M'nheer, waarom zeg je tegen mama: juffrouw? (Prosze pana, dlaczego mоwi pan do mamy: juffrouw?; M'nheer, waarom zeg je tegen mama: juffrouw – Prosze pana, dlaczego mоwi pan do mamy: juffrouw?)
Hoe dan, kereltje, zei ik, wat moet ik dan zeggen? (Jak wiec, chlopcze, zapytalem, co powinienem wtedy powiedziec?; Hoe dan, kereltje – Jak wiec, chlopcze, zei ik – zapytalem, wat moet ik dan zeggen – co powinienem wtedy powiedziec?)
Wel…zooals andere menschen! (Cоz… jak inni ludzie!; Wel…zooals andere menschen – Cоz… jak inni ludzie!) De juffrouw is beneden. (Juffrouw jest na dole; De juffrouw is beneden – Juffrouw jest na dole). Ze verkoopt schotels en priktollen. (Sprzedaje talerze i baczki; Ze verkoopt schotels en priktollen – Sprzedaje talerze i baczki).
Nu ben ik makelaar in koffi – Last & Co, Lauriergracht, No 37 – we zyn met ons dertienen op 't kantoor, en als ik Stern meereken, die geen salaris ontvangt, zyn er veertien. (Teraz jestem maklerem kawowym – Last & Co, Lauriergracht nr 37 – mamy trzynastu w biurze, a jesli liczyc Sterna, ktоry nie otrzymuje wynagrodzenia, jest nas czternastu; Nu ben ik makelaar in koffi – Teraz jestem maklerem kawowym, Last & Co, Lauriergracht, No 37 – Last & Co, Lauriergracht nr 37, we zyn met ons dertienen op 't kantoor – mamy trzynastu w biurze, en als ik Stern meereken – a jesli liczyc Sterna, die geen salaris ontvangt – ktоry nie otrzymuje wynagrodzenia, zyn er veertien – jest nas czternastu). Welnu, myn vrouw is: juffrouw, en moest ik nu tegen d?t mensch: mevrouw zeggen? (Cоz, moja zona to juffrouw, a czy teraz mialbym mоwic do tej kobiety: pani?; Welnu, myn vrouw is: juffrouw – Cоz, moja zona to juffrouw, en moest ik nu tegen d?t mensch: mevrouw zeggen? – a czy teraz mialbym mоwic do tej kobiety: pani?) Dit ging toch niet! (To nie moglo tak byc!; Dit ging toch niet – To nie moglo tak byc!) Ieder moet in zyn stand blyven, en wat meer is, gister hadden de deurwaarders den boel weggehaald. (Kazdy powinien trzymac sie swojego stanu, a co wiecej, wczoraj komornicy zabrali caly dobytek; Ieder moet in zyn stand blyven – Kazdy powinien trzymac sie swojego stanu, en wat meer is, gister hadden de deurwaarders den boel weggehaald – a co wiecej, wczoraj komornicy zabrali caly dobytek). Ik vond myn: juffrouw dus w?l, en bleef er by. (Uwazalem wiec moje: juffrouw za wlasciwe i pozostalem przy tym; Ik vond myn: juffrouw dus w?l – Uwazalem wiec moje: juffrouw za wlasciwe, en bleef er by – i pozostalem przy tym).
Ik vroeg waarom Sjaalman zich niet by my had aangemeld om zyn pak terug te halen? (Zapytalem, dlaczego Sjaalman nie zglosil sie do mnie, zeby odebrac swoja paczke?; Ik vroeg waarom Sjaalman zich niet by my had aangemeld om zyn pak terug te halen – Zapytalem, dlaczego Sjaalman nie zglosil sie do mnie, zeby odebrac swoja paczke?) Ze scheen er van te weten, en zei, dat zy op-reis waren geweest, en wel naar Brussel. (Wygladala na swiadoma tego i powiedziala, ze byli w podrоzy, a mianowicie w Brukseli; Ze scheen er van te weten – Wygladala na swiadoma tego, en zei, dat zy op-reis waren geweest – i powiedziala, ze byli w podrоzy, en wel naar Brussel – a mianowicie w Brukseli). Dat hy daar voor de Indеpendance gewerkt had, maar dat hy er niet had kunnen blyven, omdat zyn artikels oorzaak waren dat het blad aan de fransche grenzen zoo dikwyls werd afgewezen. (Ze pracowal tam dla „Indеpendance”, ale nie mоgl tam zostac, poniewaz jego artykuly byly powodem, dla ktоrego gazeta byla tak czesto odrzucana na francuskich granicach; Dat hy daar voor de Indеpendance gewerkt had – Ze pracowal tam dla „Indеpendance”, maar dat hy er niet had kunnen blyven – ale nie mоgl tam zostac, omdat zyn artikels oorzaak waren dat het blad aan de fransche grenzen zoo dikwyls werd afgewezen – poniewaz jego artykuly byly powodem, dla ktоrego gazeta byla tak czesto odrzucana na francuskich granicach). Dat ze sedert eenige dagen in Amsterdam teruggekeerd waren, omdat Sjaalman hier een betrekking zou krygen… (Ze wrоcili do Amsterdamu kilka dni temu, poniewaz Sjaalman mial tu dostac prace…; Dat ze sedert eenige dagen in Amsterdam teruggekeerd waren – Ze wrоcili do Amsterdamu kilka dni temu, omdat Sjaalman hier een betrekking zou krygen – poniewaz Sjaalman mial tu dostac prace…)
Zeker by Gaafzuiger? vroeg ik. (Na pewno u Gaafzuigera? – zapytalem; Zeker by Gaafzuiger? – Na pewno u Gaafzuigera? vroeg ik – zapytalem).
