına yansımış fikir, söz, konuşma ve bilgialma özgürlüğünün, vatandaşların habere erişim hakkının sağlanmasını, ayrıca toplumun, kamunun tarafsız bilgilendirilmesi işlevini etkin bir şekilde yerine getirmesi için medyaya gerekli koşulların oluşturulmasını amaçlamaktadır.
Azerbaycan’da bağımsızlık yıllarında sansürün kaldırılması, fikir, söz ve bilgi alma özgürlüğünün geliştirilmesi için kanunların uluslararası düzeylere uyarlanması, basının ekonomik bağımsızlığının güçlendirilmesi doğrultusu konusundaki gerçekleştirilmiş pek çok çalışma, işte bu amaca hizmet ediyor.
Küreselleşme ve entegrasyon süreçlerinin geniş kapsadığı günümüzde insanlığı tehdit eden terörizm olayları, bölücülük, aşırıcılık gibi durumlar yaşanmaktadır. Yirmi yılı aşkın bir süredir, topraklarının yüzde 20’si işgal edilmiş, terör eylemlerine, etnik temizlenmeye ve soykırımına uğramış Azerbaycan aynı zamanda Ermenistan ve Ermeni diasporunun kültürel-ideolojik tahrikçiliğine, ikiyüzlü enformasyon savaşı ile karşı karşıya kaldı.
Günümüzde tüm dünyada insanlar için tarafsız, dürüst haberlere erişimin açık olması sonuçta aynı zamanda yeryüzünde barışın, güvenliğin güçlenmesine, ülkeler ve halklar arasında işbirliğinin, medeniyetler arası diyalogun genişlemesine hizmet ediyor. Yaşadığımız dönemin çok önemli ve güncel bir konulu toplantısının yapıcı tartışmalar, yararlı görüş alışverişinde geçeceğine, insanlık değerlerinin tanıtımına katkı sağlayacağına inanıyorum.”32
Doğu-Batı medya diyalogu geleneğini Dünya Haber Ajansları Kongresi Konseyi 2 Mart 2015 ve 23 Mayıs 2016 tarihlerinde Bakü’de yapılan toplantıları ile daha da zenginleştiren AZERTAC bu çalışmayı Asya-Pasifik Haber Ajansları Birliği’ne (OANA), ayrıca Dünya Haber Ajansları Kongresi’ne 2016-2019 yıllarında başkanlık döneminde yeni düzeye kaldırmaya çalıştı.
Başka bir diyalog platformu geleneksel Bakü Uluslararası İnsani Forumlardır. Ajans bu ender fırsattan en iyi şekilde yararlanmak için her türlü çabayı gösteriyor. Bu forumlar dünyaca ünlü siyaset adamlarını, akademisyenleri, eski devlet başkanlarını ve önemli medya yöneticilerini bir araya getiriyor. AZERTAC, Bakü forumları içinde medyanın güncel konuları üzerine toplantılar düzenliyor. Çeşitli kıtalarda bulunan önde gelen basın uzmanları toplantılarda medyanın modern gelişme eğilimleri ve markalar hakkında fikir alışverişinde bulunur, sorunların çözümü yollarını belirler. Yollar ise hiçbir zaman pürüzsüz olmaz. “Karmaşık ve onurlu bir yol” deyince, sanatsal bir söylem olarak ele alınmamalıdır. Ajansın sadece adının 7 kez değiştirilmesi -1920 yılında AZERTAC, yine aynı yıl AzKafROSTA, 1921 yılında AzerTA, 1922 yılında ZaqTA, 1936 yılında yeniden AzerTA, 1972 yılında Azerinform ve son olarak 1992 yılında yeniden AZERTAC isimlendirilmesinin geçilmiş tarihi yolun karmaşık ve onurlu olduğunu doğrulayan gerçeklerden biridir. Yolun tüm aşamalarında, AZERTAC için vazgeçilmez bir kriter olmuştur ve bu şimdi de öyledir: Haberin geniş bir sosyal önemi doğruluğu, kesinliği ve operatifliğidir.
