Общий курс турецкого языка. Часть 1 (А1–А2)
4. Али (Ali) сейчас (şimdi) работает (çalışmak..).
Ключ к упражнению 12
1. Я (ben) каждое (her) утро (sabah) гулять (yürüyüş) хожу (yapıyorum /yapmak – делать).
2. Деря (Derya) на пианино (piyano) играет (çalıyor).
3. Мои мать (annem) и (ve) отец (babam) в Стамбуле (İstanbul’da) живут (oturuyor).
4. Али (Ali) сейчас (şimdi) работает (çalışıyor).
Упражнение 13 (перевод на русский)
Прочитайте, переведите на русский язык.
1. Ben her sabah yürüyüş [ю-рю-юш] yapıyorum.
2. Derya piyano çalıyor.
3. Annem ve babam İstanbul’da oturuyor.
4. Ali şimdi çalışıyor.
Упражнение 14
Поставьте глагол, стоящий в скобках, в нужную форму.
Модель:
Vermek – давать => verm
Başlamak – начинать => başlam
okumamak – не читать
1. Я (ben) каждое (her) утро (sabah) гулять (yürüyüş [ю-рю-юш]) не хожу (yapmak..).
2. Деря (Derya) на пианино (piyano) не играет (çalmak..).
3. Мои мать (annem) и (ve) отец (babam) в Стамбуле (İstanbul’da) не живут (oturmak..).
4. Али (Ali) сейчас (şimdi) не работает (çalışmak..).
Ключ к упражнению 14
1. Я (ben) каждое (her) утро (sabah) гулять (yürüyüş / прогулку) не хожу (yapmıyorum /yapmak – делать).
2. Деря (Derya) на пианино (piyano) не играет (çalmıyor).
3. Мои мать (annem) и (ve) отец (babam) в Стамбуле (İstanbul’da) не живут (oturmuyor).
4. Али (Ali) сейчас (şimdi) не работает (çalışmıyor).
Упражнение 15 (перевод на русский)
Прочитайте, переведите на русский язык.
1. Ben her sabah yürüyüş [ю-рю-юш] yapmıyorum.
2. Derya piyano çalmıyor.
3. Annem ve babam İstanbul’da oturmuyor.
4. Ali şimdi çalışmıyor.
Упражнение 16
Поставьте глагол, стоящий в скобках, в нужную форму.
Модель:
okumak – читать
1. Я (ben) каждый (her) день (gün) газету (gazete) читаю (okumak..).
2. Мы (biz) не говорим (söylemek..).
3. Они (onlar) русский язык (Rusça) знают (bilmek..).
4. Мы (biz) завтра (yarın) вечером (akşam) в кино (sinemaya) идём (gitmek..).
5. Она (o) мороженое (dondurma) не ест (yemek..).
6. Мой брат (kardeşim) днём (gündüz) не спит (uyumak..).
7. Ахмет (Ahmet) по выходным дням (hafta sonu) в волейбол (voleybol) играет (oynamak..).
Ключ к упражнению 16
1. Я (ben) каждый (her) день (gün) газету (gazete) читаю (okuyorum).
2. Мы (biz) не говорим (söylemiyoruz).
3. Они (onlar) русский язык (Rusça) знают (biliyorlar).
4. Мы (biz) завтра (yarın) вечером (akşam) в кино (sinemaya) идём (gidiyoruz).
5. Она (o) мороженое (dondurma) не ест (yemiyor).
6. Мой брат (kardeşim) днём (gündüz) не спит (uyumuyor).
7. Ахмет (Ahmet) по выходным дням (hafta sonu) в волейбол (voleybol) играет (oynuyor).
Упражнение 17 (перевод на русский)
Прочитайте, переведите на русский язык.
1. Ben her (каждый) gün (день) gazete okuyorum.
2. Biz söylemiyoruz.
3. Onlar Rusça biliyorlar.
4. Biz yarın (завтра) akşam (вечером) sinemaya gidiyoruz.
5. O dondurma yemiyor.
6. Kardeşim gündüz (днём) uyumuyor.
7. Ahmet hafta sonu (в выходные дни / в конце недели) voleybol oynuyor.
Прилагательные, образованные от существительных и прилагательных, обозначающие языки от существительных, обозначающих национальность, с безударными аффиксами – ca2 (-ca, -ce), -ça2 (-ça, -çe)
Türk (турок) – Türkçe (турецкий язык)
Rus (русский – Rusça (русский язык)
İtalyan (итальянец) – İtalyanca (итальянский язык)
İspanyol (испанец) – İspanyolca (испанский язык)
Alman (немец) – Almanca (немецкий язык)
Это правило – общее.