Ja, dat was het! (Tak, to bylo to!; Ja, dat was het! – Tak, to bylo to!) Maar dit was tegengeloopen, zeide zy. (Ale to sie nie udalo, powiedziala; Maar dit was tegengeloopen – Ale to sie nie udalo, zeide zy – powiedziala). Nu, hiervan wist ik meer dan zyzelf. (Cоz, wiedzialem o tym wiecej niz ona sama; Nu, hiervan wist ik meer dan zyzelf – Cоz, wiedzialem o tym wiecej niz ona sama). Hy had de Aglaia laten vallen, en was lui, pedant en ziekelyk…precies, dааrom was hy weggejaagd. (Upuscil Aglaia, byl leniwy, pedantyczny i chorowity… dokladnie dlatego zostal wyrzucony; Hy had de Aglaia laten vallen – Upuscil Aglaia, en was lui, pedant en ziekelyk – i byl leniwy, pedantyczny i chorowity, precies, dааrom was hy weggejaagd – dokladnie dlatego zostal wyrzucony).
En, ging ze voort, dat hy zeker dezer dagen by my komen zou, en misschien wel juist naar my toe was, om antwoord te vragen op 't verzoek dat hy my gedaan had. (I dodala, ze z pewnoscia w najblizszych dniach przyjdzie do mnie, a moze nawet wlasnie do mnie przyszedl, aby zapytac o odpowiedz na prosbe, ktоra do mnie skierowal; En, ging ze voort – I dodala, dat hy zeker dezer dagen by my komen zou – ze z pewnoscia w najblizszych dniach przyjdzie do mnie, en misschien wel juist naar my toe was – a moze nawet wlasnie do mnie przyszedl, om antwoord te vragen op 't verzoek dat hy my gedaan had – aby zapytac o odpowiedz na prosbe, ktоra do mnie skierowal).
Ik zei dat Sjaalman maar eens komen zou, maar dat hy niet moest schellen, want dit is zoo lastig voor de meid. (Powiedzialem, ze Sjaalman powinien przyjsc, ale nie powinien dzwonic, bo to jest tak uciazliwe dla sluzacej; Ik zei dat Sjaalman maar eens komen zou – Powiedzialem, ze Sjaalman powinien przyjsc, maar dat hy niet moest schellen – ale nie powinien dzwonic, want dit is zoo lastig voor de meid – bo to jest tak uciazliwe dla sluzacej). Als hy wat wachtte, zei ik, zou de deur wel eens opengaan, als er iemand uit moest. (Jesli troche poczeka, powiedzialem, drzwi moga sie otworzyc, gdy ktos bedzie wychodzil; Als hy wat wachtte – Jesli troche poczeka, zei ik – powiedzialem, zou de deur wel eens opengaan – drzwi moga sie otworzyc, als er iemand uit moest – gdy ktos bedzie wychodzil). En toen ging ik heen, en nam myn bruidsuikers weer mee, want, ronduit gezegd, het beviel me daar niet. (A potem poszedlem i zabralem ze soba moje cukierki weselne, bo szczerze mоwiac, nie podobalo mi sie tam; En toen ging ik heen – A potem poszedlem, en nam myn bruidsuikers weer mee – i zabralem ze soba moje cukierki weselne, want, ronduit gezegd, het beviel me daar niet – bo szczerze mоwiac, nie podobalo mi sie tam). Ik voelde me niet op myn gemak. (Nie czulem sie swobodnie; Ik voelde me niet op myn gemak – Nie czulem sie swobodnie). Een makelaar is toch geen kruier, dunkt me, en ik beweer dat ik er fatsoenlyk uitzie. (Makler nie jest przeciez tragarzem, mysle, i twierdze, ze wygladam przyzwoicie; Een makelaar is toch geen kruier – Makler nie jest przeciez tragarzem, dunkt me – mysle, en ik beweer dat ik er fatsoenlyk uitzie – i twierdze, ze wygladam przyzwoicie). Ik had myn jas met bont aan, en toch zat ze daar zoo eenvoudig, en praatte zoo kalm met haar kinderen, alsof ze alleen was. (Mialem na sobie futrzana kurtke, a ona siedziala tam tak prosto i rozmawiala tak spokojnie ze swoimi dziecmi, jakby byla sama; Ik had myn jas met bont aan – Mialem na sobie futrzana kurtke, en toch zat ze daar zoo eenvoudig – a ona siedziala tam tak prosto, en praatte zoo kalm met haar kinderen – i rozmawiala tak spokojnie ze swoimi dziecmi, alsof ze alleen was – jakby byla sama). Bovendien ze scheen geschreid te hebben, en ontevreden menschen kan ik niet verdragen. (Ponadto, wydawalo sie, ze plakala, a nie moge zniesc niezadowolonych ludzi; Bovendien ze scheen geschreid te hebben – Ponadto, wydawalo sie, ze plakala, en ontevreden menschen kan ik niet verdragen – a nie moge zniesc niezadowolonych ludzi). Ook was 't er koud en ongezellig – zeker omdat de boel weggehaald was – en ik houd veel van gezelligheid in een kamer. (Bylo tam rоwniez zimno i nieprzyjemnie – zapewne dlatego, ze caly dobytek zostal zabrany – a ja bardzo lubie przytulnosc w pokoju; Ook was 't er koud en ongezellig – Bylo tam rоwniez zimno i nieprzyjemnie, zeker omdat de boel weggehaald was – zapewne dlatego, ze caly dobytek zostal zabrany, en ik houd veel van gezelligheid in een kamer – a ja bardzo lubie przytulnosc w pokoju). Onder het naar-huis gaan besloot ik het met Bastiaans nog eens aantezien, omdat ik niet gaarne iemand op-straat zet. (Wracajac do domu, postanowilem jeszcze raz przyjrzec sie sprawie z Bastiaansem, poniewaz nie lubie wyrzucac nikogo na ulice; Onder het naar-huis gaan besloot ik het met Bastiaans nog eens aantezien – Wracajac do domu, postanowilem jeszcze raz przyjrzec sie sprawie z Bastiaansem, omdat ik niet gaarne iemand op-straat zet – poniewaz nie lubie wyrzucac nikogo na ulice).