Bazen oyun kurallarının ihlali, bazen tarafsız olmaktan uzak, şov, gösteri ve PİAR nitelikteki bilgilerin haber alanını doldurduğu bir dönemde, internet çağının oluşturduğu devrimci değişiklikler dalgalanmalarına ayak uydurmak ve bu kriterleri korumak zor olsa da, AZERTAC bu çalışmanın üstesinden gelmeye çalışır: omuzlarında zamanın yükünü taşıyabilen, modern haber teknolojilerini bilen genç çalışanları, enformasyon yaymanın sorumluluğunu idrak eden ve bu çalışmanın ustası olan profesyonelleri ile.
Assa-Irada
Assa-Irada Uluslararası Bağımsız Haber Ajansı
Uluslararası Bağımsız Haber Ajansı, Assa-Irada Azerbaycan özel medya kuruluşlarının kırlangıcı kabul edilebilir. 1990’ların sonunda kurulan bu ajans o dönemde web siteleri olmadığına göre, ülkede yaşanan süreçler, Dağlık Karabağ sorunu dâhil olmak üzere ilgili haberleri hem yerel, hem de uluslararası tüketicilere telefon ve posta yoluyla gönderiyordu. Ajans Mart 1991’den bu yana, önde gelen dünya medyasına, abone gazetelerine ve dergilere teleksle ve ardından e-posta yoluyla hem İngilizce, hem de Rusça haber bültenleri vermeye başladı. O dönemde, bağımsız bir ajans olarak yurtdışındaki ilk muhabirlik bürolarını işte Assa-Irada açtı. Ajansın ABD’de ve Türkiye’de muhabir büroları çalışmaya başladı.
Haber ve iletişim teknolojilerinin hızla gelişmesi 1995 yılında Azerbaycan’da ilk web sitesinin kurulmasına yol açtı. Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi Bilişim Teknolojileri Enstitüsü’nde oluşturulan www.ab.az33 sitesi, Azerbaycan’da haber, iletişim ağının geliştirilmesinde yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Haber ajansları, aynı zamanda Assa-Irada olmak üzere kendi web sitelerini oluşturarak haberleri online olarak yaymaya başladı. Böylece, ajansın haberleri okurlar için daha işlevsel, hızlı ve erişilebilir hale geldi.
“Olaylar” Haber Ajansı
Azerbaycan’ın bağımsızlığını yeniden kazanmasının ardından oluşan ilk iletişim ajanslarından biri de “Olaylar”dır. Bu ajans 24 Nisan 1994’te çalışmaya başladı.
Ajansın Azerbaycan Türkçesi ve Rusça www.olaylar.az34 haber sitesi faaliyet göstermektedir. Olaylar Haber Ajansı ve Olaylar gazetesinden alınan haberlerin yanı sıra, sitede siyaset, sosyal, kültür, şou-biznes, spor, cinayet, Güney Azerbaycan, din ve diğer konularda analitik makaleler ve uzman görüşleri yer alır.
Ajansın elektronik kaynağı “Haberler”, “Fotoğraf”, “Arşiv” ve “Radyo” bölümlerinden oluşmaktadır.
“Trend” Haber Ajansı
Azerbaycan’ın bağımsız haber ajanslarından biri olan “Trend” 1995 yılında faaliyete başlamış ve bölgenin önde gelen haber üreticilerinden biri olarak kabul edilmiştir.
Haber işlemine ve yayılmasına yeni yaklaşımları ile seçilen “Trend” uzman konseyi ili birlikte çalışıyor. Konsey bölge ve Batı ülkelerinden yaklaşık 40 tanınmış bağımsız uzmandan oluşmaktadır.
“Trend” Asya-Pasifik Haber Ajansları Birliği’nde (OANA) AZERTAC’dan sonra Azerbaycan’ı temsil eden ikinci haber ajansıdır. 2010 yılından OANA-nın üyesi olan bu ajans haber üretimi başarılarından dolayı 2006-2007 yıllarında “medya alanında en iyi şirket” seçilip, “Brand Award Azerbaijan-2008” ulusal ödülüne layık bilinip, Avrasya Televizyon ve Radyo Akademisi tarafından 2008 yılında “Avrasya’da daha dinamik gelişen bir kaynak” olarak kabul edilmiş. Trend Çin, Moğolistan, Afganistan, Kore Cumhuriyeti, Türkiye, İran, Gürcistan, Rusya, Ukrayna, Belarus, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan, Suriye, Fas, Almanya, Bulgaristan ve Romanya’dan haber ajanslarıyla bilgi alışverişinde bulunuyor.