Упражнение 18
Образуйте прилагательные c безударными аффиксами – ca2 (-ca, -ce), -ça2 (-ça, -çe) от следующих существительных, переведите на русский язык, следуя модели.
Модель: Türk (турок) – Türkçe (турецкий язык)
Türk (турок)
Rus (русский)
İtalyan (итальянец)
İspanyol (испанец)
Alman (немец)
Ключ к упражнению 18
Образуйте прилагательные c безударными аффиксами – ca2 (-ca, -ce), -ça2 (-ça, -çe) от следующих глаголов, переведите на русский язык, следуя модели.
Türk (турок) – Türkçe (турецкий язык)
Rus (русский) – Rusça (русский язык)
İtalyan (итальянец) – İtalyanca (итальянский язык)
İspanyol (испанец) – İspanyolca (испанский язык)
Alman (немец) – Almanca (немецкий язык)
Упражнение 19 (перевод на русский)
Türk – Türkçe
Rus – Rusça
İtalyan – İtalyanca
İspanyol – İspanyolca
Alman – Almanca
Турецкие слова, похожие на русские
Некоторые лингвисты утверждают, что в турецком языке порядка 10 000 слов, схожих с русскими. Я же расскажу о тех, которые нашла сама. Их можно разделить на 3 группы:
1) Слова, произошедшие от латинских или греческих слов, таких как «проблема» или «программа».
2) Слова просто похожие на русские.
3) Слова похожие на русские по звучанию, однако имеющие другое значение, такие как «bardak (стакан) ” или «tabak (тарелка)».
Слова, произошедшие от латинских и греческих слов
Слова, произошедшие от латинских или греческих слов, не нуждаются в переводе. Их значение понятно, например:
form – форма
problem – проблема
В отношении этих слов есть несколько правил, исходя из которых, из русских слов можно сделать турецкие.
Турецкие слова из русских существительных с окончанием -ция / -сия
Если из русского существительного с окончанием -ция убрать данное окончание и прибавить окончание -syon, получится его турецкий аналог, например:
дикция – diksiyon
делегация – delegasyon
комиссия – komisyon
миссия – misyon
реабилитация – rehabilitasyon
Из данного правила, как и из всех далее перечисленных правил, также есть много исключений, все такие слова надо проверять с помощью словаря или в данном источнике по ссылке https://context.reverso.net/перевод/турецкий-английский/sır.
Турецкие слова из русских существительных с окончанием -гия
Если из русского существительного с окончанием -гия убрать данное окончание и прибавить окончание -ji, получится его турецкий аналог, например:
экология – ekoloji
аналогия – analoji
филология – filoloji
биология – biyoloji
геология – jeoloji
Турецкие слова из русских существительных с окончанием -а /-ия
Если из русского существительного с окончанием -а / -ия убрать -а / -я, получится его турецкий аналог, например:
проблема – problem
программа – program
комедия – komedi
трагедия – trajedi
диаграмма – diyagram
норма – norm
форма – form
техника – teknik
экономика – ekonomi
актриса – aktris
Упражнение 20
Переведите слова на турецкий язык. Вспомните или постройте свои слова по данному правилу (проверить себя вы можете на ресурсе по ссылке https://context.reverso.net/перевод/турецкий-английский).
Модель: дикция – diksiyon
делегация
комиссия
миссия
реабилитация
Упражнение 21
Переведите слова на турецкий язык. Вспомните или постройте свои слова по данному правилу (проверить себя вы можете на ресурсе по ссылке https://context.reverso.net/перевод/турецкий-английский).
Модель: экология – ekoloji
аналогия
филология
биология
геология
Упражнение 22
Переведите слова на турецкий язык. Вспомните или постройте свои слова по данному правилу (проверить себя вы можете на ресурсе по ссылке https://context.reverso.net/перевод/турецкий-английский).
Модель: проблема – problem
программа
комедия
трагедия
диаграмма
норма
форма
техника
экономика
актриса
Ключ к упражнениям 20 – 23
20.
delegasyon
komisyon
misyon
rehabilitasyon
21.
analoji
filoloji
biyoloji
jeoloji
22.
program
komedi
trajedi
diyagram
norm
form
teknik
ekonomi
aktris
Упражнение 23 (сводный перевод на русский)
Прочитайте предложения, переведите их на русский язык. Письменно постройте из каждого утвердительного предложения отрицательное, вопросительное и вопросительно-отрицательное. Выполните упражнение ещё раз устно.
okumak – читать
okumamak – не читать
1. Onlar genellikle (обычно) kahve içiyorlar.
2. O sık sık (часто) sinemaya gidiyor.
3. Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzüyoruz.
