Odise (herkesin bildiği gibi) İlyada’dan alınan pasajlarla doludur. Ben bunları biraz daha değişik bir şekilde aktarmak istedim; İlyada’yla ilgili referanslar vererek. Onun için bu pasajları kendi taslağımda işaretledim. Ancak tercümenin skolastik hâle gelmesi üzerine, bu niyetimden vazgeçtim. Buna rağmen, üniversitemizin yayın yöneticilerini buna teşvik edeceğim; İlyada’dan pasajların farklı şekilde ve ilgili referanslarla basıldığı Odise’nin Yunanca metnini basarak öğrencilere çok büyük bir hizmette bulunacaklardır. British Museum’a Odise’nin, İlyada’da geçen pasajların altının çizildiği ve taslakta referans verildiği bir kopyasını verdim. Aynı şekilde Odise’de geçen pasajların işaretlendiği ve ilgili referansların olduğu bir İlyada. Ancak çokça işaret bulunan bu İlyada ve Odise’nin kopyalarına öğrencilerin kolayca erişmesi gerekiyor.
Wolf’tan[10 - Alman bilim adamı Wolf’a göre İlyada ve Odise’nin yazarı Homeros değildir, iki şiir ayrı zamanlarda yazılmış ve çok sonraları şimdi olduğu gibi birleştirilmiştir. (ç.n.)] beri İlyada ile ilgili problemleri -Odise’nin açıkça tek bir muhitte, dolayısıyla (böyle bir sonuca varmak için elimizde başka bir delil olmasa da) muhtemelen sadece bir kişi tarafından yazıldığını; kesinlikle 750 yılından ve büyük bir ihtimalle MÖ 1000 yılından önce yazıldığını; bu çok eski şiirin, gerçekliğinden en çok şüphe duyulan, Homeros tarafından yazıldığı kabul edilen bu kitaplardan serbestçe faydalandığı belli olan yazarının elimizdeki İlyada’dan mutlaka haberdar olduğunu- tartışan biri, bu meseleleri okuyucunun her an zihninde tutmalıdır. Eğer bu yapmazsa hiç de adilane davranmıyor demektir. Diğer yandan, İlyada ve Odise’sini yukarıda bahsedilen British Museum’daki kopyalardan işaretleyen ve her iki şiirde de aynı pasajların çokça bulunmasından dolayı sağduyunun yapacağı tek çıkarımı yapan biri, inanıyorum ki, burada ve Kıta’da bulunan, şu anda hatırı sayılır bir itibara sahip olan çok sayıda kitaba hak ettiği değeri vermekte zorlanmayacaktır. Ayrıca, bu belki bir avantaj da sağlayacaktır; Odise’deki pek çok muammanın, İlyada ile aşırı “doldurulması” sebebiyle olduğunu keşfedecektir. Ayrıca şiirin yazarının zihnindeki gelişimi anlaşıldığında diğer güçlükler de sona erecektir.
SAMUEL BUTLER
25 Temmuz 1900
ODİSE’DEKİ BAŞLICA KARAKTERLER, SOYLARI VE MEVKİLERİ
(İsimlerin, Romalıların kullandığı biçimleri, Yunanların kullandıklarından farklı olunca parantez içinde verilmiştir.)
Tanrı ve Tanrıçalar
ZEUS (Jüpiter, Jove), Kronos’un (Satürn) oğlu; Tanrıların kralı ve göklerin hâkimi.
POSEİDON (Neptün), Kronos’un oğlu; denizlerin kralı.
HADES, Kronos’un oğlu; ölüler ülkesinin kralı.
ATHENA (Minerva), Zeus’un kızı; yetenek ve aklın tanrıçası.
APOLLON, Zeus ve Leto’nun oğlu; ışığın okçu tanrısı.
ARTEMİS (Diana), Zeus ve Leto’nun kızı; ormanların avcı tanrıçası.
AFRODİT (Venüs), Zeus ve Dione’nın kızı; aşk tanrıçası.
ARES (Mars), Zeus’un oğlu; savaşın Tanrısı.
HEPHAİSTOS (Vulcan), Zeus ve Hera’nın oğlu; metal işleme ve el sanatının tanrısı.
HERMES (Merkür), Zeus’un oğlu; tanrıların habercisi.
PERSEPHONE (Proserpina) Demeter’in kızı; Hades’in karısı ve yeraltının kraliçesi.
Daha Az Önemli Tanrılar
PROTEUS, denizlerin ihtiyar adamı, Zeus tarafından azledilen tanrılardan biri.
EİDOTHEA, Proteus’un kızı; deniz perisi.
KALYPSO, Atlas’ın kızı; Ogygia’nın ada perisi.
AİOLOS, Hippotes’in oğlu, rüzgârların bekçisi.
KİRKE, Güneş’in kızı; vahşi tanrıça, büyücü.
Odysseus’un Ailesi ve Ev Halkı
ODYSSEUS (Ulysses), Laertes’in oğlu; İthaka’nın kralı.
LAERTES, Arkeisos’un oğlu; Odysseus’un yaşlı babası.
PENELOPE, İkarios’un kızı; Odysseus’un karısı.
TELEMAKHOS, Odysseus ve Penelope’nin oğlu.
MENTOR, Odysseus’un arkadaşı ve kâhyası.
PHEMİUS, Terpes’in oğlu; evin ozanı.
MEDON, haberci.
EUMAEUS, Ctesius’un oğlu; Odysseus’un domuzlarının çobanı.
MELANTHİUS, Dolios’un oğlu; keçilerin çobanı.
PHILOETİUS, sığırların çobanı.
DOLİUS, yaşlı bahçevan ve tarla işçisi.
EURYKLEİA, Ops’un kızı; Odysseus’un ve Telemakhos’un yaşlı bakıcısı.
EURYNOME, hizmetçilerin ve kâhyaların başı.
MELANTHO, Dolios’un kızı; Penelope’nin tercih ettiği hizmetçi.
EURYLOKHOS, Odysseus’un kızkardeşinin kocası; Odysseus’un yanında denizci.
ELPENOR, Odysseus’un yanındaki en genç denizci.
İthaka’nın Erkekleri ve Penelope’yle Evlenmek için Talipler
AEGYPTİUS, İthaka’da yaşlı bir bey.
HALİTHERSES, Mastor’un oğlu; kâhin ve peygamber.
NOEMON, Phronius’un oğlu; gemi sahibi.
PİRAEUS, Klytios’un oğlu; Telemakhos’un güvendiği arkadaşı.
EUPEİTHES, İthaka’da bir bey.
İRUS, şehrin dilencisi.
ANTİNOUS, Eupeithes’in oğlu; taliplerin önderi. EURYMAKHOS, Polybos’un oğlu.
LEİOCRİTUS, Euenorides’in oğlu.
