De kennismaking tusschen Duclari en Havelaar was spoedig op een gemakkelyken voet gebracht. (Znajomosc miedzy Duclari a Havelaar zostala szybko nawiazana na swobodnej stopie; de kennismaking tusschen Duclari en Havelaar – znajomosc miedzy Duclari a Havelaar, was spoedig op een gemakkelyken voet gebracht – zostala szybko nawiazana na swobodnej stopie). De Adhipatti gaf blyken van ingenomenheid met zyn nieuwen ‘ouder broeder’ en Verbrugge verhaalde later dat ook de resident, dien hy op zyn terugreis naar Serang een eind wegs uitgeleide had gedaan, zich zeer gunstig over de familie Havelaar, die op haar doortocht naar Lebak eenige dagen ten-zynen-huize vertoefde, had uitgelaten. (Adhipatti wyrazil zadowolenie ze swojego nowego „starszego brata”, a Verbrugge pоzniej opowiedzial, ze takze rezydent, ktоremu towarzyszyl w drodze powrotnej do Serang, wypowiadal sie bardzo pozytywnie o rodzinie Havelaar, ktоra podczas podrоzy do Lebak zatrzymala sie na kilka dni w jego domu; de Adhipatti gaf blyken van ingenomenheid met zyn nieuwen ‘ouder broeder’ – Adhipatti wyrazil zadowolenie ze swojego nowego „starszego brata”, en Verbrugge verhaalde later dat ook de resident – a Verbrugge pоzniej opowiedzial, ze takze rezydent, dien hy op zyn terugreis naar Serang een eind wegs uitgeleide had gedaan – ktоremu towarzyszyl w drodze powrotnej do Serang, zich zeer gunstig over de familie Havelaar – wypowiadal sie bardzo pozytywnie o rodzinie Havelaar, die op haar doortocht naar Lebak eenige dagen ten-zynen-huize vertoefde – ktоra podczas podrоzy do Lebak zatrzymala sie na kilka dni w jego domu, had uitgelaten – wypowiadal sie). Ook zeide hy dat Havelaar, by de Regeering goed aangeteekend staande, hoogstwaarschynlyk spoedig tot een hooger ambt bevorderd, of althans naar een meer ‘voordeelige’ afdeeling verplaatst worden zou. (Powiedzial takze, ze Havelaar, dobrze oceniany przez rzad, najprawdopodobniej wkrоtce awansuje na wyzsze stanowisko lub przynajmniej zostanie przeniesiony do bardziej „korzystnego” dzialu; ook zeide hy dat Havelaar – powiedzial takze, ze Havelaar, by de Regeering goed aangeteekend staande – dobrze oceniany przez rzad, hoogstwaarschynlyk spoedig tot een hooger ambt bevorderd – najprawdopodobniej wkrоtce awansuje na wyzsze stanowisko, of althans naar een meer ‘voordeelige’ afdeeling verplaatst worden zou – lub przynajmniej zostanie przeniesiony do bardziej „korzystnego” dzialu).
Max en ‘zyn Tine’ waren eerst onlangs van een reis naar Europa teruggekeerd, en gevoelden zich vermoeid van wat ik eens zeer eigenaardig een koffertjes-leven heb hooren noemen. (Max i ‘jego Tine’ niedawno wrоcili z podrоzy do Europy i czuli sie zmeczeni tym, co kiedys uslyszalem okresleniem „zycie z walizkami”; Max en ‘zyn Tine’ waren eerst onlangs van een reis naar Europa teruggekeerd – Max i ‘jego Tine’ niedawno wrоcili z podrоzy do Europy, en gevoelden zich vermoeid van wat ik eens zeer eigenaardig een koffertjes-leven heb hooren noemen – i czuli sie zmeczeni tym, co kiedys uslyszalem okresleniem „zycie z walizkami”). Zy achtten zich dus gelukkig, na veel omzwervens eindelyk weder eens een plek te bewonen waar zy zouden te-huis behooren. (Uwazali sie wiec za szczesliwych, ze po wielu wedrоwkach wreszcie moga zamieszkac w miejscu, ktоre beda mogli nazwac domem; zy achtten zich dus gelukkig – uwazali sie wiec za szczesliwych, na veel omzwervens eindelyk weder eens een plek te bewonen – ze po wielu wedrоwkach wreszcie moga zamieszkac w miejscu, waar zy zouden te-huis behooren – ktоre beda mogli nazwac domem). Vооr hun reis naar Europa, was Havelaar adsistent-resident van Amboina geweest, waar hy met veel moeielykheden had te stryden gehad, omdat de bevolking van dat eiland in een gistenden en oproerigen toestand verkeerde ten-gevolge van de vele verkeerde maatregelen die in den laatsten tyd genomen waren. (Przed podrоza do Europy Havelaar byl zastepca rezydenta w Amboina, gdzie mial wiele trudnosci, poniewaz ludnosc tej wyspy znajdowala sie w stanie fermentacji i buntu z powodu wielu blednych dzialan podjetych w ostatnim czasie; vооr hun reis naar Europa, was Havelaar adsistent-resident van Amboina geweest – przed podrоza do Europy Havelaar byl zastepca rezydenta w Amboina, waar hy met veel moeielykheden had te stryden gehad – gdzie mial wiele trudnosci, omdat de bevolking van dat eiland in een gistenden en oproerigen toestand verkeerde – poniewaz ludnosc tej wyspy znajdowala sie w stanie fermentacji i buntu, ten-gevolge van de vele verkeerde maatregelen die in den laatsten tyd genomen waren – z powodu wielu blednych dzialan podjetych w ostatnim czasie). Niet zonder veerkracht had hy dezen geest van verzet weten te onderdrukken, doch uit verdriet over de weinige hulp die men hem hierin van-hooger-hand verleende, en uit ergernis over 't ellendig bestuur dat sedert eeuwen de heerlyke streken der Molukken ontvolkt en bederft… (Nie bez determinacji zdolal stlumic tego ducha oporu, lecz z zalu nad niewielka pomoca, ktоra otrzymal od przelozonych, i z irytacji nad okropnym zarzadzaniem, ktоre od wiekоw wyludnia i niszczy wspaniale regiony Molukоw…; niet zonder veerkracht had hy dezen geest van verzet weten te onderdrukken – nie bez determinacji zdolal stlumic tego ducha oporu, doch uit verdriet over de weinige hulp die men hem hierin van-hooger-hand verleende – lecz z zalu nad niewielka pomoca, ktоra otrzymal od przelozonych, en uit ergernis over 't ellendig bestuur dat sedert eeuwen de heerlyke streken der Molukken ontvolkt en bederft – i z irytacji nad okropnym zarzadzaniem, ktоre od wiekоw wyludnia i niszczy wspaniale regiony Molukоw…).
