Нязніклыя

– Істота.

– Ты пра сабаку? – выказала здагадку Паліна, гэтая дзіўная размова яе палохала.

– Якія яшчэ сабакі?! – нервова сказаў хлопец. – Істота, яна была тут, недзе вельмі блізка ад нас. Але зараз ужо ціха, не відаць і не чуваць яе.

Хлопец з большай упэўненасцю, што вакол іх няма нікога, падумваў аб тым, што пара б ужо вярнуцца дадому. Ён крыху супакоіўся. А вось Паліна заставалася ў тым жа напружаным стане, дзе думкі блыталіся наконт незнаёмца. Яна зноў вярнулася да развагі аб даверы. Бо перад ёй стаяў дзіўны, узброены чалавек, які не праяўляў да яе ніякай усмешкі і здзіўлення. Паводзіў сябе так, быццам сустрэча з чалавекам у змрочны час была для яго штодзённасцю. Яна не разумела яго. Але прыцягненне і вялікае жаданне пагаварыць з хлопцам, ішло процівагай усяму. Яны абодва на хвіліну задумаліся. А калі Паліна захацела нешта вымавіць, дык хлопец апярэдзіў яе.

– Ты адна? – хутка спытаўся ён.

Гледзячы ў яе карыя палахлівыя вочы, ён жадаў пачуць ад яе толькі сумленны адказ.

Паліна злёгку хлусліва ўсміхнулася, але затым адпусціла ўсмешку і трывожна сказала:

– Адна…

– Добра, – ён паверыў ёй і дадаў, – Ідзём. Пакуль істота не вярнулася. Потым будзем знаёміцца. Ідзі за мной.

Ціхенька і ўтойліва ён вярнуў пісталет назад, не хацеў больш палохаць дзяўчыну зброяй. Затым прыкрыў нос і рот тканінай, пайшоў па легкавых аўтамабілях за торбай, якую раней давялося пакінуць. Пасля спусціўся ўніз да ходніку, устаў ля шматпавярховага будынка. Паглядзеў на Паліну, падаў ёй руку і дапамог далікатнай дзяўчыне спусціцца.

– Ідзі за мной. Калі хочаш выратавацца, то не адставай. Ідзем, – сказаў ён і павярнуўся спіной да дзяўчыны.

Хлопец зрабіў пару крокаў наперад, затым павярнуўся.

Паліна заставалася стаяць на месцы, яна не пакідала пыльную прастору сярод мёртвых машын і дамоў. Не так яна ўяўляла гэтую сустрэчу. Яна насцярожана паглядала на незнаёмца.

– Ідзем жа! Нам трэба, як мага хутчэй, пакінуць праспект, – сказаў хлопец. – Ці я пайду без цябе!

Паліна не да канца разумела, ад каго і куды яны бягуць. А паводзіны хлопца выглядалі праўдзівымі. Больш за ўсё, дзяўчына баялася зноў застацца адной. Таму, ачысціўшы галаву ад усялякіх падазрэнняў, Паліна пайшла за ім.

Як па лабірынце, двое хутка прабіраліся па вуліцы віляючы ў транспартных перашкодах. І як толькі яны выйшлі са стоўпатварэння легкавых аўтамабіляў, хлопец вымавіў:

– Трэба перачакаць. Пераканацца, што нас не пераследуюць. Тут ёсць кавярня, непадалёк. Там адседзімся.

– Так. Добра, – суха адказала Паліна.

Ён рэдка глядзеў на яе, часцей кідаў свой погляд на гарадскія шматпавярхоўкі, на цёмныя вуглы і маленькія віхуры гуляючага ветру. Адчуваў сябе, як уцякач.