Birçok ülkede muhabir büroları olan “Trend” haberlerini Azerbaycan Türkçesi, İngilizce, Rusça, Arapça ve Farsça www.az.trend.az35 sitesi aracılığıyla yayıyor. Ajans haberlere ek olarak, politik ve ekonomik konular, multimedya bilgileri, analitik raporlar ve tematik makalelerin yanı sıra uzman haberleri sunuyor.
Trend’in haber ve analitik ürünlerinin aboneleri arasında çeşitli ülkelerin devlet ve hükûmet kurumları, dünyanın en büyük ticari ve finansal şirketleri, önde gelen medya ve düşünce kuruluşları, büyükelçilikler, bankalar ve sigorta şirketleri bulunmaktadır.
Ajansın ürününe abonelik ücretlidir.
Turan Haber Ajansı
Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin (SSCB) çöküşünün döneminde tek kutuplu bir dünyanın ortaya çıkması, ideolojik zorbaların zayıfladığı dönemde Azerbaycan’da faaliyete başlayan ilk bağımsız haber ajansı TURAN oldu. Mayıs 1990’da bir grup gazeteci tarafından oluşturulan bu ajans, ilk olarak haberleri bülten şeklinde, teleks ve telefon aracılığıyla yaymıştır. 1991 yılında Azerbaycan’da ilk kez elektronik posta hizmeti kullanıldıktan, 1995 yılında ise internet erişimi kullanıldıktan36 sonra TURAN, bu bağlantılar üzerinden dünyaya haber yaymaya başladı.
Ajans, dünyada ve Azerbaycan’da yaşanan yenilikler ve gelişmelerle ilgili haberler, analitik makaleler ve yorumlar hazırlayıp kendi bağlantıları aracılığıyla yayınlar. TURAN haber ürünlerini politika, ekonomi, enerji, finans, iletişim, pazar, mevzuat, din, kültür, spor, fotoğraflar, bilim ve arşiv haberleri şeklinde ajansın www.turan.az 37 web sitesi üzerinde sunmaktadır.
Haberler Azerbaycan Türkçesinde, İngilizce ve Rusça hazırlanmaktadır. Ajans, haberleri gerçek zamanlı online olarak ve süreli yayınlar şeklinde yayar. Kullanıcılar ajansın bazı haber ürünlerini abonelikle alırlar.
Azadinform Haber Ajansı
1 Ocak 1999 tarihinden itibaren çalışmaya başlayan Azadinform ajansı 1999-2004 yıllarında haberlerini Azerbaycan, Rusça ve İngilizce olarak yayınlamıştır. Rusça dört yıllık bir aradan sonra 2009 yılında yeniden yayınlanmıştır.
Ajans haberleri e-posta aracılığıyla medyaya, hükümet ve sivil toplum kuruluşlarına, yabancı ülkelerin Azerbaycan’daki diplomatik temsilcilerine, Azerbaycan’ın yurt dışındaki büyükelçiliklerine, uluslararası kuruluşların Bakü ofislerine gönderiyor. Aboneleri arasında kamu ve sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra, çeşitli alanlarda faaliyet gösteren yerli ve yabancı özel şirketler bulunmaktadır.
Haberlerini medyaya ücretsiz olarak gönderen Azadinform’un ülkenin farklı bölgelerinde muhabir büroları çalışır.
Ajansın www.azadinform.az web sitesi Azerbaycan Türkçesi ve Rusça online olarak haberler yayınlıyor. Site, “Ana Sayfa”, “Haberler”, “Röportaj”, “Araştırma”, “Analytics”, “Proje”, “Video”, “Fotoğraf Albümü” bölümlerinden oluşmaktadır. “Haberler” bölümündeki enformasyon konulara göre “Ana haberler”, “Politika”, “Resmi”, “Sosyal”, “Gündem”, “Ekonomi”, “Kültür”, “İnsani”, “Medya”, “Bölge”, “İlginç”, “Olay”, “Cinayet”, “Uluslararası”, “Spor” ve “Kadın” alt bölümlerinde yer alır. Bu kullanıcının ilgilendiği haberleri daha kolay ve hızlı bir şekilde bulmasını sağlar.