Nu volgt de eerste week van Stern. (Teraz nadchodzi pierwszy tydzien Sterna; Nu volgt de eerste week van Stern – Teraz nadchodzi pierwszy tydzien Sterna). Het spreekt vanzelf dat er veel in voorkomt, dat my niet bevalt. (Oczywiscie, ze jest tam wiele rzeczy, ktоre mi sie nie podobaja; Het spreekt vanzelf dat er veel in voorkomt – Oczywiscie, ze jest tam wiele rzeczy, dat my niet bevalt – ktоre mi sie nie podobaja). Maar ik moet me houden aan artikel twee, en de Rosemeyers hebben 't goed gevonden. (Ale musze trzymac sie artykulu drugiego, a Rosemeyerowie to zaakceptowali; Maar ik moet me houden aan artikel twee – Ale musze trzymac sie artykulu drugiego, en de Rosemeyers hebben 't goed gevonden – a Rosemeyerowie to zaakceptowali). Ik geloof, dat ze Stern in de hoogte steken, omdat hy een oom heeft te Hamburg, die in suiker doet. (Mysle, ze chwala Sterna, poniewaz ma wujka w Hamburgu, ktоry handluje cukrem; Ik geloof, dat ze Stern in de hoogte steken – Mysle, ze chwala Sterna, omdat hy een oom heeft te Hamburg, die in suiker doet – poniewaz ma wujka w Hamburgu, ktоry handluje cukrem).
Sjaalman was er inderdaad geweest. (Sjaalman rzeczywiscie tam byl; Sjaalman was er inderdaad geweest – Sjaalman rzeczywiscie tam byl). Hy had Stern gesproken, en aan dezen eenige woorden en zaken uitgelegd, die hy niet begreep. (Rozmawial ze Sternem i wyjasnil mu kilka slоw i spraw, ktоrych nie rozumial; Hy had Stern gesproken – Rozmawial ze Sternem, en aan dezen eenige woorden en zaken uitgelegd – i wyjasnil mu kilka slоw i spraw, die hy niet begreep – ktоrych nie rozumial). Die Stern niet begreep, meen ik. (Ktоrych Stern nie rozumial, mam na mysli; Die Stern niet begreep, meen ik – Ktоrych Stern nie rozumial, mam na mysli). Ik verzoek nu den lezer de volgende hoofdstukken doortebyten, dan beloof ik naderhand weer iets van meer solieden aard, van my, Batavus Droogstoppel, makelaar in koffi: Last & Co, Lauriergracht, No 37. (Prosze teraz czytelnika o przeczytanie kolejnych rozdzialоw, a potem obiecuje znowu cos bardziej solidnego ode mnie, Batavusa Droogstoppela, maklera kawowego: Last & Co, Lauriergracht, nr 37; Ik verzoek nu den lezer de volgende hoofdstukken doortebyten – Prosze teraz czytelnika o przeczytanie kolejnych rozdzialоw, dan beloof ik naderhand weer iets van meer solieden aard – a potem obiecuje znowu cos bardziej solidnego, van my, Batavus Droogstoppel, makelaar in koffi – ode mnie, Batavusa Droogstoppela, maklera kawowego: Last & Co, Lauriergracht, No 37 – Last & Co, Lauriergracht, nr 37).
Rozdzial 5: Podrоz do Lebak
Vyfde hoofdstuk
Er was des morgens te tien ure een ongewone beweging op den grooten weg die de afdeeling Pandeglang verbindt met Lebak. (O dziesiatej rano na glоwnej drodze laczacej oddzial Pandeglang z Lebak panowal niezwykly ruch; des morgens – rano, ongewone beweging – niezwykly ruch, grooten weg – glоwna droga, afdeeling – oddzial, verbindt – laczy, Lebak – Lebak).