De belangstellende lezer trachte te lezen te krygen wat over dit onderwerp reeds in 1825 door den baron Van der Capellen geschreven werd, en kan de Publikatien van dezen menschenvriend vinden in het Indische Staatsblad van dat jaar. (Zainteresowany czytelnik powinien przeczytac, co na ten temat napisal juz w 1825 roku baron Van der Capellen, a publikacje tego przyjaciela ludzkosci mozna znalezc w Indisch Staatsblad z tego roku; de belangstellende lezer trachte te lezen te krygen wat over dit onderwerp reeds in 1825 door den baron Van der Capellen geschreven werd – zainteresowany czytelnik powinien przeczytac, co na ten temat napisal juz w 1825 roku baron Van der Capellen, en kan de Publikatien van dezen menschenvriend vinden in het Indische Staatsblad van dat jaar – a publikacje tego przyjaciela ludzkosci mozna znalezc w Indisch Staatsblad z tego roku). De toestand is er sedert dien tyd niet beter op geworden! (Sytuacja od tego czasu sie nie poprawila!; de toestand is er sedert dien tyd niet beter op geworden – sytuacja od tego czasu sie nie poprawila!).
Hoe dit zy, Havelaar deed te Amboina wat hy mocht en kon, maar uit ergernis over gebrek aan medewerking van hen die in de eerste plaats geroepen waren zyn pogingen te steunen, was hy ziek geworden, en dit had hem bewogen naar Europa te vertrekken. (Tak czy inaczej, Havelaar robil w Amboina, co mоgl, ale z irytacji z powodu braku wspоlpracy ze strony tych, ktоrzy byli w pierwszej kolejnosci wezwani do wspierania jego wysilkоw, zachorowal i to sklonilo go do wyjazdu do Europy; hoe dit zy, Havelaar deed te Amboina wat hy mocht en kon – tak czy inaczej, Havelaar robil w Amboina, co mоgl, maar uit ergernis over gebrek aan medewerking van hen die in de eerste plaats geroepen waren zyn pogingen te steunen – ale z irytacji z powodu braku wspоlpracy ze strony tych, ktоrzy byli w pierwszej kolejnosci wezwani do wspierania jego wysilkоw, was hy ziek geworden – zachorowal, en dit had hem bewogen naar Europa te vertrekken – i to sklonilo go do wyjazdu do Europy). Strikt genomen had hy by wederplaatsing aanspraak gehad op beter keuze dan de arme geenszins welvarende afdeeling Lebak, daar zyn werkkring te Amboina van grooter gewicht was, en hy dааr, zonder resident boven zich, geheel op zichzelf gestaan had. (Scisle mоwiac, po ponownym mianowaniu mial prawo do lepszego wyboru niz biedny, w zaden sposоb nie prosperujacy dzial Lebak, poniewaz jego obszar dzialania w Amboina mial wieksze znaczenie, a on tam, bez rezydenta nad soba, dzialal calkowicie samodzielnie; strikt genomen had hy by wederplaatsing aanspraak gehad op beter keuze dan de arme geenszins welvarende afdeeling Lebak – scisle mоwiac, po ponownym mianowaniu mial prawo do lepszego wyboru niz biedny, w zaden sposоb nie prosperujacy dzial Lebak, daar zyn werkkring te Amboina van grooter gewicht was – poniewaz jego obszar dzialania w Amboina mial wieksze znaczenie, en hy dааr, zonder resident boven zich, geheel op zichzelf gestaan had – a on tam, bez rezydenta nad soba, dzialal calkowicie samodzielnie). Bovendien was er, reeds voor hy naar Amboina vertrok, spraak van geweest hem tot resident te verheffen, en het bevreemdde dus sommigen dat hem thans het bestuur eener Afdeeling werd opgedragen, die aan kultuur-emolumenten zoo weinig opbracht, dewyl velen het belang eener bediening naar de daaraan verbonden inkomsten afmeten. (Co wiecej, zanim wyjechal do Amboina, mоwiono o awansowaniu go na rezydenta, wiec niektоrych zdziwilo, ze teraz powierzono mu zarzad dzialem, ktоry przynosil tak niewiele zyskоw z uprawy, poniewaz wielu ocenia wartosc stanowiska na podstawie zwiazanych z nim dochodоw; bovendien was er, reeds voor hy naar Amboina vertrok, spraak van geweest hem tot resident te verheffen – co wiecej, zanim wyjechal do Amboina, mоwiono o awansowaniu go na rezydenta, en het bevreemdde dus sommigen dat hem thans het bestuur eener Afdeeling werd opgedragen – wiec niektоrych zdziwilo, ze teraz powierzono mu zarzad dzialem, die aan kultuur-emolumenten zoo weinig opbracht – ktоry przynosil tak niewiele zyskоw z uprawy, dewyl velen het belang eener bediening naar de daaraan verbonden inkomsten afmeten – poniewaz wielu ocenia wartosc stanowiska na podstawie zwiazanych z nim dochodоw). Hyzelf echter beklaagde zich hierover volstrekt niet, want zyn eerzucht was geenszins van dien aard dat hy bedelen zou om hoogeren rang of meer gewin. (Sam jednak wcale sie na to nie skarzyl, poniewaz jego ambicja w zaden sposоb nie polegala na tym, by ubiegac sie o wyzszy stopien lub wiekszy zysk; hyzelf echter beklaagde zich hierover volstrekt niet – sam jednak wcale sie na to nie skarzyl, want zyn eerzucht was geenszins van dien aard – poniewaz jego ambicja w zaden sposоb nie polegala na tym, dat hy bedelen zou om hoogeren rang of meer gewin – by ubiegac sie o wyzszy stopien lub wiekszy zysk).
En dit laatste ware hem toch goed te-stade gekomen! (A ostatnie z pewnoscia by mu sie przydalo!; en dit laatste ware hem toch goed te-stade gekomen – a ostatnie z pewnoscia by mu sie przydalo!). Want op zyn reizen in Europa had hy het weinige uitgegeven, dat hy in vorige jaren had overgegaard. (Poniewaz podczas podrоzy po Europie wydal niewiele, co zaoszczedzil w poprzednich latach; want op zyn reizen in Europa had hy het weinige uitgegeven – poniewaz podczas podrоzy po Europie wydal niewiele, dat hy in vorige jaren had overgegaard – co zaoszczedzil w poprzednich latach). Zelfs had hy daar schulden achtergelaten, en hy was dus, in ееn woord, arm. (Nawet zostawil tam dlugi i byl wiec, jednym slowem, biedny; zelfs had hy daar schulden achtergelaten – nawet zostawil tam dlugi, en hy was dus, in ееn woord, arm – i byl wiec, jednym slowem, biedny). Doch nooit had hy zyn ambt beschouwd als een geldwinning, en by zyn benoeming naar Lebak nam hy zich met tevredenheid voor, het achterstallige door zuinigheid intehalen, in welk voornemen zyn vrouw die zoo eenvoudig was in smaak en behoeften, hem met genoegen ondersteunen zou. (Nigdy jednak nie traktowal swojego urzedu jako sposobu na zarobek i przy swojej nominacji do Lebak z zadowoleniem postanowil nadrobic zaleglosci dzieki oszczednosci, w czym z checia miala mu pomоc jego zona, ktоra byla tak prosta w smaku i potrzebach; doch nooit had hy zyn ambt beschouwd als een geldwinning – nigdy jednak nie traktowal swojego urzedu jako sposobu na zarobek, en by zyn benoeming naar Lebak nam hy zich met tevredenheid voor – i przy swojej nominacji do Lebak z zadowoleniem postanowil, het achterstallige door zuinigheid intehalen – nadrobic zaleglosci dzieki oszczednosci, in welk voornemen zyn vrouw die zoo eenvoudig was in smaak en behoeften – w czym z checia miala mu pomоc jego zona, ktоra byla tak prosta w smaku i potrzebach, hem met genoegen ondersteunen zou – z checia miala mu pomоc).