Яны пайшлі далей. Абыйдучы адзін вуглавы дом, прайшоўшы праз двор, які быў пусты ад аўтамабіляў, яны выйшлі на дарогу. Перайшоўшы яе, хутка падышлі да кавярні, якая размяшчалася на першым паверсе пустуючай шматпавярхоўкі. Тут, у франтальнай частцы кавярні, былі раскіданыя сталы і крэслы, але сама тэраса ацалела. Каля ўваходных дзвярэй нізкарослыя туі схавалі свае зялёныя сукенкі пад шэрым пылам. Хлопец адчыніў белыя дзверы, не прапускаючы Паліну наперад і не ступіўшы за парог, ён прасунуў толькі галаву і агледзеў прастору. Тут не было свежых слядоў на тонкім пылу і, хлопец увайшоў унутр. Паліна пераступіла вулічнае меню і ўвайшла ўслед за ім.

Маленькае памяшканне было ўтульным: на сценах віселі люстэркі і карціны. Там жа, ля сцен, стаяла некалькі высокіх канструкцый з паліцамі, на якіх былі акуратна расстаўленыя розныя дробныя прадметы. На падлозе карычневыя канапы, белыя крэслы і драўляныя сталы – усё было на сваіх месцах. Лёгкі пыл атуліў спакоем усю кавярню. Тут не хапала толькі людзей: наведвальнікаў за сталом, ветлівых афіцыянтаў, жывых зносін, цеплыні жыцця. Паліна ўяўляла, як яшчэ месяц таму тут усё было інакш: як за дзвярыма шумеў горад, як шматлюдна мільгалі за шклом сілуэты.

Тады Паліна зачыніла ўваходныя дзверы, павярнула зашчапку. Яны знялі свае маскі, адкрылі твары. Хлопец павольна апусціў свае рэчы на канапу, так, каб не патрывожыць аселы пыл. Цяпер у яго было значна больш часу, каб пазнаёміцца з дзяўчынай, даведацца пра яе. Трохі пачырванелыя вочы Паліны і яе стомлены выгляд не псавалі ўсю прыгажосць яе мілага твару. Яна моргала чорнымі вейкамі, разгублена думала пра сваё, у яе было столькі пытанняў да незнаёмца, што яна заблыталася ў іх. Хлопец некалькі хвілін нясмела разглядаў дзяўчыну, а затым спакойна сказаў:

– Можаш ужо кінуць…

– Што?

– Сваю зброю. Яна відавочна будзе бескарысна супраць істоты.

– Ах, гэта, – яна зірнула на доўгую чырвоную трубку. – Я знайшла яе на дзіцячай пляцоўцы, калі разламала сваю біту аб галаву шалёнага хворага звера. І ведаеш, гэта зброя выдатна падыходзіць для барацьбы супраць дробных вар'яцкіх жывёл. Так што, я яе пакуль пакіну.

– Хм…добра. Мяне завуць Мікалай.

– Паліна.

– Ну, што ж Паліна… – сказаў рудавалосы хлопец і адышоў да століка, – Я ведаю, табе хочацца абмеркаваць шмат што, як і мне, але давай гэта перанясем на пазней, на іншы час. Пакінем усе важныя пытанні на потым. Добра? Мне трэба засяродзіцца, падумаць аб нашым выжыванні.

Хлопец узяў сурвэткі са стала і працёр імі мяккую канапу, затым стол.

– Можаш сюды сесці, а я пакуль буду сачыць за вуліцай з акна… – сказаў ён.

Яна прысела на канапу.

– Добра. Але я не разумею, ад каго мы ўцякаем. Мікалай, хіба не прасцей трымацца сонца, яны ж відавочна баяцца прамога сонечнага святла?!

– Выкажу здагадку, што ты кажаш зараз пра мутаваных жывёл. Але я зараз кажу не пра іх… Ты вады не хочаш? У мяне ў заплечніку ёсць.

– Вады?! Не, дзякуй. У мяне ёсць свая, – яна здзівілася, як хутка змянілася тэма іх гутаркі. – Можа, ежа ёсць?

– Так. Але прыйдзецца пачакаць…не хвалюйся, хутка паснедаеш… – прамовіў ён.

«Зноў трэба чакаць. Не люблю чакаць!» – падумала Паліна і адвяла вочы на карціну, што вісела на адной з сцен.

– Ну, быццам нікога, – працягваў сачыць за вуліцай хлопец. – Яшчэ дзесяць-дваццаць хвілін, для дакладнасці, і сыдзем адсюль.