‘Groote weg’ is misschien wat veel gezegd voor 't breed voetpad dat men, uit beleefdheid en by-gebrek aan beter, de ‘weg’ noemde. (‘Groote weg’ to byc moze za duzo powiedziane na szeroka sciezke, ktоra z grzecznosci i braku lepszego, nazywano droga; groote weg – wielka droga, breed voetpad – szeroka sciezka, beleefdheid – grzecznosc, by-gebrek – brak, weg – droga).
Maar als men met een vierspannig rytuig vertrok van Serang, de hoofdplaats der residentie Bantam, met het voornemen zich te begeven naar Rangkas-Betoeng, de nieuwe hoofdplaats van 't Lebaksche, kon men nagenoeg zeker zyn, te-eeniger-tyd daar aantekomen. (Ale jesli ktos wyruszyl czterokonnym powozem z Serang, glоwnej miejscowosci rezydencji Bantam, z zamiarem udania sie do Rangkas-Betoeng, nowej glоwnej miejscowosci Lebak, mozna bylo byc niemal pewnym, ze tam sie dotrze; vierspannig rytuig – czterokonny powоz, vertrok – wyruszyl, hoofdplaats – glоwna miejscowosc, residentie – rezydencja, voornemen – zamiar, zich te begeven – udac sie, nagenoeg zeker – niemal pewnym, te-eeniger-tyd – predzej czy pоzniej, aantekomen – dotrzec).
't Was dus een weg. (To wiec byla droga; weg – droga).
Wel bleef men gedurig steken in den modder, die in de Bantamsche laaglanden zwaar, kleierig en klevend is, wel was men telkens genoodzaakt de hulp interoepen van de bewoners der naastby gelegen dorpen – ook al waren ze niet zееr naby, want de dorpen zyn niet menigvuldig in die streken – maar als men er dan eindelyk in geslaagd was, een twintigtal landbouwers uit den omtrek by-een te krygen, duurde het gewoonlyk niet zeer lang, voor men paarden en wagen weder op vasten grond had gebracht. (Czesto grzezlismy w blocie, ktоre na nizinach Bantam jest ciezkie, gliniaste i kleiste, czesto bylismy zmuszeni wzywac pomoc mieszkancоw pobliskich wiosek – nawet jesli nie byly one bardzo blisko, bo wioski w tych okolicach sa rzadkie – ale kiedy w koncu udalo sie zebrac okolo dwudziestu rolnikоw z okolicy, zazwyczaj nie trwalo dlugo, zanim konie i wоz zostaly z powrotem na twardym gruncie; gedurig steken – czesto grzeznac, modder – bloto, Bantamsche laaglanden – niziny Bantam, zwaar – ciezki, kleierig – gliniasty, klevend – kleiste, telkens genoodzaakt – czesto zmuszeni, hulp interoepen – wzywac pomoc, naastby gelegen dorpen – pobliskie wioski, menigvuldig – liczny, streken – okolice, twintigtal landbouwers – okolo dwudziestu rolnikоw, omtrek – okolica, by-een te krygen – zebrac, gewoonlyk – zazwyczaj, zeer lang – bardzo dlugo, paarden en wagen – konie i wоz, weder – ponownie, vasten grond – twardy grunt, gebracht – przyniesiony).
De koetsier klapte met de zweep, de loopers – in Europa zou men, geloof ik, zeggen ‘palfreniers’ of liever, er bestaat in Europa niets wat met deze loopers overeenkomt – die onvergelykbare loopers dan, met hun korte dikke zweepjes, huppelden weer aan de zyde van het vierspan, kreschen onbeschryfelyke geluiden, en sloegen de paarden ter-aanmoediging onder den buik. (Woznica strzelal z bicza, a biegacze – w Europie powiedzielibysmy, jak sadze, ‘palfrenierzy’, a raczej, w Europie nie ma nic, co mogloby sie rоwnac z tymi biegaczami – ci nieporоwnywalni biegacze, ze swoimi krоtkimi, grubymi biczami, znowu podskakiwali po bokach czterokonnego zaprzegu, wydawali niewyobrazalne dzwieki i uderzali konie pod brzuch, aby je zachecic; koetsier – woznica, klapte – strzelal, zweep – bicz, loopers – biegacze, palfreniers – palfrenierzy, onvergelykbare – nieporоwnywalni, korte dikke zweepjes – krоtkie, grube bicze, huppelden – podskakiwali, zyde – bok, vierspan – czterokonny zaprzeg, kreschen – wydawali dzwieki, onbeschryfelyke geluiden – niewyobrazalne dzwieki, sloegen – uderzali, paarden – konie, ter-aanmoediging – aby zachecic, onder den buik – pod brzuch).
Zоо hotste men dan eenigen tyd voort, tot het verdrietig oogenblik weer daar was, dat men tot over de assen wegzonk in den modder. (Tak wiec jechano przez jakis czas, az nadszedl smutny moment, gdy znowu zanurzono sie w blocie po osie; hotste men voort – jechano, eenigen tyd – jakis czas, verdrietig oogenblik – smutny moment, wegzonk – zanurzono sie, den modder – bloto, tot over de assen – po osie).
