– Ҳолден, қўйиб юборсам овозингни ўчирасанми?
– Ҳа.
У нари кетди, мен эса ўрнимдан турдим. Акашак бўлгур оёғини деб бутун кўксим қаттиқ оғриётганди.
– Билиб қўй, сен ифлос, итдан тарқаган овсар аҳмоқкалласан, – дедим.
Бу гапимдан кейин у қутуриб кетди. У лаънати семиз бармоғини юзимга бигиз қилиб, – Ҳолден, жин урсин сени. Охирги марта огоҳлантиряпман. Агар ҳозироқ бас қилмасанг, мен сени…
– Нега энди жим бўлишим керак-а? – Мен салкам бақираётган эдим. – Сен овсарлардаги ҳамма муаммо мана шунда. Ҳеч қачон одамга ўхшаб гапиришни хоҳламайсанлар. Шунинг учун ҳам овсарсанлар. Овсарлар ҳеч қачон баҳслашишни ёқтиришмайди, чунки бирор бир ақлли…
Шунда у яна боягидек устимга чиқиб олди. Ўзимни яна полда кўрдим. Ўшанда ҳушимдан кетганмидим, эслолмайман. Менимча, ҳушим жойида эди. Одамни ҳушидан кетказиш кинолардагидек жа унчалик ҳам осон иш эмас. Шундай бўлишига қарамай, бурнимдан шашқатор қон оқаётганди. Бошимни кўтарганимда Стредлейтернинг нақ пешонамда турганини кўрдим. У қўлтиғига ювиниш учун ишлатадиган ашқол-дашқолларини қистириб олганча турарди.
– Йиғиштир деганимда овозингни ўчиришинг керак эди, – деди у.
Овозидан яхшигина безовталик сезилиб турарди. Ҳойнаҳой, полга йиқитганимда суяк-пуягини синдириб қўймадиммикан деб қўрққан бўлса керак. Эҳ, шундай бўлмагани чакки бўлди-да.
– Жин урсин сени, барини ўзинг тилаб олдинг, – деди у. Қаранглар-а, у чинакамига ташвиш чекаётганди.
Мен эса ўрнимдан туришга шошмадим. Уни итдан тарқаган овсар деб сўкиб ётавердим. Томим кетиб қолаёзганди. Йиғлаб юборишдан аранг ўзимни тийиб турардим.
– Бор, юзингни ювиб кел, – деди Стредлейтер. – Эшитяпсанми гапимни?
– Керак бўлса ўзинг юв, овсар башарангни, – дедим. Биламан бу ёш боланинг гапи, лекин нима қилай, ўшанда ақлдан озаётгандим. – Ювинишга кетаётиб йўл-йўлакай Шмид хонимнинг кайфини чоғлагин хўпми дедим.
Шмид хоним мактаб қоровулининг хотини бўлиб, олтмиш беш ёшлардаги кампир эди.
Стредлейтер эшикни ёпиб ювиниш хонасига қараб кетгани эшитилгунча полда ўтиравердим. Сўнг ўрнимдан турдим. Қалпоғимни қидириб ҳеч қаердан топа олмадим. Ниҳоят, уни топдим, каравотимнинг тагида экан. Қалпоғимни кийдим ва ўзимга ёқадигандек қилиб, учини орқа томонга буриб олдим. Кейин кўзгу қаршисига бориб афтимга бир қараб олдим. Ҳеч қачон бунчалик башараси бузилиб кетган одамни кўрмаган бўлсангиз керак. Оғзи-бурним бежалган, пижамам ва ванна халатимга ҳам қон теккан эди. Ҳозирги аҳволим бир томондан ташвишга солса, бошқа томондан қизиқарли эди. Мана бу қонлар ва ҳаммаси бир бўлиб мени ишкалчи қилиб кўрсатаётганди. Умрим бино бўлиб атиги икки марта урушганман ва иккаласида ҳам ютқазганман. Мен унчалик ҳам уришқоқ бола эмасман, тинчликсеварман, ростини айтсам.
Ҳойнаҳой, Экли жанжални эшитиб уйғониб кетгандир деган ўй ўтди хаёлимдан. Шунинг учун душхона пардалари орқали ўтиб унинг хонасига кирдим. Шунчаки у нима балолар қилиб ўтирганини билиш учун. Одатда унинг хонасига деярли кирмасдим. Шахсий озодаликка тупуриб қўйган Эклининг хонасидан доимо алламбало сассиқ ҳид анқирди.
7
Бизнинг хонадан ваннахона орқали бу ерга милтираб ёруғлик тушиб турарди. Эклини ўз каравотида ётганини кўрдим. Лекин унинг уйғоқлигини жуда яхши билиб турардим.
– Экли? Уйғоқмисан?
– Ҳа.