– Куды пойдзем? – спытала яна і паглядзела на Мікалая.

Пасля яе слоў прагучаў гучны, пісклявы, страшэнны крык за сценамі кавярні. Быццам дзіця шалёна закрычала ад пакут. Быццам нехта завыў з глыбокага калодзежа, звонка, і ў той жа час глуха, данёсся доўгі адчайны віск.

Паліна здрыганулася, устала з канапы і выйшла ў цэнтр памяшкання. Яна ніколі раней не чула гэты жудасны гук. Сёння, яе эмоцыі, нібы арэлі, якія гойдаліся ад лёгкага хвалявання да трагедыі.

– Ні слова! – з прыкрасцю прамовіў Мікалай.

Неадкладна ён кінуўся да сваіх рэчаў: накінуў на плячо заплечнік, падняў сумку. Пасля падбег да дзяўчыны і моцна схапіў яе за руку.

– Ідзем, – ён пацягнуў яе за сабой.

Двое павольна пакінулі галоўнае памяшканне, ішлі па вузкім калідоры да запаснога выхаду. Тут жа Паліна спыніла хлопца і сказала:

– Што гэта, што за гукі? Што за крыкі? Дзесьці паблізу ёсць яшчэ людзі, яны ў небяспецы?! Мы павінны ім дапамагчы!

– Маўчы… Не гавары нічога…цішэй. Гэта не людзі, – прашаптаў ён і адпусціў яе руку, выцягнуў пісталет. – Хочаш жыць, слухайся мяне.

– Мг… – пагадзілася дзяўчына.

– Ідзем, – ціха, з лёгкай хрыпатой, прашаптаў Мікалай.

Яны выйшлі на задні двор. І там жа спыніліся. Хлопец агледзеўся. Тут стаялі невысокія дрэвы, якія ляніва калыхалі цёмна-зялёнымі галінамі. Зялёная высокая трава прабівалася скрозь ападкі пылу і цягнулася да святла. Некалькі машын хаваліся ў шэрым змроку, хаваліся ў шырокай цені шматпавярховых будынкаў. У цэнтры двара быў адзін невысокі будынак, які змясціў у сябе некалькі крамак. Ён быў яшчэ з ацалелым чырвоным дахам і зашклёнымі вокнамі.

З-за прахалоднага ранішняга ветру, які стаў узмацняцца і праяўляць сваю актыўнасць, пыл прыгожа разлятаўся. З кожнай гадзінай шэрасць падымалася ўсё вышэй і вышэй.

Маладыя людзі схавалі твары. Пераглянуліся.

Мікалай павярнуўся да дзяўчыны, блізка паднёс свае схаваныя за тканінай вусны да яе левага вуха і цвёрда вымавіў:

– Зараз ідзеш за мной. Толькі не азірайся. Запомні! Не азірайся! – цвёрда, па-мужчынску, – сказаў ён.

Хлопец першым перасёк вузкую дарогу, якую замяло шэрым пяском. Ён накіраваўся ў бок закінутай прадуктовай крамы. Паліна бегла за ім, не азіралася, спрабавала не ўяўляць жудасную карціну, як яе штосьці схопіць за спіну і пацягне. Але страшныя думкі, ад якіх беглі мурашкі па скуры, усё роўна закранулі яе. Здавалася, што нешта вялікае і вар'яцкае пераследуе, палюе толькі за ёй. Пры гэтым Паліна адчувала незвычайную трывогу і моцны страх. Было вялікае жаданне трохі супакоіць свае ўяўленні. Вельмі хацелася паглядзець за спіну і пераканаць сябе ў тым, што там усё ў парадку. Але рабіць гэтага было нельга. Нездарма хлопец двойчы паўтарыў: «Не азірайся!». Таму, дзяўчына глядзела толькі на яго спіну, верыла яму, бегла за ім.