Dan begon het geroep om hulp op-nieuw. (Wtedy znowu zaczeto wolac o pomoc; begon – zaczeto, het geroep om hulp – wolac o pomoc, op-nieuw – znowu).
Men wachtte geduldig tot die hulp kwam, en… sukkelde verder. (Czekano cierpliwie, az przyjdzie pomoc i… ruszono dalej; wachtte – czekano, geduldig – cierpliwie, hulp kwam – pomoc przyszla, sukkelde verder – ruszono dalej).
Dikwyls, als ik dien weg langs ging, was 't my als zou ik hier of daar een wagen vinden met reizigers uit de vorige eeuw, die in den modder gezakt, en vergeten waren. (Czesto, gdy szedlem ta droga, wydawalo mi sie, ze tu czy tam znajde wоz z podrоznikami z poprzedniego wieku, ktоry ugrzazl w blocie i zostal zapomniany; dikwyls – czesto, weg langs ging – szedlem ta droga, was 't my als – wydawalo mi sie, hier of daar – tu czy tam, een wagen vinden – znalezc wоz, reizigers uit de vorige eeuw – podrоznicy z poprzedniego wieku, in den modder gezakt – ugrzazl w blocie, vergeten – zapomniany).
Maar dit is me nooit voorgekomen. (Ale to mi sie nigdy nie przydarzylo; maar dit is me nooit – ale to mi sie nigdy, voorgekomen – przydarzylo).
Ik veronderstel dus dat allen die ooit dezen weg langs kwamen, eindelyk zyn aangeland waar ze wezen wilden. (Zakladam wiec, ze wszyscy, ktоrzy kiedykolwiek ta droga szli, ostatecznie dotarli tam, gdzie chcieli; ik veronderstel – zakladam, dus dat allen – wiec ze wszyscy, ooit dezen weg langs kwamen – kiedykolwiek ta droga szli, eindelyk – ostatecznie, zyn aangeland – dotarli, waar ze wezen wilden – gdzie chcieli).
Men zou zich zeer vergissen, wanneer men zich van den geheelen grooten weg op Java, een denkbeeld vormde naar den maatstaf van dien weg in 't Lebaksche. (Bardzo by sie ktos pomylil, gdyby wyobrazil sobie cala glоwna droge na Jawie na podstawie tej drogi w Lebak; zou zich zeer vergissen – bardzo by sie pomylil, geheelen grooten weg op Java – cala glоwna droga na Jawie, een denkbeeld vormde – wyobrazic sobie, naar den maatstaf van dien weg – na podstawie tej drogi, 't Lebaksche – Lebak).
De eigenlyke heirbaan met zyn vele zytakken, die de maarschalk Daendels met groote opoffering van volk deed aanleggen, is inderdaad een prachtig stuk werks, en men staat verbaasd over de geestkracht van den man die, ondanks alle bezwaren welke zyn benyders en tegenstanders in 't moederland hem in den weg legden, den onwil der bevolking en de ontevredenheid der hoofden durfde trotsen, om iets tot-stand te brengen, dat thans nog de bewondering van iederen bezoeker opwekt en verdient. (Wlasciwa droga glоwna z wieloma odgalezieniami, ktоra marszalek Daendels zbudowal kosztem wielkich ofiar ludu, jest rzeczywiscie wspanialym dzielem, a czlowiek jest zdumiony duchem czlowieka, ktоry mimo wszelkich trudnosci, jakie stawiali mu jego zazdrosnicy i przeciwnicy w ojczyznie, smial przeciwstawiac sie niecheci ludnosci i niezadowoleniu glоw, aby stworzyc cos, co do dzis budzi podziw kazdego odwiedzajacego i na to zasluguje; eigenlyke heirbaan – wlasciwa droga glоwna, vele zytakken – wiele odgalezien, maarschalk Daendels – marszalek Daendels, groote opoffering van volk – wielkie ofiary ludu, deed aanleggen – zbudowal, inderdaad – rzeczywiscie, prachtig stuk werks – wspaniale dzielo, staat verbaasd – jest zdumiony, geestkracht van den man – duch czlowieka, ondanks alle bezwaren – mimo wszelkich trudnosci, zyn benyders – jego zazdrosnicy, tegenstanders – przeciwnicy, moederland – ojczyzna, den weg legden – stawiali trudnosci, onwil der bevolking – niechec ludnosci, ontevredenheid der hoofden – niezadowolenie glоw, durfde trotsen – smial przeciwstawiac sie, iets tot-stand te brengen – stworzyc cos, thans nog – do dzis, bewondering van iederen bezoeker – podziw kazdego odwiedzajacego, opwekt en verdient – budzi i zasluguje).
Geen paardenpostery dan ook in Europa – zelfs niet in Engeland, Rusland of Hongarye – kan met die op Java worden gelyk gesteld. (Zadna poczta konna w Europie – nawet nie w Anglii, Rosji czy na Wegrzech – nie moze byc rоwna tej na Jawie; geen paardenpostery – zadna poczta konna, Europa – Europa, Engeland – Anglia, Rusland – Rosja, Hongarye – Wegry, kan gelyk gesteld – moze byc rоwna).
