Robototexnikadan boshlang’ich bilimlar. O’quv qo’llanma
Robototexnikadan boshlang’ich bilimlar. O’quv qo’llanma
int aylanish, yorqinlik;
//aylanish 0 dan 1023 gacha bo`lgan potentsiometr qiymatlariga teng
aylanish = analogRead (POT_PIN);
// o`zgaruvchan brightness 4 ga bo`lingan aylanishga teng bo`ladi
//yorqinlik faqat butun son bo`lishi mumkin, kasr qismi o`chiriladi
//natijada yorqinlik o`zgaruvchisi 0 dan 255 gacha bo`lgan oraliqda bo`ladi
yorqinlik = aylanish / 4;
//yorqinlik=aylanish/4 formulasi bo`yicha hisoblangan kuchlanish
analogWrite (LED_PIN, yorqinlik);
//aylanish qiymatini ketma-ket monitor portga yuboring
Serial.println (yorqinlik);
delay (500);
}
Tushuntirish: #define direktivasidan foydalanib, 9-pin raqamini LED_PIN nomi bilan almashtirdik, A0 analog kirishiga POT_PIN nomini berdik. Mahalliy o`zgaruvchi“aylanish“ kuchlanishga mutanosib va 0 dan 1023 gacha (ADC ning minimal va maksimal qiymatlari) oralig`ida bo`ladi. „yorqinlik“ o`zgaruvchisi esa 4 ga bo`lingan „aylanish”ga teng ya`ni 0 dan 255 gacha (analog kirishning minimal va maksimal qiymati).
4-bob. DASTURLASHNING TARKIBI
Arduinoda AVR mikrokontrollerlar uchun maxsus C/C++ dasturidan foydalaniladi.
4.1. setup () va loop () funksiyasi
Arduino dasturining bazaviy tarkibi ikkita majburiy qism setup () va loop () funksiyasidan iborat. setup () funksiyasidan o’zgaruvchi va kutubhonani ulash e`lon qilinadi. setup () funksiyasi bir marta ishga tushiriladi. U o’zgaruvchilarni inisializasiya qilishda, portlarni ishlash rejimini o`rnatishda va dasturning asosiy siklini tayyorlashda qo’llaniladi. U biror amalni bajarmasa ham dasturga bo`lishi kerak. loop () funksiyasi Arduinoda yozilgan buyruqni cheksiz ketma ketlikda bajaradi. Bu funksiya asosiy ishni siklik ravishda bajaradi.
Quyida sodda yozilgan dastur keltirilgan.
void setup ()
{
Serial.begin (9600);
}
void loop ()
{
Serial.println (millis ());
delay (1000);
}
4.2. Boshqaruvchi operatorlar
4.2.1. If shart operatori
Bugungi darsda If shart operatori bilan tanishamiz. Arduinoda har bir dasturlash tilida muntazam ishlatiladigan operatorlardan biri – if hisoblanadi. Aynan bu operatorsiz, biror bir mukammal dastur tuzishning umuman iloji yo`q. Shart operatori biror bir qo`yilgan shartni tekshirib, uning rost yoki yolg`onligidan kelib chiqqan holda biror bir amal yoki funksiyani bajarishiga yordam beruvchi vosita hisoblanadi.
Shart operatorining ikki xil ko`rinishi ya`ni, umumiy ko`rinishi va qisqa ko`rinishi mavjud.
Shart operatorining qisqa ko`rinishi:
if (shart) {bajariladigan operatsiya;}
Bu yerda if – agar, (shart) – tekshirilishi kerak bo`lgan yoki jarayon ishga tushishi uchun bajarilishi shart bo`lgan jarayon, {bajariladigan operatsiya;} – (shart) bajarilganda ishlashi kerak bo`lgan operatsiya.
Dastur yozayotganda shartdan so`ng; qo`yish mumkin emas. Agar shartdan so`ng qo`ysak jarayon shu yerning o`zida to`xtaydi va shartdan keyingi operatorga murojaat qilmaydi.
Operator-o`ziga yuklangan ma`lum bir shart asosida vazifani bajaruvchi vosita hisoblanadi va u dastur tuzishimizda bir qator qulayliklarga ega hisoblanadi.
Misol uchun jamiyatimizdagi insonlarni olsak, har bir insonni o`zi bajaradigan vazifasi bo`ladi. O`quvchining vazifasi o`qish bo`lsa, o`qituvchining vazifasi anashu o`quvchilarga bilim berishdan iborat.
Elektronika sohasida lampochka yoritish vazifasini bajarsa, sim ana shu lampochkani elektr ta`minotiga ulash vazifasini bajaradi.
4.2.2.O‘zlashtirish operatori – =.
O«zlashtirish operatori: = belgisidan chap tomonda turgan qiymatni = belgisidan o‘ng tomondagilarni hisoblangan qiymatiga almashtiradi. Masalan, x = a+b; ifodasi. Bu yerda“x»: a va b o‘zgaruvchining qiymatlarini qo‘shishdan hosil bo‘lgan natijani o‘zlashtiradi.
4.2.3.Tenglashtirish operatori. = =.
Tenglashtirish operatori== belgisidan o`ng tomonda turgan qiymat bilan chap tomonda turgan son qiymatini solishtirib, tenglashtirib ko`radi. Masalan, y==a+b; ifoda. Bu yerda «y»: a va b o‘zgaruvchilarnngi qiymatlarini qo‘shishdan hosil bo‘lgan natija bilan o`zining qiymatini tekshiradi. Agar tenglashtirilgan qiymat shartni qanoatlantirsa u holda operatsiyani bajaradi, agar tenglashtirilgan qiymat shartni qanoatlantirmasa shartning ichidan chiqib ketadi.
Bularga qo`shimcha tarzda <,> katta va kichik belgilaridan foydalanamiz.
Shart operatorining umumiy ko`rinishi:
if (shart) {bajariladigan operatsiya 1;}
else {bajariladigan operatsiya 2;}
bu yerda else-aks holda.
Shart 2 hil ko`rinishda boladi: rost (1) va yolg`on (0)
{bajariladigan operatsiya 1;} – Agar (shart) bajarilsa ya`ni rost (1) qiymatga ega bo`lsa bajarilishi kerak bo`lgan jarayon.