Шэрая тоўшча пылу, ад зніклых дахаў і верхніх паверхаў высокіх будынкаў, змяшалася з ветрам і схавала ніжнюю частку чалавечых целаў. Вышэй пояса, рэдкім натоўпам лёталі лёгкія парушынкі, якія прапускалі праз сябе больш святла і кіслароду.

Мікалай і Паліна хутка перасеклі дваровую пляцоўку, і выйшлі на Прывакзальную вуліцу. Тут жа, за іх спінамі, зноў прагучаў адзін страшэнны нядоўгі віск. А пасля, дзесьці з правага боку, пачуўся другі, які быў бліжэй да іх. З-за жудаснага другога крыку Паліна адчула непрыемны звон у вушах, лёгкае памутненне ў вачах. А калі дрэннае самаадчуванне адпусціла яе, дзяўчына паглядзела на Мікалая, які перабіраўся па дахах пакінутых машын на іншы бок вуліцы. Не раздумваючы, яна хутка ўзлезла на першы чорны аўтамабіль і, як толькі вырашыла зрабіць шырокі крок наперад, каб скокнуць на наступны дах, яна зноў адчула непакой. На гэты раз, Паліна адчула невялікую цяжкасць у дыханні, яна адчула, як часцінкі дробнага пылу заляцелі ў рот. Дзяўчына закашляла. З-за неачышчанага паветра, аслабла. Выпусціла металічную трубку з рук. У празрыстай пластмасавай масцы, насупраць носа, з'явілася маленькая адтуліна, якая прапускала гарадскі пыл і перашкаджала нармальнаму дыханню.

Мікалай, апынуўшыся амаль на іншым баку вуліцы, нібы адчуў, што нешта не так з Палінай. Павярнуўшыся да яе, ён зараз жа вярнуўся назад. Паліна задыхалася ад з'яўлення ўжо новых дробных дзірак у масцы, кашаль узмацніўся. Тады хлопец апусціў сумку, зняў чорную пальчатку з правай рукі і, калі дзяўчына ўзняла галаву, ён цёплай далонню закрыў бачныя пашкоджанні. Мікалай хутка, трывожным голасам вымавіў:

– Удыхні паветра, нібы ў апошні раз. Мы неўзабаве будзем на месцы. Удыхні і калі я прыбяру далонь, затрымай дыханне. Ты мяне зразумела?

Паліна падняла ўверх вялікі палец правай рукі. Яна глыбока ўдыхнула, набрала ў сябе, як мага больш, паветра. Затым прыбрала руку хлопца і шырокімі крокамі пайшла наперад, перайшла вуліцу. Мікалай таксама спяшаўся. Для абодвух было дзіўным, што маска з моцнага матэрыялу стала падводзіць. Станавілася яшчэ больш неспакойна. Цяпер Паліне было не важна, куды вядзе яе хлопец – хацелася хутчэй схавацца ад пылу і задыхаць на поўныя грудзі.

Яны перайшлі дарогу і апынуліся ля невялікай будаўнічай крамы. Вокны якой былі забітыя тонкімі лістамі фанеры і ўсякім іншым цвёрдым смеццем. Сцены перасталі быць белымі ад прыставучага шэрага пылу, які абляпіў краму з усіх бакоў. На адным баку, уверсе, ледзь праглядалася рэклама. Моцныя чорныя ўваходныя дзверы мелі глыбокія драпіны. Яны былі надзейна зачынены знутры, а каля ручкі, злева, на сцяне, была чырвоная кнопка.

Да крамы першым падбег Мікалай, ён спусціў з твару ахоўную тканіну, націснуў на кнопку.

– Яша, дзверы! – выразна, па-камандзірску вымавіў хлопец.

Затым, вярнуўся жудасны гарадскі крык, і Мікалай зноў паўтарыў, але на гэты раз больш гучным голасам.

– Дзверы! Яша, дзверы!