Maar zuinigheid viel Havelaar moeielyk. (Ale oszczednosc byla dla Havelaara trudna; maar zuinigheid viel Havelaar moeielyk – ale oszczednosc byla dla Havelaara trudna). Hy voor zichzelf kon zich tot het strikt-noodige bepalen. (Dla siebie samego mоgl ograniczyc sie do absolutnego minimum; hy voor zichzelf kon zich tot het strikt-noodige bepalen – dla siebie samego mоgl ograniczyc sie do absolutnego minimum). Ja, zonder de minste inspanning kon hy binnen de grens daarvan blyven, doch waar anderen hulp behoefden, was hem 't helpen, het geven, een ware hartstocht. (Tak, bez najmniejszego wysilku mоgl pozostac w tych granicach, ale tam, gdzie inni potrzebowali pomocy, pomaganie, dawanie, bylo dla niego prawdziwa pasja; ja, zonder de minste inspanning kon hy binnen de grens daarvan blyven – tak, bez najmniejszego wysilku mоgl pozostac w tych granicach, doch waar anderen hulp behoefden, was hem 't helpen, het geven, een ware hartstocht – ale tam, gdzie inni potrzebowali pomocy, pomaganie, dawanie, bylo dla niego prawdziwa pasja). Hyzelf zag dit zwak in, beredeneerde met al 't gezond verstand dat hem gegeven was, hoe onrecht hy deed, iemand te ondersteunen, waar hyzelf meer aanspraak zou gehad hebben op zyn eigen hulp… (Sam dostrzegal te slabosc, rozumowal z cala zdroworozsadkowoscia, jaka mu byla dana, jak niesprawiedliwe bylo wspieranie kogos, gdy sam mialby wieksze prawo do wlasnej pomocy…; hyzelf zag dit zwak in – sam dostrzegal te slabosc, beredeneerde met al 't gezond verstand dat hem gegeven was – rozumowal z cala zdroworozsadkowoscia, jaka mu byla dana, hoe onrecht hy deed, iemand te ondersteunen, waar hyzelf meer aanspraak zou gehad hebben op zyn eigen hulp – jak niesprawiedliwe bylo wspieranie kogos, gdy sam mialby wieksze prawo do wlasnej pomocy…). gevoelde dit onrecht nog levendiger, wanneer ook ‘zyn Tine’ en Max, die hy beiden zoo lief had, te lyden hadden onder de gevolgen zyner vrygevigheid… (odczuwal te niesprawiedliwosc jeszcze bardziej, gdy takze ‘jego Tine’ i Max, ktоrych tak bardzo kochal, cierpieli z powodu jego hojnosci…; gevoelde dit onrecht nog levendiger – odczuwal te niesprawiedliwosc jeszcze bardziej, wanneer ook ‘zyn Tine’ en Max – gdy takze ‘jego Tine’ i Max, die hy beiden zoo lief had – ktоrych tak bardzo kochal, te lyden hadden onder de gevolgen zyner vrygevigheid – cierpieli z powodu jego hojnosci…). hy verweet zich zyn goedhartigheid als zwakte, als ydelheid, als zucht om voor een verkleeden prins doortegaan… (wyrzucal sobie swoja dobroc jako slabosc, prоznosc, chec uchodzenia za przebrany ksiaze…; hy verweet zich zyn goedhartigheid als zwakte – wyrzucal sobie swoja dobroc jako slabosc, als ydelheid – prоznosc, als zucht om voor een verkleeden prins doortegaan – chec uchodzenia za przebrany ksiaze…). hy beloofde zich beterschap, en toch… telkens als deze of gene zich aan hem wist voortedoen als 't slachtoffer van tegenspoed, vergat hy alles om te helpen. (obiecujac sobie poprawe, i mimo to… za kazdym razem, gdy ktos przedstawial sie jako ofiara nieszczescia, zapominal o wszystkim, by pomоc; hy beloofde zich beterschap – obiecujac sobie poprawe, en toch – i mimo to, telkens als deze of gene zich aan hem wist voortedoen als 't slachtoffer van tegenspoed – za kazdym razem, gdy ktos przedstawial sie jako ofiara nieszczescia, vergat hy alles om te helpen – zapominal o wszystkim, by pomоc). En dit in-weerwil der bittere ondervinding van de gevolgen dezer door overdryving tot fout geworden deugd. (I to pomimo gorzkiego doswiadczenia skutkоw tej przesadzonej cnoty, ktоra stala sie wada; en dit in-weerwil der bittere ondervinding van de gevolgen – i to pomimo gorzkiego doswiadczenia skutkоw, dezer door overdryving tot fout geworden deugd – tej przesadzonej cnoty, ktоra stala sie wada). Acht dagen voor de geboorte van zyn kleinen Max, bezat hy 't noodige niet om 't yzeren wiegje te koopen waarin zyn lieveling rusten zou, en weinig tyds te-voren nog had hy de weinige versierselen zyner vrouw opgeofferd, om iemand bytestaan die gewis in beter omstandigheden verkeerde dan hyzelf. (Osiem dni przed narodzinami jego malego Maxa nie mial wystarczajacych srodkоw, aby kupic zelazne lоzeczko, w ktоrym mial spoczac jego ukochany, a niedlugo wczesniej poswiecil skromne ozdoby swojej zony, aby pomоc komus, kto z pewnoscia byl w lepszej sytuacji niz on sam; acht dagen voor de geboorte van zyn kleinen Max – osiem dni przed narodzinami jego malego Maxa, bezat hy 't noodige niet om 't yzeren wiegje te koopen waarin zyn lieveling rusten zou – nie mial wystarczajacych srodkоw, aby kupic zelazne lоzeczko, w ktоrym mial spoczac jego ukochany, en weinig tyds te-voren nog had hy de weinige versierselen zyner vrouw opgeofferd – a niedlugo wczesniej poswiecil skromne ozdoby swojej zony, om iemand bytestaan die gewis in beter omstandigheden verkeerde dan hyzelf – aby pomоc komus, kto z pewnoscia byl w lepszej sytuacji niz on sam).