4. Ben şimdi dinleniyorum.
1. Zeynep gitar çalıyor.
2. Ablam çok güzel yemek yapıyor.
3. Murat şimdi (сейчас) televizyon izliyor.
4. Biz yarın (завтра) pikniğe gidiyoruz.
5. Onlar şimdi (сейчас) kitap okuyorlar.
6. Onlar şimdi oturuyorlar.
7. Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkıyoruz.
8. Ali çok güzel şarkı söylüyor.
1. Onlar genellikle (обычно) kahve içmiyorlar.
2. O sık sık (часто) sinemaya gitmiyor.
3. Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzmüyoruz.
4. Ben şimdi dinlenmiyorum.
1. Zeynep gitar çalmıyor.
2. Ablam çok güzel yemek yapmıyor.
3. Murat şimdi (сейчас) televizyon izlemiyor.
4. Biz yarın (завтра) pikniğe gitmiyoruz.
5. Onlar şimdi kitap okumyorlar.
6. Onlar şimdi oturmuyorlar.
7. Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkmıyoruz.
8. Ali çok güzel şarkı söylemiyor.
1. Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş [йюрюйюш] yapıyorum.
2. Derya piyano çalıyor.
3. Annem ve babam İstanbul’da oturuyor.
4. Ali şimdi (сейчас) çalışıyor.
1. Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapmıyorum.
2. Derya piyano çalmıyor.
3. Annem ve babam İstanbul’da oturmuyor.
4. Ali şimdi çalışmıyor.
1. Ben her (каждый) gün (день) gazete okuyorum.
2. Biz söylemiyoruz.
3. Onlar Rusça biliyorlar.
4. Biz yarın (завтра) akşam (вечером) sinemaya gidiyoruz.
5. O dondurma yemiyor.
6. Kardeşim gündüz (днём) uyumuyor.
7. Ahmet hafta sonu (в выходные / досл. в конце недели) voleybol oynuyor.
delegasyon
komisyon
misyon
rehabilitasyon
analoji
filoloji
biyoloji
jeoloji
program
komedi
trajedi
diyagram
norm
form
teknik
ekonomi
aktris
Ключ к упражнению 23 (сводный перевод на русский)
Проверьте правильность выполнения упражнения 33. Прочитайте и переведите предложения на русский язык.
Данное упражнение является контрольным. Если вы хорошо освоили лексику и грамматику предыдущей части данного самоучителя, вы легко сможете выполнить перевод всех предложений на русский язык.
Если же какие-то слова и / или грамматические явления вызывают у вас трудности, значит вы недоучили материал. В этом случае повторно выпишите и заучите трудные слова и / или повторите теоретическую часть грамматики, вызывающей у вас сложности.
1. Onlar genellikle (обычно) kahve içiyorlar.
Onlar genellikle (обычно) kahve içmiyorlar.
Onlar genellikle (обычно) kahve içiyorlar mı?
Onlar genellikle (обычно) kahve içmiyorlar mı?
2. O sık sık (часто) sinemaya gidiyor.
O sık sık (часто) sinemaya gitmiyor.
O sık sık (часто) sinemaya gidiyor mu?
O sık sık (часто) sinemaya gitmiyor mu?
3. Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzüyoruz.
Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzmüyoruz.
Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzüyor muyuz?
Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzmüyor muyuz?
4. Ben şimdi dinleniyorum.
Ben şimdi dinlenmiyorum.
Ben şimdi dinleniyor muyum?
Ben şimdi dinlenmiyor muyum?
5. Zeynep gitar çalıyor.
Zeynep gitar çalmıyor.
Zeynep gitar çalıyor mu?
Zeynep gitar çalmıyor mu?
6. Ablam çok güzel yemek yapıyor.
Ablam güzel yemek yapmıyor.
Ablam güzel yemek yapıyor mu?
Ablam güzel yemek yapmıyor mu?
7. Murat şimdi (сейчас) televizyon izliyor.
Murat şimdi (сейчас) televizyon izlemiyor.
Murat şimdi (сейчас) televizyon izliyor mu?
Murat şimdi (сейчас) televizyon izlemiyor mu?
8. Biz yarın (завтра) pikniğe gidiyoruz.
Biz yarın (завтра) pikniğe gitmiyoruz.
Biz yarın (завтра) pikniğe gidiyor muyuz?
Biz yarın (завтра) pikniğe gitmiyor muyuz?
9. Onlar şimdi (сейчас) kitap okuyorlar.
Onlar şimdi (сейчас) kitap okumuyorlar.