Знутры пачуліся пстрычкі, дзверы адчыніліся і Паліна, куляй, першай увайшла ў асветленае памяшканне. Мікалай зачыніў за сабой дзверы, вярнуў замкі ў ахоўны рэжым. Дзяўчына адразу ж зняла пашкоджаную маску, далёка адкінула яе. І, не заўважаючы вакол нічога, некалькі разоў глыбока ўдыхнула. Затым яна хутка задыхала чыстым паветрам, выраўняла дыханне. Тады, Паліна заўважыла перад сабой невялікага чорнага сабаку з рудымі лапкамі і з сінім аброжкам. Добрая жывёла весела сустракала гаспадара і госцю, шустра махала хвастом. Паліна ў той жа момант здрыганулася, тузанулася ад нечаканасці і прыціснулася спіной да дзвярэй. У яе памяці прамільгнулі ўсе дрэнныя выпадкі за гэты апошні жудасны месяц. Выпадкі былі звязаныя з хворымі, вар'яцкімі жывёламі, якія накідваліся і гналіся за ёй. Мікалай заўважыў гэты спалох Паліны і паспяшаўся яе супакоіць. Ён выдатна разумеў, чаго баялася дзяўчына, ад чаго яе невялікія вочы сталі шырэй.

– Паліна, усё нармальна! Усё добра! Не бойся. Сабака сапраўдны, правільны, добры. Яша не шалёны звер. Супакойся. Ён такі ж, як і мы. Як ты і я. Здаровы.

Чорны сабака без перапынку махаў хвастом і па-добраму глядзеў на Мікалая, затым на госцю, потым зноў на гаспадара. Рудыя круглыя вочы жывёлы былі прыгожымі, неслі ласку і цеплыню.

– Варта было б мяне папярэдзіць, – ажыўлена сказала Паліна.

– Калі? – сказаў Мікалай, паціскаючы плячыма.

– Добра, я ў парадку… Я звыкнуся.

– Тады пазнаёмся. Гэта Яша – мой адзіны сябар, які ўвесь гэты пракляты час ратуе мяне сваёй прысутнасцю з дня ў дзень. Табе няма чаго баяцца, ён добры сябар.

– Добра… – прашаптала дзяўчына і адліпла ад дзвярэй.

– Цяпер, нам трэба павольна зняць з сябе пыльную вопратку. І кінуць яе вось сюды, – хлопец паказаў на кардонную вялікую скрыню. – Як пыл асядзе, я ўсё ачышчу. Такія ўжо ў нас тут правілы, – усміхнуўся Мікалай і працягнуў, – А пакуль, давай-ка мне сюды свой заплечнік. Пакінем яго тут.

Ён дапамог Паліне зняць цяжкі шэры заплечнік з яе далікатных плячэй, апусціў яго ўніз, паставіў каля скрыні. Затым, ён пакінуў свае сумкі побач, пагрузіў брудную вопратку ў скрыню, узяў з свайго заплечніка некалькі рэчаў і паглядзеў на дзяўчыну.

– Паліна, ты прывыкнеш да Яшы. Давай жа, пакідай пыл ля дзвярэй і падыходзь. А я пакуль пайду, пакармлю сябра, – адышоў ад Паліны Мікалай і, не змаўкаючы, спыніўся ля маленькага драўлянага стала, – Сёння я знайшоў нешта асаблівае, мясныя кансервы. Праўда, толькі тры, астатнія ўжо сапсаваліся, уздуліся. Ну, ты ведаеш, як зараз, з прадуктамі ідуць справы. Паліна, ты мяне чуеш? Не саромейся, размяшчайся. Ведаеш, у мяне ёсць яшчэ кансерваваная садавіна. Ты любіш ананасы?

Дзяўчына працягвала стаяць каля дзвярэй, павольна разглядала ўсё памяшканне, не спяшаючыся здымала пыльную вопратку. Унутры, маленькі будынак стаў не падобны на будаўнічую краму, цяпер гэта быў маленькі ўтульны домік, дзе ўсё было акуратна расстаўлена на месцах. Тут, недалёка ад Паліны, на кручках вісела чыстае адзенне, на паліцах знаходзіліся важныя і ацалелыя інструменты, а ўнізе, сумавалі банкі з фарбай і вялікая колькасць пяцілітровых ёмістасцяў з вадой. Далей, у правага краю, тоўсты матрац з чырвона-сіняй коўдрай і падушкай, тут жа карычневы ложачак для сабакі. Лявей цёмны стол і розныя прадметы: ад дробных дэталяў да вялікіх рэчаў. Было тут і камп'ютэрнае чорнае крэсла, сіні чамадан і розныя сумкі. Злева двое белых дзвярэй, што хавалі іншыя памяшканні. На падлозе было занадта чыста і акуратна. Над столлю, у левым далёкім куце, шумеў прыбор для ачысткі паветра.