Over hooge bergruggen, langs diepten die u doen yzen, vliegt de zwaar bepakte reiswagen in ееn galop voort. (Przez wysokie grzbiety gоrskie, wzdluz przepasci, ktоre mroza krew w zylach, ciezko obciazony powоz leci jednym galopem; hooge bergruggen – wysokie grzbiety gоrskie, diepten die u doen yzen – przepasci, ktоre mroza krew w zylach, zwaar bepakte reiswagen – ciezko obciazony powоz, ееn galop – jednym galopem, voort – dalej).
De koetsier zit als op den bok genageld, uren, ja, gansche dagen achtereen, en zwaait de zware zweep met yzeren arm. (Woznica siedzi jak przybity do kozla, godzinami, tak, calymi dniami, i macha ciezkim biczem zelaznym ramieniem; koetsier – woznica, zit als op den bok genageld – siedzi jak przybity do kozla, uren – godziny, gansche dagen – calymi dniami, achtereen – pod rzad, zwaait – macha, zware zweep – ciezki bicz, yzeren arm – zelazne ramie).
Hy weet juist te berekenen waar en hoeveel hy de hollende paarden moet inhouden, om na vliegend dalen van een berghelling, ginds aan dien hoek… (On dokladnie wie, gdzie i jak bardzo musi powstrzymac pedzace konie, aby po szybkim zjezdzie ze zbocza gоry, tam na zakrecie…; berekenen – obliczyc, hollende paarden – pedzace konie, inhouden – powstrzymac, vliegend dalen – szybki zjazd, berghhelling – zbocze gоry, ginds aan dien hoek – tam na zakrecie).
Myn God, de weg is… weg! We gaan in een afgrond, gilt de onervaren reiziger, daar is geen weg… daar is de diepte! (Boze mоj, droga zniknela! Wpadamy w przepasc, krzyczy niedoswiadczony podrоznik, nie ma drogi… tam jest przepasc!; Myn God – Boze mоj, de weg is… weg – droga zniknela, we gaan in een afgrond – wpadamy w przepasc, gilt de onervaren reiziger – krzyczy niedoswiadczony podrоznik, geen weg – nie ma drogi, daar is de diepte – tam jest przepasc).
Ja, zoo schynt het. (Tak, tak sie wydaje; zoo schynt het – tak sie wydaje).
De weg kromt zich, en juist als ееn galopsprong verder, vasten grond zou doen verliezen aan 't voorspan, wenden zich de paarden, en slingeren het voertuig den hoek om. (Droga zakreca i wlasnie gdyby jeszcze jeden galop utracilby twardy grunt, konie skrecaja i pojazd leci w zakret; weg kromt zich – droga zakreca, ееn galopsprong verder – jeszcze jeden galop, vasten grond – twardy grunt, zouden doen verliezen – stracilby, voorspan – przоd, wenden zich – skrecaja, slingeren het voertuig den hoek om – pojazd leci w zakret).
Ze vliegen de berghoogte op, die ge een oogenblik vroeger niet zaagt, en… de afgrond ligt achter u. (Leca na szczyt gоry, ktоrej chwile wczesniej nie widziales, i… przepasc jest za toba; vliegen de berghoogte op – leca na szczyt gоry, oogenblik vroeger – chwile wczesniej, niet zaagt – nie widziales, afgrond – przepasc, ligt achter u – jest za toba).
Er zyn, by zulke gelegenheid, oogenblikken dat de wagen alleen rust op de raderen aan de buitenzyde van den boog dien ge beschryft: de middelpuntvliedende kracht heeft de binnenwielen van den grond geheven. (Sa chwile, przy takich okazjach, ze wоz opiera sie tylko na kolach po zewnetrznej stronie luku, ktоry opisujesz: sila odsrodkowa uniosla wewnetrzne kola nad ziemie; by zulke gelegenheid – przy takich okazjach, oogenblikken – chwile, wagen rust op de raderen – wоz opiera sie na kolach, buitenzijde van den boog – zewnetrzna strona luku, middelpuntvliedende kracht – sila odsrodkowa, binnenwielen – wewnetrzne kola, van den grond geheven – uniosla nad ziemie).
Er behoort koelbloedigheid toe, de oogen niet te sluiten, en wie voor 't eerst op Java reist, schryft aan zyn familie in Europa, dat hy in levensgevaar verkeerd heeft. (Wymaga to zimnej krwi, nie zamykac oczu, a kto po raz pierwszy podrоzuje po Jawie, pisze do swojej rodziny w Europie, ze byl w smiertelnym niebezpieczenstwie; koelbloedigheid – zimna krew, de oogen niet te sluiten – nie zamykac oczu, voor 't eerst op Java reist – po raz pierwszy podrоzuje po Jawie, schryft aan zyn familie – pisze do swojej rodziny, in levensgevaar verkeerd – w smiertelnym niebezpieczenstwie).
Maar wie er te-huis behoort, lacht om dien angst. (Ale kto tam mieszka, smieje sie z tego strachu; te-huis behoort – mieszka, lacht om dien angst – smieje sie z tego strachu).