Maar dit alles lag al weer ver achter hen toen zy waren aangekomen te Lebak! (Ale wszystko to bylo juz daleko za nimi, gdy przybyli do Lebak!; maar dit alles lag al weer ver achter hen toen zy waren aangekomen te Lebak – ale wszystko to bylo juz daleko za nimi, gdy przybyli do Lebak!). Met vroolyke kalmte hadden zy bezit genomen van het huis: ‘waar ze nu toch eenigen tyd hoopten te blyven.’ (Z radosnym spokojem objeli w posiadanie dom: „gdzie teraz mieli nadzieje pozostac przez jakis czas”; met vroolyke kalmte hadden zy bezit genomen van het huis – z radosnym spokojem objeli w posiadanie dom, ‘waar ze nu toch eenigen tyd hoopten te blyven’ – „gdzie teraz mieli nadzieje pozostac przez jakis czas”). Met een eigenaardig genot hadden zy te Batavia de meubelen besteld, die alles zoo comfortable en gezellig maken zouden. (Z osobliwa przyjemnoscia zamоwili w Batavii meble, ktоre mialy uczynic wszystko tak komfortowym i przytulnym; met een eigenaardig genot hadden zy te Batavia de meubelen besteld – z osobliwa przyjemnoscia zamоwili w Batavii meble, die alles zoo comfortable en gezellig maken zouden – ktоre mialy uczynic wszystko tak komfortowym i przytulnym). Zy toonden elkaar de plekken waar ze zouden ontbyten, waar kleine Max spelen zou, waar de bibliotheek zou staan, waar hy 's avends haar zou voorlezen wat hy dien dag geschreven had, want hy was altyd bezig met het ontwikkelen zyner denkbeelden op 't papier… (Pokazywali sobie miejsca, gdzie beda jesc sniadanie, gdzie bedzie bawil sie maly Max, gdzie bedzie biblioteka, gdzie wieczorem bedzie jej czytal to, co napisal tego dnia, bo zawsze zajmowal sie rozwijaniem swoich mysli na papierze…; zy toonden elkaar de plekken waar ze zouden ontbyten – pokazywali sobie miejsca, gdzie beda jesc sniadanie, waar kleine Max spelen zou – gdzie bedzie bawil sie maly Max, waar de bibliotheek zou staan – gdzie bedzie biblioteka, waar hy 's avends haar zou voorlezen wat hy dien dag geschreven had – gdzie wieczorem bedzie jej czytal to, co napisal tego dnia, want hy was altyd bezig met het ontwikkelen zyner denkbeelden op 't papier – bo zawsze zajmowal sie rozwijaniem swoich mysli na papierze…). en: ‘eens zou dat gedrukt worden, meende Tine, en dan zou men zien wie haar Max was!’ (i: „kiedys to zostanie wydrukowane, uwazala Tine, a wtedy wszyscy zobacza, kim byl jej Max!”; en: ‘eens zou dat gedrukt worden, meende Tine – i: „kiedys to zostanie wydrukowane, uwazala Tine, en dan zou men zien wie haar Max was’ – a wtedy wszyscy zobacza, kim byl jej Max!”). Maar nooit had hy iets ter-perse laten leggen van wat er in zyn hoofd omging, omdat zekere schroom hem bezielde, die wel iets zweemde naar eerbaarheid. (Ale nigdy nie opublikowal niczego z tego, co mu chodzilo po glowie, poniewaz kierowala nim pewna wstydliwosc, ktоra miala cos wspоlnego z prawoscia; maar nooit had hy iets ter-perse laten leggen van wat er in zyn hoofd omging – ale nigdy nie opublikowal niczego z tego, co mu chodzilo po glowie, omdat zekere schroom hem bezielde – poniewaz kierowala nim pewna wstydliwosc, die wel iets zweemde naar eerbaarheid – ktоra miala cos wspоlnego z prawoscia). Hyzelf althans wist dezen tegenzin niet beter te beschryven, dan door aan wie hem aanspoorden tot publiciteit, te vragen: ‘zoudt gy uw dochter op-straat laten loopen zonder hemd?’ (On sam nie potrafil lepiej opisac tej niecheci, niz pytajac tych, ktоrzy go namawiali do publikacji: „czy pozwolilbys swojej cоrce chodzic po ulicy bez koszuli?”; hyzelf althans wist dezen tegenzin niet beter te beschryven – on sam nie potrafil lepiej opisac tej niecheci, dan door aan wie hem aanspoorden tot publiciteit, te vragen – niz pytajac tych, ktоrzy go namawiali do publikacji: ‘zoudt gy uw dochter op-straat laten loopen zonder hemd’ – „czy pozwolilbys swojej cоrce chodzic po ulicy bez koszuli?”).
Dit was dan weer een van de vele boutades, die zyn omgeving deden zeggen dat ‘die Havelaar toch een zonderling mensch was’, en ik beweer het tegendeel niet. (To byla wiec jedna z wielu jego bon motоw, ktоre sprawialy, ze otoczenie mоwilo, ze „ten Havelaar to jednak dziwny czlowiek”, i nie twierdze, ze jest inaczej; dit was dan weer een van de vele boutades – to byla wiec jedna z wielu jego bon motоw, die zyn omgeving deden zeggen dat ‘die Havelaar toch een zonderling mensch was’ – ktоre sprawialy, ze otoczenie mоwilo, ze „ten Havelaar to jednak dziwny czlowiek”, en ik beweer het tegendeel niet – i nie twierdze, ze jest inaczej). Maar als men de moeite nam zyn ongewone wyze van spreken te vertalen, zou men in die vreemde vraag over het toilet van een meisje, wellicht den tekst gevonden hebben voor een verhandeling over de kuisheid van den geest, die schuw is voor de blikken van den lompen voorbyganger, en zich terugtrekt in een hulsel van maagdelyke schroomvalligheid. (Ale gdyby ktos zadal sobie trud przetlumaczenia jego niezwyklego sposobu mоwienia, mоglby w tym dziwnym pytaniu o ubiоr dziewczyny znalezc tekst do traktatu o czystosci ducha, ktоry jest niesmialy wobec spojrzen prymitywnego przechodnia i wycofuje sie w oslone dziewiczej wstydliwosci; maar als men de moeite nam zyn ongewone wyze van spreken te vertalen – ale gdyby ktos zadal sobie trud przetlumaczenia jego niezwyklego sposobu mоwienia, zou men in die vreemde vraag over het toilet van een meisje – mоglby w tym dziwnym pytaniu o ubiоr dziewczyny wellicht den tekst gevonden hebben voor een verhandeling over de kuisheid van den geest – znalezc tekst do traktatu o czystosci ducha, die schuw is voor de blikken van den lompen voorbyganger – ktоry jest niesmialy wobec spojrzen prymitywnego przechodnia, en zich terugtrekt in een hulsel van maagdelyke schroomvalligheid – i wycofuje sie w oslone dziewiczej wstydliwosci).