Хона анчагина қоронғи эди. Мен бехос кимнингдир полда ётган оёқ кийимига қоқилиб кетиб, юзтубан йиқилишимга бир баҳя қолди. Бу орада Экли қўлига таянганча ётоғида қаққайиб ўтириб олганди. Юзига ҳуснбузарга қарши оппоқ нимадир суриб олган экан. Қоронғида арвоҳдек кўриниб кетди кўзимга.
– Нима қиляпсан-а? – дедим.
– Нима қиляпсан деб сўраганинг нимаси? Сен иккаланг ётоқхонани бошингга кўтаргунча ухлайман деб ётувдим. Ўзи нимага жиқиллашдиларинг?
– Чироқ қаердан ёқиларди? – Чироқ ёқадиган тугмани тополмай, бутун деворни пайпаслаб чиқдим.
– Нега чироқ керак бўлиб қолди сенга? Шундоққина қўлинг ёнида турибди.
Ниҳоят чироқни ёқдим. Экли кўзини қўли билан чироқ нуридан пана қилди.
– Ана холос! Нима бало бўлди сенга? – У қонга беланган кийимимга ишора қилди.
– Стредлейтер билан озгина айтишиб қолдик, – дедим мен. Кейин полга ўтирдим. Бу хонада стул деган нарса бўлмаган. Берилган стулни қай гўрга тиқишганини эса билмайман. – Гап бундай, – дедим, – бироз канаста ўйнагани тобинг қалай?
У канаста жинниси эди.
– Башаранг ҳалиям қонаб ётибди-ку, Худо ҳақи. Устига нимадир боссанг бўлармиди?
– Ўзи тўхтайди. Эътибор берма. Канаста ўйнаш ниятинг борми ўзи?
– Канаста дейсанми, қўйсанг-чи. Соат неччи бўлганидан хабаринг йўқми дейман?
– Ҳали унча кеч эмас. Соат эндигина ўн бир-ўн бир ярим бўлди.
– Эндигина! – Экли қизишди. – Менга қара, эртага саҳарлаб Мессага боришим керак, тушуняпсанми? Сенлар бўлса ярим тунда бақир-чақир қилишдан… Ҳа майли, хуллас, ўзи нега уришдиларинг-а?
– Тарихи узун. Айтиб бошингни қотирмайин, Экли. Сенинг фойдангни кўзлаб айтяпман буни, – деб жавоб бердим унга. У билан ҳеч қачон шахсий ишларим тўғрисида гаплашмаганман. Сабаби, у Стредлейтердан ҳам ўтиб тушган аҳмоқ эди. Эклининг олдида Стредлейтер даҳонинг ўзгинаси. – Ҳой, шу бугун Элнинг каравотида ухласам майлими? Эртага кечқурунгача қайтиб келмайдику-а?
Шундайлигини жуда яхши билардим. Деярли ҳар дам олиш куни Эл уйига чопарди.
– Унинг қачон қайтиб келишини мен қаердан билай? – деди Экли.
Буни эшитиб, аччиғим келди.
– Унинг қачон қайтишини билмайман деганинг нимаси? У доим якшанба куни кечқурунлари қайтади-ку, шундай эмасми?
– Шундайку-я, аммо Худо ҳақи, сен ҳам тушун, мен бировга агар хоҳласанг, унинг каравотида ухлайверишинг мумкин, деёлмайман-да.
Боплади-ку бола пақир. Полда ўтирган жойимдан турдим-да, унинг ёнига бордим ва елкасига қоқиб қўйдим.
– Сен шаҳзодасан, Экли, биласанми шуни ўзинг, бола пақир? – дедим.
– Тўғрисиям-да… Бегонага қандай қилиб хонадошимнинг каравотида ухлашга рухсат…
– Айтяпман-ку, сен ҳақиқий шаҳзодасан. Сен олийжаноб ва олимнинг ўзгинасисан, оғайни, – дедим мен. Чиндан ҳам шундай эди. – Мабодо, сенда сигарет топилмайдими? Йўқ десанг, тамом бўламан.
– Йўқ, ҳеч қанақа сигарет-пигарет йўқ менда, рости. Уни-буни қўй, нимага уруш қилдиларинг, шуни айт.
Мен индамадим. Ўрнимдан турдим-да, дераза ёнига бориб, кўчага қарадим. Туриб-туриб, ўзимни жуда ёлғиз ҳис қилиб кетдим. Бундан кўра ўлганим яхшийди, деган хаёл ҳам келди.
– Айтақолсанг-чи, нега жанжаллашдиларинг? – яна сўради у. Ўзиям юз марта қайта-қайта сўради шуни. Бу борада у тавбангга таянтириб юборарди.
– Сени деб, – жавоб бердим мен.
– Мени деб? Қанақасига?
– Шунақасига. Мен сенинг ёнингни олдим. Стредлейтер сени одамгарчилиги йўқ деб айтди. Бунга чидаб туролмасдим.