Het is myn doel niet, vooral niet in het begin van myn vertelling, den lezer lang bezig te houden met het beschryven van plaatsen, landschappen of gebouwen. (Nie jest moim celem, zwlaszcza na poczatku mojej opowiesci, zajmowanie czytelnika opisami miejsc, krajobrazоw czy budynkоw; doel niet – nie celem, begin van myn vertelling – poczatek mojej opowiesci, lezer lang bezig te houden – zajmowanie czytelnika, beschryven van plaatsen – opisy miejsc, landschappen – krajobrazy, gebouwen – budynki).
Ik vrees te zeer hem afteschrikken door wat zweemen zou naar langdradigheid, en eerst later, als ik gevoel dat hy voor my gewonnen is, als ik uit blik en houding bemerk dat het lot van de heldin die ergens van 't balkon eener vierde verdieping springt, hem belang inboezemt, dan laat ik, met stoute verachting van alle wetten der zwaartekracht, haar zweven tusschen hemel en aarde, tot ik myn hart heb lucht gegeven in de nauwkeurige schets der schoonheden van het landschap, of van 't gebouw dat daar ergens schynt geplaatst te zyn om een voorwendsel aan de hand te doen tot een veelbladzydig vertoog over middeleeuwsche architektuur. (Obawiam sie zbytnio odstraszyc go czyms, co moze wydawac sie rozwlekloscia, a dopiero pоzniej, gdy poczuje, ze jest dla mnie wygrany, gdy z jego spojrzenia i postawy zauwaze, ze los bohaterki, ktоra skacze z balkonu na czwartym pietrze, budzi jego zainteresowanie, pozwole sobie, z odwaznym lekcewazeniem wszystkich praw grawitacji, zawiesic ja miedzy niebem a ziemia, az dam upust swojemu sercu w dokladnym opisie piekna krajobrazu lub budynku, ktоry tam gdzies wydaje sie byc umieszczony, aby sluzyc jako pretekst do wielostronicowego wykladu o architekturze sredniowiecznej; vrees te zeer – obawiam sie zbytnio, afteschrikken – odstraszyc, zweemen zou naar langdradigheid – wydawac sie rozwlekloscia, eerst later – dopiero pоzniej, als ik gevoel dat hy voor my gewonnen is – gdy poczuje, ze jest dla mnie wygrany, als ik uit blik en houding bemerk – gdy z jego spojrzenia i postawy zauwaze, lot van de heldin – los bohaterki, balkon eener vierde verdieping – balkon na czwartym pietrze, hem belang inboezemt – budzi jego zainteresowanie, stoute verachting – odwazne lekcewazenie, wetten der zwaartekracht – prawa grawitacji, zweven tusschen hemel en aarde – zawiesic miedzy niebem a ziemia, myn hart heb lucht gegeven – dac upust swojemu sercu, nauwkeurige schets – dokladny opis, schoonheden van het landschap – piekno krajobrazu, 't gebouw – budynek, voorwendsel aan de hand te doen – sluzyc jako pretekst, veelbladzydig vertoog – wielostronicowy wyklad, middeleeuwsche architektuur – architektura sredniowieczna).
Al die kasteelen gelyken op elkaar. Onveranderlyk zyn ze van heterogeene bouworde. Het corps de logis dagteekent altyd van eenige regeeringen vroeger dan de aanhechtsels die onder dezen of genen lateren koning daarby zyn gevoegd. (Wszystkie te zamki sa do siebie podobne. Zawsze sa zbudowane w sposоb niejednolity. Glоwna czesc budynku pochodzi zawsze z wczesniejszych rzadоw niz dobudоwki dodane przez tego lub innego pоzniejszego krоla; al die kasteelen gelyken op elkaar – wszystkie te zamki sa do siebie podobne, onveranderlyk – zawsze, heterogeene bouworde – niejednolity sposоb budowy, corps de logis – glоwna czesc budynku, dagteekent altyd van eenige regeeringen – pochodzi zawsze z wczesniejszych rzadоw, aanhechtsels – dobudоwki, lateren koning – pоzniejszy krоl).
De torens zyn in vervallen staat… (Wieze sa w stanie rozpadu; torens – wieze, vervallen staat – stan rozpadu).
Waarde lezer, er zyn geen torens. Een toren is een denkbeeld, een droom, een ideaal, een verzinsel, onverdragelyke grootspraak! Er zyn halve torens, en… torentjes. (Drogi czytelniku, nie ma wiez. Wieza to idea, sen, ideal, wymysl, nieznosne przechwalki! Sa pоlwieze i… wiezyczki; waarde lezer – drogi czytelniku, er zyn geen torens – nie ma wiez, toren – wieza, denkbeeld – idea, droom – sen, ideaal – ideal, verzinsel – wymysl, onverdragelyke grootspraak – nieznosne przechwalki, halve torens – pоlwieze, torentjes – wiezyczki).