Ja, ze zouden gelukkig zyn te Rangkas-Betoeng, Havelaar en zyn Tine! (Tak, beda szczesliwi w Rangkas-Betoeng, Havelaar i jego Tine!; ja, ze zouden gelukkig zyn te Rangkas-Betoeng – tak, beda szczesliwi w Rangkas-Betoeng, Havelaar en zyn Tine – Havelaar i jego Tine!). De eenige zorg die hen drukte, waren de schulden die zy in Europa hadden achtergelaten, verhoogd met de nog onbetaalde kosten der terugreis naar Indie, en met de uitgaven voor 't meubelen hunner woning. (Jedynym zmartwieniem, ktоre ich dreczylo, byly dlugi, ktоre zostawili w Europie, powiekszone o jeszcze nieoplacone koszty powrotu do Indii i wydatki na umeblowanie ich domu; de eenige zorg die hen drukte – jedynym zmartwieniem, ktоre ich dreczylo, waren de schulden die zy in Europa hadden achtergelaten – byly dlugi, ktоre zostawili w Europie, verhoogd met de nog onbetaalde kosten der terugreis naar Indie – powiekszone o jeszcze nieoplacone koszty powrotu do Indii, en met de uitgaven voor 't meubelen hunner woning – i wydatki na umeblowanie ich domu). Maar nood was er niet. (Ale nie bylo potrzeby; maar nood was er niet – ale nie bylo potrzeby). Ze zouden immers leven van de helft, van een derde zyner inkomsten? (Zyli przeciez z polowy, z jednej trzeciej swoich dochodоw?; ze zouden immers leven van de helft – zyli przeciez z polowy, van een derde zyner inkomsten – z jednej trzeciej swoich dochodоw?). Misschien ook, ja waarschynlyk, zou hy spoedig resident worden, en dan werd alles makkelyk geregeld in weinig tyds… (Byc moze, tak, prawdopodobnie, wkrоtce zostanie rezydentem, a wtedy wszystko bedzie latwo zalatwione w krоtkim czasie…; misschien ook, ja waarschynlyk, zou hy spoedig resident worden – byc moze, tak, prawdopodobnie, wkrоtce zostanie rezydentem, en dan werd alles makkelyk geregeld in weinig tyds – a wtedy wszystko bedzie latwo zalatwione w krоtkim czasie…).
Hoewel 't my erg spyten zou, Tine, Lebak te verlaten, want er is hier veel te doen. (– Chociaz bardzo bym zalowal, Tine, opuszczenia Lebak, bo tu jest duzo do zrobienia; hoewel 't my erg spyten zou, Tine, Lebak te verlaten – chociaz bardzo bym zalowal, Tine, opuszczenia Lebak, want er is hier veel te doen – bo tu jest duzo do zrobienia). Je moet heel zuinig wezen, beste, dan kunnen wy misschien alles afdoen, ook zonder bevordering… en dan hoop ik lang hier te blyven, heel lang! (Musisz byc bardzo oszczedna, kochanie, wtedy moze uda nam sie wszystko zalatwic, nawet bez awansu… i mam nadzieje, ze zostaniemy tu dlugo, bardzo dlugo!; je moet heel zuinig wezen, beste – musisz byc bardzo oszczedna, kochanie, dan kunnen wy misschien alles afdoen, ook zonder bevordering – wtedy moze uda nam sie wszystko zalatwic, nawet bez awansu, en dan hoop ik lang hier te blyven, heel lang – i mam nadzieje, ze zostaniemy tu dlugo, bardzo dlugo!).
Een aansporing tot zuinigheid nu, behoefde hy tot hааr niet te richten. (Zacheta do oszczednosci nie byla teraz do niej skierowana; een aansporing tot zuinigheid nu – zacheta do oszczednosci, behoefde hy tot hааr niet te richten – nie byla teraz do niej skierowana). Zy had er waarlyk geen schuld aan, dat spaarzaamheid noodig was geworden, doch ze had zich zoo vereenzelvigd met haar Max, dat ze die aansporing geenszins opvatte als een verwyt, wat het dan ook niet was. (Naprawde nie byla winna temu, ze oszczednosc stala sie konieczna, ale tak bardzo zidentyfikowala sie ze swoim Maxem, ze nie traktowala tej zachety jako wyrzutu, czym zreszta nie byla; zy had er waarlyk geen schuld aan, dat spaarzaamheid noodig was geworden – naprawde nie byla winna temu, ze oszczednosc stala sie konieczna, doch ze had zich zoo vereenzelvigd met haar Max – ale tak bardzo zidentyfikowala sie ze swoim Maxem, dat ze die aansporing geenszins opvatte als een verwyt, wat het dan ook niet was – ze nie traktowala tej zachety jako wyrzutu, czym zreszta nie byla). Want Havelaar wist zeer goed dat hy alleen gefaald had door zyn te ver gedreven vrygevigheid, en dat haar fout – ?ls er dan een fout bestond aan hare zyde – alleen hierin had gelegen, dat ze uit liefde voor Max altyd alles had goedgekeurd wat hy deed. (Bo Havelaar bardzo dobrze wiedzial, ze zawiоdl tylko przez swoja przesadna hojnosc, a jej wina – jesli po jej stronie byla jakas wina – polegala jedynie na tym, ze z milosci do Maxa zawsze akceptowala wszystko, co robil; want Havelaar wist zeer goed dat hy alleen gefaald had door zyn te ver gedreven vrygevigheid – bo Havelaar bardzo dobrze wiedzial, ze zawiоdl tylko przez swoja przesadna hojnosc, en dat haar fout – ?ls er dan een fout bestond aan hare zyde – alleen hierin had gelegen – a jej wina – jesli po jej stronie byla jakas wina – polegala jedynie na tym, dat ze uit liefde voor Max altyd alles had goedgekeurd wat hy deed – ze z milosci do Maxa zawsze akceptowala wszystko, co robil).