İnterfax-Azerbaycan Haber Ajansı
“İnterfaks-Azerbaycan” Haber Ajansı Rusya’nın “İnterfaks” Uluslararası Bilişim Grubu’nun (Interfax Information Services Group) ve SOCAR-ın38 yapı kuruluşu ile Ekim 2002’de Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in ve Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin’in kişisel girişimiyle kuruldu.
Ajans Azerbaycan’da yaşanan süreçleri net, doğru, tarafsız şekilde dünya kamuoyuna duyurmak, bilgilendirmek, ülkeyle ilgili eksiksiz ve net resim ortaya koymak amacıyla oluşturuldu. Haberler ajansın www.ifx.ru ve www.interfax. az 39 web siteleri aracılığıyla online şekilde “Azerbaycan haberleri” ve “Novosti Azerbaidjana” adlı özel haber akışlarında, “Politika”, “Ekonomi”, “Toplum”, “Ülkenin bölgeleri”, “Dış haberler”, “Özel”, “Basın açıklaması” ve “Bakış açısı” bölümlerinde yer almaktadır. Bu haberler Azerbaycan’ın sosyo-politik, finansal, ekonomik ve kültürel yaşamının yanı sıra, dünyanın önemli ve ilginç olaylarını yansıtmaktadır.
Genel ofisi Bakü’de olan ajansın Nahçıvan, Gence, Lenkeran ve Gabala’da muhabir büroları bulunmaktadır.
“İnterfaks-Azerbaycan”da bir basın merkezi de vardır. Merkez basın toplantıları, brifingler ve sunumlar için hizmetler önermektedir. Her yıl burada yaklaşık 100 basın toplantısı ve brifing düzenlenmektedir.
“Azeri-Press” Ajansı (APA)
“Azeri-Press” Ajansı (APA) limited şirketi, 8 Ocak 2004 tarihinde Azerbaycan Adalet Bakanlığı’na kayıta alındı ve aynı yılın 16 Kasımında faaliyete geçti. Ajans Azerbaycan Türkçesi, İngilizce, Rusça, Arapça ve Fransızca haber hizmeti sunuyor. Haber servisi özel bültenler ve online çevrimiçi düzeni ile gerçekleştirilir. Haber bültenlerinde Azerbaycan’ın siyasal, ekonomik, sosyal, kültürel ve spor yaşamı hakkında haberlerin yanı sıra, bölge ve dünyadaki olaylarla ilgili operatif haberler sunulmaktadır.
Ajans haftanın her günü beş dilde genel, ekonomik haber bültenleri, fotoğraf ve görüntülü yayınları ve ayda iki kez ekonomik ve siyasi analiz bültenlerini hazırlamaktadır. Operatif ve doğru, tarafsız bir haber politikası izleyen APA, Türkiye, Orta Doğu, Rusya, Ukrayna, Moldova, Gürcistan, Orta Asya cumhuriyetleri, Baltık ülkeleri, Avrupa ülkeleri ve ABD’nin önde gelen medya kurumları, televizyon kanalları, elektronik yayın ve basın kuruluşları ile işbirliği ve haber alışverişi yapmaktadır.
Ajansın haber ürünlerinin ana kullanıcıları devlet kurumları, bakanlıklar, finansal kurumlar, Azerbaycan’daki büyükelçilikler, uluslararası kuruluşların temsilcileri, yerli ve yabancı şirketler, iş yapılarıdır. Abonelerin büyük çoğu Azerbaycan medyası, sivil toplum ve diaspora kuruluşlarıdır.
APA’nın Azerbaycan’ın bölgelerinin yanı sıra Türkiye, Rusya, Gürcistan, Orta Asya, Fransa ve ABD’de büroları bulunmaktadır.
Ajansın web sitesi www.apa.az’da40 “Politika”, “Analiz”, “Haberler”, “Ekonomi”, “Dünya”, “Kültür”, “Spor”, “Askeri”, “Fotoğraf”, “Görüntülü haber” bölümleri ve alt bölümleri yer alıyor.