Дзяўчына прыбрала пыльную вопратку ў скрыню, паказала сябе ў зялёнай тонкай цішотцы, у зялёных нагавіцах і чорных шкарпэтках. Яна працягвала сціпла стаяць ля ўваходных дзвярэй, бегала вачыма па ўсім памяшканні.

– Паліна?! Ты чуеш мяне? Падыходзь бліжэй, чаго ты там стаіш?! – сказаў рудавалосы хлопец у сіняй кофце і ў цёмных нагавіцах.

– Так. Я проста здзіўленая тваім сховішчам. Тут столькі ўсяго… Мабыць, ты з першага дня тут.

– Можна і так сказаць. Я раней працаваў тут, у гэтым памяшканні. Праўда, гэта ўжо не назваць крамай… Прыйшлося пераабсталяваць памяшканне. Адаптавацца.

Паліна, не адводзячы вачэй ад сабакі, ціха падышла да хлопца.

– Гэта што атрымліваецца?! Твой сабака адчыніў нам дзверы?

– Так. Яша добра навучаны. Гэта на той выпадак, каб іншыя не змаглі адчыніць дзверы, уварвацца ў мой дом з вуліцы, калі мяне няма. Ты не адказала мне, ты ананасы любіш? У мяне ёсць пару слоічкаў, – ён адышоў ад стала і адкрыў белыя дзверы, увайшоў у маленькае памяшканне якое нагадвала каморку. – Ёсць яшчэ бульба, праўда яе мала, але мы можам зварыць пару… Ёсць салодкае: цукеркі і шакаладкі. Яны ў мяне добра захоўваюцца. Што будзеш?

Хлопец корпаўся ў кардонных скрынках, перастаўляў іх, шукаў, чым жа пачаставаць госця. Яму хацелася спадабацца Паліне, ён пералічваў усё, што знаходзіў. Дзяўчына падышла да дзвярэй каморы і загаварыла:

– Зараз не да ананасаў. Ты казаў пра іншых людзей. Ёсць яшчэ людзі, якія не зніклі? Тыя, якія з вуліцы спрабавалі ўламіцца да цябе… А тыя жудасныя крыкі, якія я ў першыню пачула…чые яны?

– Давай пазней пра гэта пагаворым. Добра? У нас шмат часу. Табе б спачатку памыцца. Валасы вунь, якія…ў пылу. Прывядзі сябе ў парадак. Суседнія дзверы. Там ёсць вада, я збудаваў невялікі душ. Ты разбярэшся, што і як там працуе, на самай справе там усё лёгка. Павернеш кран і, вада пойдзе. Там і цёплая ёсць. Толькі не занадта захапляйся, – адказаў хлопец і ўзяў у рукі невялікую папяровую скрынку.

– Ах, крута, што ў цябе ёсць душ з цёплай вадой!? Я зараз з задавальненнем яго наведаю. Але, ад размоў, ад маіх пытанняў ты не сыдзеш.

– Нікуды не дзенуся, адкажу на ўсе.

Дзяўчына адчыніла дзверы, зірнула на душавую. Затым адышла, узяла ўсялякія рэчы з свайго заплечніка, сярод якіх быў завостраны нож з цёмна-зялёнай рукаяткай. Яна схавала яго ў чыстым адзенні і хутка пайшла за дзверы. Паліна не на ўсе сто працэнтаў давярала Мікалаю, бо яна ледзь ведала гэтага чалавека. Але таксама, яна не змагла выстаяць перад душавой і таму, амаль не думаючы, паспяшалася вымыць цела.