Ja, zy had het goed gevonden, toen hy die beide arme vrouwen uit de Nieuwstraat, die nooit Amsterdam hadden verlaten, en nooit waren ‘uitgeweest’ rondleidde op de Haarlemmer kermis, onder 't koddig voorwendsel dat de Koning hem belast had met: ‘het amuzeeren van oude vrouwtjes die zich zoo goed gedragen hadden.’ (Tak, uznala to za sluszne, kiedy oprowadzil te dwie biedne kobiety z Nieuwstraat, ktоre nigdy nie opuscily Amsterdamu i nigdy nie byly „na zewnatrz” po jarmarku Haarlemmer, pod zabawnym pretekstem, ze Krоl powierzyl mu „zabawianie starych kobiet, ktоre zachowywaly sie tak dobrze.”; ja, zy had het goed gevonden – tak, uznala to za sluszne, toen hy die beide arme vrouwen uit de Nieuwstraat – kiedy oprowadzil te dwie biedne kobiety z Nieuwstraat, die nooit Amsterdam hadden verlaten – ktоre nigdy nie opuscily Amsterdamu, en nooit waren ‘uitgeweest’ – i nigdy nie byly „na zewnatrz”, rondleidde op de Haarlemmer kermis – po jarmarku Haarlemmer, onder 't koddig voorwendsel dat de Koning hem belast had met – pod zabawnym pretekstem, ze Krоl powierzyl mu, ‘het amuzeeren van oude vrouwtjes die zich zoo goed gedragen hadden’ – „zabawianie starych kobiet, ktоre zachowywaly sie tak dobrze.”). Zy vond het goed dat hy de weeskinderen uit alle gestichten te Amsterdam op koek en amandelmelk onthaalde, en ze overlaadde met speelgoed. (Uwazala za sluszne, ze czestowal sieroty ze wszystkich instytucji w Amsterdamie ciastkami i mlekiem migdalowym oraz obdarowywal je zabawkami; zy vond het goed dat hy de weeskinderen uit alle gestichten te Amsterdam op koek en amandelmelk onthaalde – uwazala za sluszne, ze czestowal sieroty ze wszystkich instytucji w Amsterdamie ciastkami i mlekiem migdalowym, en ze overlaadde met speelgoed – oraz obdarowywal je zabawkami). Zy begreep volkomen dat hy de logementsrekening van de familie arme zangers betaalde, die terug wilden naar hun land, maar niet gaarne de have achterlieten, waartoe de harp behoorde, en de viool, en de bas, die zy zoo noodig hadden voor hun schamel bedryf. (W pelni rozumiala, ze oplacil rachunek za pobyt rodziny biednych spiewakоw, ktоrzy chcieli wrоcic do swojego kraju, ale nie chcieli zostawiac dobytku, w tym harfy, skrzypiec i kontrabasu, ktоre byly im tak potrzebne do skromnego zawodu; zy begreep volkomen dat hy de logementsrekening van de familie arme zangers betaalde – w pelni rozumiala, ze oplacil rachunek za pobyt rodziny biednych spiewakоw, die terug wilden naar hun land – ktоrzy chcieli wrоcic do swojego kraju, maar niet gaarne de have achterlieten – ale nie chcieli zostawiac dobytku, waartoe de harp behoorde, en de viool, en de bas, die zy zoo noodig hadden voor hun schamel bedryf – w tym harfy, skrzypiec i kontrabasu, ktоre byly im tak potrzebne do skromnego zawodu). Zy kon het niet afkeuren dat hy 't meisje tot haar bracht, dat 's avends op de straat hem had aangesproken… dat hy haar te eten gaf en herbergde, en 't ?l te goedkoop ‘ga heen, en zondig niet meer!’ niet uitsprak, voor hy haar dat ‘niet zondigen’ had mogelyk gemaakt. (Nie mogla potepic tego, ze przyprowadzil do niej dziewczyne, ktоra wieczorem zagadnela go na ulicy… ze dal jej jesc i schronienie, i nie wypowiedzial taniego „idz i nie grzesz wiecej!” zanim umozliwil jej to „nie grzeszenie”; zy kon het niet afkeuren dat hy 't meisje tot haar bracht, dat 's avends op de straat hem had aangesproken – nie mogla potepic tego, ze przyprowadzil do niej dziewczyne, ktоra wieczorem zagadnela go na ulicy, dat hy haar te eten gaf en herbergde – ze dal jej jesc i schronienie, en 't ?l te goedkoop ‘ga heen, en zondig niet meer!’ niet uitsprak, voor hy haar dat ‘niet zondigen’ had mogelyk gemaakt – i nie wypowiedzial taniego „idz i nie grzesz wiecej!” zanim umozliwil jej to „nie grzeszenie”). Zy vond het zeer schoon in haar Max, dat hy 't klavier liet terugbrengen in de voorkamer van den huisvader, dien hy had hooren zeggen hoe leed het hem deed dat de meisjes verstoken waren van muziek ‘na dat bankroet’. (Uwazala za bardzo piekne w jej Maxie to, ze pozwolil przywrоcic pianino do salonu ojca rodziny, ktоrego slyszal, jak mоwil, jak bardzo zal mu bylo, ze dziewczeta byly pozbawione muzyki „po tym bankructwie”; zy vond het zeer schoon in haar Max – uwazala za bardzo piekne w jej Maxie, dat hy 't klavier liet terugbrengen in de voorkamer van den huisvader – ze pozwolil przywrоcic pianino do salonu ojca rodziny, dien hy had hooren zeggen hoe leed het hem deed dat de meisjes verstoken waren van muziek ‘na dat bankroet’ – ktоrego slyszal, jak mоwil, jak bardzo zal mu bylo, ze dziewczeta byly pozbawione muzyki „po tym bankructwie”). Zy begreep zeer goed dat haar Max de slavenfamilie vrykocht te Menado, die zoo bitter bedroefd was te moeten stygen op de tafel des afslagers. (Doskonale rozumiala, ze jej Max wykupil rodzine niewolnikоw w Menado, ktоra byla tak gorzko zasmucona koniecznoscia wejscia na stоl aukcyjny; zy begreep zeer goed dat haar Max de slavenfamilie vrykocht te Menado – doskonale rozumiala, ze jej Max wykupil rodzine niewolnikоw w Menado, die zoo bitter bedroefd was te moeten stygen op de tafel des afslagers – ktоra byla tak gorzko zasmucona koniecznoscia wejscia na stоl aukcyjny). Zy vond het natuurlyk dat Max paarden weergaf aan de Alfoeren in de Minahassa, wier paarden waren doodgereden door de officieren van de Bayonnaise. (Uwazala za naturalne, ze Max zwrоcil konie Alfoerom w Minahasa, ktоrych konie zostaly zabite przez oficerоw Bayonnaise; zy vond het natuurlyk dat Max paarden weergaf aan de Alfoeren in de Minahassa – uwazala za naturalne, ze Max zwrоcil konie Alfoerom w Minahasa, wier paarden waren doodgereden door de officieren van de Bayonnaise – ktоrych konie zostaly zabite przez oficerоw Bayonnaise). Zy had er niet tegen dat hy te Menado en te Amboina de schipbreukelingen der amerikaansche whalers by zich riep en verzorgde, en zich te grand seigneur achtte om een herbergiersrekening voorteleggen aan 't amerikaansch Gouvernement. (Nie miala nic przeciwko temu, ze w Menado i Amboina wzywal i opiekowal sie rozbitkami z amerykanskich wielorybnikоw, i uwazal za niegodne przedstawienie rachunku gospodarzowi rzadowi amerykanskiemu; zy had er niet tegen dat hy te Menado en te Amboina de schipbreukelingen der amerikaansche whalers by zich riep en verzorgde – nie miala nic przeciwko temu, ze w Menado i Amboina wzywal i opiekowal sie rozbitkami z amerykanskich wielorybnikоw, en zich te grand seigneur achtte om een herbergiersrekening voorteleggen aan 't amerikaansch Gouvernement – i uwazal za niegodne przedstawienie rachunku gospodarzowi rzadowi amerykanskiemu). Zy begreep volkomen waarom de officieren van byna elk aangekomen oorlogschip grootendeels by Max logeerden, en dat zyn huis hun geliefd pied-?-terre was. (Doskonale rozumiala, dlaczego oficerowie prawie kazdego przybylego okretu wojennego w duzej mierze przebywali u Maxa, a jego dom byl ich ulubionym pied-?-terre; zy begreep volkomen waarom de officieren van byna elk aangekomen oorlogschip grootendeels by Max logeerden – doskonale rozumiala, dlaczego oficerowie prawie kazdego przybylego okretu wojennego w duzej mierze przebywali u Maxa, en dat zyn huis hun geliefd pied-?-terre was – a jego dom byl ich ulubionym pied-?-terre).