De geestdryvery die torens meende te moeten zetten op de gebouwen die opgericht werden ter-eere van dezen of genen heilige, duurde niet lang genoeg om ze te voleinden, en de spits die de geloovigen naar den hemel moet wyzen, rust, gewoonlyk een paar omgangen te laag, op de massieve bazis, 'tgeen denken doet aan den man zonder dyen op de kermis. (Entuzjazm, ktоry kazal budowac wieze na budynkach wzniesionych ku czci tego czy innego swietego, nie trwal wystarczajaco dlugo, aby je ukonczyc, a szczyt, ktоry mial wskazywac wiernym niebo, zazwyczaj spoczywa kilka obrotоw za nisko na masywnej podstawie, co przypomina czlowieka bez nоg na jarmarku; geestdryvery – entuzjazm, torens meende te moeten zetten – kazal budowac wieze, gebouwen – budynki, opgericht werden ter-eere van dezen of genen heilige – wzniesione ku czci tego czy innego swietego, duurde niet lang genoeg om ze te voleinden – nie trwal wystarczajaco dlugo, aby je ukonczyc, spits die de geloovigen naar den hemel moet wyzen – szczyt, ktоry mial wskazywac wiernym niebo, rust, gewoonlyk een paar omgangen te laag – zazwyczaj spoczywa kilka obrotоw za nisko, massieve bazis – masywna podstawa, denken doet aan den man zonder dyen op de kermis – przypomina czlowieka bez nоg na jarmarku).
Alleen torentjes, kleine naaldjes op dorpskerken, zyn afgewerkt. (Tylko wiezyczki, male igielki na wiejskich kosciolach, sa ukonczone; torentjes – wiezyczki, kleine naaldjes – male igielki, dorpskerken – wiejskie koscioly, afgewerkt – ukonczone).
Het is waarlyk niet vleiend voor de westersche beschaving, dat zelden het denkbeeld om een groot werk tot-stand te brengen, zich lang genoeg heeft kunnen staande houden om dat werk voleind te zien. (To naprawde nie jest pochlebne dla zachodniej cywilizacji, ze rzadko idea stworzenia wielkiego dziela trwala wystarczajaco dlugo, aby zobaczyc ukonczenie tego dziela; waarlyk niet vleiend – naprawde nie pochlebne, westersche beschaving – zachodnia cywilizacja, zelden het denkbeeld om een groot werk tot-stand te brengen – rzadko idea stworzenia wielkiego dziela, zich lang genoeg heeft kunnen staande houden – trwala wystarczajaco dlugo, dat werk voleind te zien – zobaczyc ukonczenie tego dziela).
Ik spreek nu niet van ondernemingen welker afwerking noodig was om de kosten te dekken. (Nie mоwie teraz o przedsiewzieciach, ktоrych ukonczenie bylo konieczne, aby pokryc koszty; ondernemingen – przedsiewziecia, welker afwerking noodig was – ktоrych ukonczenie bylo konieczne, kosten te dekken – pokryc koszty).
Wie juist weten wil wat ik bedoel, ga den Dom te Keulen zien. (Kto chce dokladnie wiedziec, co mam na mysli, niech idzie zobaczyc katedre w Kolonii; wie juist weten wil – kto chce dokladnie wiedziec, wat ik bedoel – co mam na mysli, ga den Dom te Keulen zien – niech idzie zobaczyc katedre w Kolonii).
Hy geve zich rekenschap van de grootsche opvatting van dat gebouw, in de ziel des bouwmeesters Gerhard von Riehl… van 't geloof in de harten des volks, dat hem in-staat stelde dat werk aantevangen en voorttezetten… van den invloed der denkbeelden die z?lk een kolos noodig hadden om als zichtbare voorstelling te dienen van het ongezien godsdienstig gevoel… en hy vergelyke deze overspanning met de richting, die eenige eeuwen later het oogenblik deed geboren worden, waarop men 't werk staakte… (Niech zda sobie sprawe z wielkiej koncepcji tego budynku, w duszy budowniczego Gerharda von Riehla… z wiary w sercach ludu, ktоra pozwolila mu rozpoczac i kontynuowac to dzielo… z wplywu idei, ktоre wymagaly takiego kolosa, aby sluzyc jako widzialne przedstawienie niewidzialnego uczucia religijnego… i niech porоwna to napiecie z kierunkiem, ktоry kilka wiekоw pоzniej spowodowal narodziny chwili, kiedy przerwano prace…; geve zich rekenschap – zdac sobie sprawe, grootsche opvatting van dat gebouw – wielka koncepcja tego budynku, ziel des bouwmeesters Gerhard von Riehl – dusza budowniczego Gerharda von Riehla, geloof in de harten des volks – wiara w sercach ludu, in-staat stelde dat werk aantevangen en voorttezetten – pozwolila rozpoczac i kontynuowac to dzielo, invloed der denkbeelden – wplyw idei, zulke kolos – taki kolos, zichtbare voorstelling – widzialne przedstawienie, ongezien godsdienstig gevoel – niewidzialne uczucie religijne, vergelyke deze overspanning – porоwna to napiecie, richting – kierunek, eenige eeuwen later – kilka wiekоw pоzniej, het oogenblik deed geboren worden – spowodowal narodziny chwili, men 't werk staakte – przerwano prace).
Er ligt een diepe kloof tusschen Erwin van Steinbach en onze bouwmeesters! (Jest gleboka przepasc miedzy Erwinem von Steinbachem a naszymi budowniczymi!; diepe kloof – gleboka przepasc, tusschen Erwin van Steinbach – miedzy Erwinem von Steinbachem, onze bouwmeesters – nasi budowniczy).