Onlar şimdi (сейчас) kitap okuyorlar mı?
Onlar şimdi (сейчас) kitap okumuyorlar mı?
10. Onlar şimdi oturuyorlar.
Onlar şimdi oturmuyorlar.
Onlar şimdi oturuyorlar mı?
Onlar şimdi oturmuyorlar mı?
11. Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkıyoruz.
Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkmıyoruz.
Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkıyor muyuz?
Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkmıyor muyuz?
12. Ali çok güzel şarkı söylüyor.
Ali güzel şarkı söylemiyor.
Ali güzel şarkı söylüyor mu?
Ali güzel şarkı söylemiyor mu?
13. Onlar genellikle (обычно) kahve içmiyorlar.
Onlar genellikle (обычно) kahve içiyorlar.
Onlar genellikle (обычно) kahve içiyorlar mı?
Onlar genellikle (обычно) kahve içmiyorlar mı?
14. O sık sık (часто) sinemaya gitmiyor.
O sık sık (часто) sinemaya gidiyor.
O sık sık (часто) sinemaya gidiyor mu?
O sık sık (часто) sinemaya gitmiyor mu?
15. Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzmüyoruz.
Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzüyoruz.
Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzüyor muyuz?
Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzmüyor muyuz?
16. Ben şimdi dinlenmiyorum.
Ben şimdi dinleniyorum.
Ben şimdi dinleniyor muyum?
Ben şimdi dinlenmiyor muyum?
17. Zeynep gitar çalmıyor.
Zeynep gitar çalıyor.
Zeynep gitar çalıyor mu?
Zeynep gitar çalmıyor mu?
18. Ablam çok güzel yemek yapmıyor.
Ablam çok güzel yemek yapıyor.
Ablam çok güzel yemek yapıyor mu?
Ablam çok güzel yemek yapmıyor mu?
19. Murat şimdi (сейчас) televizyon izlemiyor.
Murat şimdi (сейчас) televizyon izliyor.
Murat şimdi (сейчас) televizyon izliyor mu?
Murat şimdi (сейчас) televizyon izlemiyor mu?
20. Biz yarın (завтра) pikniğe gitmiyoruz.
Biz yarın (завтра) pikniğe gidiyoruz.
Biz yarın (завтра) pikniğe gidiyor muyuz?
Biz yarın (завтра) pikniğe gitmiyor muyuz?
21. Onlar şimdi kitap okumuyorlar.
Onlar şimdi kitap okuyorlar.
Onlar şimdi kitap okuyorlar mı?
Onlar şimdi kitap okumuyorlar mı?
22. Onlar şimdi oturmuyorlar.
Onlar şimdi oturuyorlar.
Onlar şimdi oturuyorlar mı?
Onlar şimdi oturmuyorlar mı?
23. Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkmıyoruz.
Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkıyoruz.
Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkıyor muyuz?
Biz her (каждое) Pazar (воскресенье) geç (поздно) kalkmıyor muyuz?
24. Ali çok güzel şarkı söylemiyor.
Ali çok güzel şarkı söylüyor.
Ali çok güzel şarkı söylüyor mu?
Ali çok güzel şarkı söylemiyor mu?
25. Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapıyorum.
Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapmıyorum.
Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapıyor muyum?
Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapmıyor muyum?
26. Derya piyano çalıyor.
Derya piyano çalmıyor.
Derya piyano çalıyor mu?
Derya piyano çalmıyor mu?
27. Annem ve babam İstanbul’da oturuyor.
Annem ve babam İstanbul’da oturmuyor.
Annem ve babam İstanbul’da oturmuyorlar mı?
Annem ve babam İstanbul’da oturuyorlar mı?
28. Ali şimdi (сейчас) çalışıyor.
Ali şimdi (сейчас) çalışmıyor.
Ali şimdi (сейчас) çalışmıyor mu?
Ali şimdi (сейчас) çalışıyor mu?
29. Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapmıyorum.
Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapıyorum.
Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapıyor muyum?
Ben her (каждое) sabah (утро) yürüyüş yapmıyor muyum?
30. Derya piyano çalmıyor.
Derya piyano çalıyor.
Derya piyano çalıyor mu?
Derya piyano çalmıyor mu?
31. Annem ve babam İstanbul’da oturmuyor.
Annem ve babam İstanbul’da oturuyor.
Annem ve babam İstanbul’da oturuyorlar mı?
Annem ve babam İstanbul’da oturmuyorlar mı?
32. Ali şimdi çalışmıyor.
Ali şimdi çalışıyor.
Ali şimdi çalışıyor mu?
Ali şimdi çalışmıyor mu?
33. Ben her (каждый) gün (день) gazete okuyorum.