Was hy niet hааr Max? (Czyz nie byl jej Maxem?; was hy niet hааr Max – czyz nie byl jej Maxem?). Was het niet te klein, te nietig, was 't niet ongerymd, hem die zoo vorstelyk dacht, te willen binden aan de regels van spaarzaamheid en huishoudelykheid die voor anderen gelden? (Czyz nie bylo zbyt male, zbyt blahe, czyz nie bylo niedorzeczne, aby jego, ktоry myslal tak krоlewsko, wiazac zasadami oszczednosci i gospodarnosci, ktоre obowiazuja innych?; was het niet te klein, te nietig, was 't niet ongerymd – czyz nie bylo zbyt male, zbyt blahe, czyz nie bylo niedorzeczne, hem die zoo vorstelyk dacht, te willen binden aan de regels van spaarzaamheid en huishoudelykheid die voor anderen gelden – aby jego, ktоry myslal tak krоlewsko, wiazac zasadami oszczednosci i gospodarnosci, ktоre obowiazuja innych?). En bovendien, al mocht er dan soms voor 't oogenblik iets onevenredigs wezen tusschen inkomsten en uitgaven, was Max, hааr Max, niet bestemd voor een schitterende loopbaan? (Co wiecej, nawet jesli czasami na chwile istniala jakas dysproporcja miedzy dochodami a wydatkami, czy Max, jej Max, nie byl przeznaczony do wspanialej kariery?; en bovendien, al mocht er dan soms voor 't oogenblik iets onevenredigs wezen tusschen inkomsten en uitgaven – co wiecej, nawet jesli czasami na chwile istniala jakas dysproporcja miedzy dochodami a wydatkami, was Max, hааr Max, niet bestemd voor een schitterende loopbaan – czy Max, jej Max, nie byl przeznaczony do wspanialej kariery?). Moest hy niet weldra in omstandigheden verkeeren, die hem zouden in-staat stellen zonder overschryding zyner inkomsten den vryen loop te laten aan zyn groothartige neigingen? (Czyz nie powinien wkrоtce znalezc sie w sytuacji, ktоra pozwoli mu bez przekraczania swoich dochodоw dac upust swoim wielkodusznym sklonnosciom?; moest hy niet weldra in omstandigheden verkeeren – czyz nie powinien wkrоtce znalezc sie w sytuacji, die hem zouden in-staat stellen zonder overschryding zyner inkomsten den vryen loop te laten aan zyn groothartige neigingen – ktоra pozwoli mu bez przekraczania swoich dochodоw dac upust swoim wielkodusznym sklonnosciom?). Moest hааr Max niet Gouverneur-generaal worden van dat lieve Indie, of… een koning? (Czy jej Max nie mial zostac gubernatorem generalnym tych kochanych Indii, albo… krоlem?; moest hааr Max niet Gouverneur-generaal worden van dat lieve Indie – czy jej Max nie mial zostac gubernatorem generalnym tych kochanych Indii, of… een koning – albo… krоlem?). Was 't niet vreemd zelfs, dat hy niet reeds koning w?s? (Czyz nie bylo dziwne, ze jeszcze nie byl krоlem?; was 't niet vreemd zelfs – czyz nie bylo dziwne, dat hy niet reeds koning w?s – ze jeszcze nie byl krоlem?).
Als er een fout by haar kon gevonden worden, dan was haar ingenomenheid met Havelaar schuld daaraan, en zoo ooit, dan zou 't hier gelden: dat men veel vergeven moet aan wie veel heeft lief gehad! (Jesli mozna bylo znalezc u niej jakas wine, to byla to jej sympatia do Havelaara, a jesli kiedykolwiek, to wlasnie tutaj obowiazywalo: ze wiele trzeba wybaczyc tym, ktоrzy wiele kochali!; als er een fout by haar kon gevonden worden – jesli mozna bylo znalezc u niej jakas wine, dan was haar ingenomenheid met Havelaar schuld daaraan – to byla to jej sympatia do Havelaara, en zoo ooit, dan zou 't hier gelden – a jesli kiedykolwiek, to wlasnie tutaj obowiazywalo: dat men veel vergeven moet aan wie veel heeft lief gehad – ze wiele trzeba wybaczyc tym, ktоrzy wiele kochali!).
Doch men had haar niets te vergeven. (Ale nie bylo jej nic do wybaczenia; doch men had haar niets te vergeven – ale nie bylo jej nic do wybaczenia). Zonder nu te deelen in de overdreven begrippen die zy van haren Max koesterde, mag men toch aannemen dat hy een goede loopbaan voor zich had, en wanneer dit gegrond uitzicht zich had verwezenlykt, zouden inderdaad de onaangename gevolgen zyner vrygevigheid weldra uit den weg te ruimen geweest zyn. (Nie dzielac teraz przesadnych pogladоw, ktоre zywila wobec swojego Maxa, mozna jednak zalozyc, ze mial przed soba dobra kariere, a kiedy to uzasadnione oczekiwanie sie spelni, nieprzyjemne skutki jego hojnosci wkrоtce zostana usuniete; zonder nu te deelen in de overdreven begrippen die zy van haren Max koesterde – nie dzielac teraz przesadnych pogladоw, ktоre zywila wobec swojego Maxa, mag men toch aannemen dat hy een goede loopbaan voor zich had – mozna jednak zalozyc, ze mial przed soba dobra kariere, en wanneer dit gegrond uitzicht zich had verwezenlykt – a kiedy to uzasadnione oczekiwanie sie spelni, zouden inderdaad de onaangename gevolgen zyner vrygevigheid weldra uit den weg te ruimen geweest zyn – nieprzyjemne skutki jego hojnosci wkrоtce zostana usuniete). Maar nog een reden van geheel anderen aard verontschuldigde hare en zyne schynbare zorgeloosheid. (Ale jeszcze jeden powоd zupelnie innej natury usprawiedliwial jej i jego pozorna beztroske; maar nog een reden van geheel anderen aard verontschuldigde hare en zyne schynbare zorgeloosheid – ale jeszcze jeden powоd zupelnie innej natury usprawiedliwial jej i jego pozorna beztroske).
Ze had zeer jong haar beide ouders verloren, en was by hare familie opgevoed. (Bardzo mlodo stracila oboje rodzicоw i zostala wychowana przez rodzine; ze had zeer jong haar beide ouders verloren – bardzo mlodo stracila oboje rodzicоw, en was by hare familie opgevoed – i zostala wychowana przez rodzine). Toen ze huwde, deelde men haar mede dat zy een klein vermogen bezat, 'tgeen dan ook werd uitbetaald, doch Havelaar ontdekte uit enkele brieven van vroeger tyd, en uit eenige losse aanteekeningen die zy in een van haar moeder afkomstige kassette bewaarde, dat haar familie zoo van vaders- als van moeders-zyde zeer ryk was geweest, zonder dat hem evenwel duidelyk worden kon, wааr, waardoor of wanneer die rykdom was verloren gegaan. (Kiedy wyszla za maz, powiedziano jej, ze ma maly majatek, ktоry zostal wyplacony, ale Havelaar odkryl z kilku dawnych listоw i kilku luznych notatek, ktоre przechowywala w kasecie od matki, ze jej rodzina byla bardzo bogata zarоwno ze strony ojca, jak i matki, choc nie mоgl ustalic, gdzie, jak i kiedy to bogactwo zostalo utracone; toen ze huwde, deelde men haar mede dat zy een klein vermogen bezat, 'tgeen dan ook werd uitbetaald – kiedy wyszla za maz, powiedziano jej, ze ma maly majatek, ktоry zostal wyplacony, doch Havelaar ontdekte uit enkele brieven van vroeger tyd – ale Havelaar odkryl z kilku dawnych listоw, en uit eenige losse aanteekeningen die zy in een van haar moeder afkomstige kassette bewaarde – i kilku luznych notatek, ktоre przechowywala w kasecie od matki, dat haar familie zoo van vaders- als van moeders-zyde zeer ryk was geweest – ze jej rodzina byla bardzo bogata zarоwno ze strony ojca, jak i matki, zonder dat hem evenwel duidelyk worden kon, wааr, waardoor of wanneer die rykdom was verloren gegaan – choc nie mоgl ustalic, gdzie, jak i kiedy to bogactwo zostalo utracone). Zyzelf, die nooit belang gesteld had in zaken van geldelyken aard, wist weinig of niets te antwoorden, toen Havelaar by haar aandrong op eenige inlichtingen aangaande de vorige bezittingen van haar verwanten. (Sama, ktоra nigdy nie interesowala sie sprawami finansowymi, wiedziala niewiele lub nic, gdy Havelaar nalegal na uzyskanie informacji na temat poprzednich posiadlosci jej krewnych; zyzelf, die nooit belang gesteld had in zaken van geldelyken aard – sama, ktоra nigdy nie interesowala sie sprawami finansowymi, wist weinig of niets te antwoorden, toen Havelaar by haar aandrong op eenige inlichtingen aangaande de vorige bezittingen van haar verwanten – wiedziala niewiele lub nic, gdy Havelaar nalegal na uzyskanie informacji na temat poprzednich posiadlosci jej krewnych). Haar grootvader, de baron Van W., was met Willem den vyfden naar Engeland uitgeweken en ridmeester geweest by 't leger des hertogs van York. (Jej dziadek, baron Van W., wyemigrowal z Wilhelmem V do Anglii i byl majorem w armii ksiecia Yorku; haar grootvader, de baron Van W., was met Willem den vyfden naar Engeland uitgeweken – jej dziadek, baron Van W., wyemigrowal z Wilhelmem V do Anglii, en ridmeester geweest by 't leger des hertogs van York – i byl majorem w armii ksiecia Yorku). Hy scheen met de uitgeweken leden der stadhouderlyke familie een vroolyk leven geleid te hebben, wat dan ook door velen werd opgegeven als oorzaak van den ondergang zyner fortuin. (Wyglada na to, ze prowadzil wesole zycie z wyemigrowanymi czlonkami rodziny namiestnika, co przez wielu bylo podawane jako przyczyna upadku jego fortuny; hy scheen met de uitgeweken leden der stadhouderlyke familie een vroolyk leven geleid te hebben – wyglada na to, ze prowadzil wesole zycie z wyemigrowanymi czlonkami rodziny namiestnika, wat dan ook door velen werd opgegeven als oorzaak van den ondergang zyner fortuin – co przez wielu bylo podawane jako przyczyna upadku jego fortuny). Later, by Waterloo, sneuvelde hy in een charge onder de huzaren van Boreel. (Pоzniej, pod Waterloo, zginal w szarzy huzarоw Boreela; later, by Waterloo, sneuvelde hy in een charge onder de huzaren van Boreel – pоzniej, pod Waterloo, zginal w szarzy huzarоw Boreela). Aandoenlyk was het, de brieven te lezen van haar vader – toen een jongeling van achttien jaren, die als luitenant by dat korps in dezelfde charge een sabelhouw op 't hoofd bekwam, aan welks gevolgen hy acht jaren later krankzinnig sterven zou – brieven aan zyn moeder, waarin hy zich beklaagde hoe hy vruchteloos op het slagveld naar 't lyk zyns vaders had gezocht. (Wzruszajace bylo czytanie listоw jej ojca – wоwczas osiemnastoletniego mlodzienca, ktоry jako porucznik w tym korpusie w tej samej szarzy otrzymal cios szabla w glowe, w wyniku ktоrego osiem lat pоzniej zmarl szalony – listоw do jego matki, w ktоrych skarzyl sie, jak bezowocnie szukal na polu bitwy ciala swojego ojca; aandoenlyk was het, de brieven te lezen van haar vader – wzruszajace bylo czytanie listоw jej ojca, toen een jongeling van achttien jaren – wоwczas osiemnastoletniego mlodzienca, die als luitenant by dat korps in dezelfde charge een sabelhouw op 't hoofd bekwam – ktоry jako porucznik w tym korpusie w tej samej szarzy otrzymal cios szabla w glowe, aan welks gevolgen hy acht jaren later krankzinnig sterven zou – w wyniku ktоrego osiem lat pоzniej zmarl szalony, brieven aan zyn moeder, waarin hy zich beklaagde hoe hy vruchteloos op het slagveld naar 't lyk zyns vaders had gezocht – listоw do jego matki, w ktоrych skarzyl sie, jak bezowocnie szukal na polu bitwy ciala swojego ojca).
Wat haar afkomst van moederszyde aangaat, herinnerde zy zich dat haar grootvader op zeer aanzienlyken voet geleefd had, en uit sommige papieren bleek dat deze in het bezit was geweest van de posteryen in Zwitserland, op de wyze zooals thans nog in een groot gedeelte van Duitschland en Italie, die tak van inkomst de apanage uitmaakt der vorsten van Turn en Taxis. (Co do jej pochodzenia ze strony matki, pamietala, ze jej dziadek zyl na bardzo wysokim poziomie, a z niektоrych dokumentоw wynikalo, ze byl wlascicielem urzedоw pocztowych w Szwajcarii, tak jak obecnie w duzej czesci Niemiec i Wloch, galaz dochodu bedaca apanaza ksiazat Turn und Taxis; wat haar afkomst van moederszyde aangaat
Вы ознакомились с фрагментом книги.
Для бесплатного чтения открыта только часть текста.
Приобретайте полный текст книги у нашего партнера:
