Қовоғини уйиб олган қиз зўрға жавоб берди:
– Мен ҳам МХА уни тинчитган деб ўйладим.
– Ана кўрдингми? – деди Стратмор тантанавор оҳангда. – Ўрта Шарқ узра бешта Rayolit сунъий йўлдошини ўрнатишга қурбимиз етишини билган одамлар бир тўда испан полициячисини Танкадонинг ўлими сабабини яшириб, ёлғон маълумот беришга кўндиришга ҳам қодир эканимизни яхши билади.
Сьюзан уф тортди. Танкадо ўлган, айбсиз айбдор эса МХА.
– Унинг шеригини топа оламизми ўзи?
– Менимча ҳа. Бизда унга олиб борадиган из бор. Танкадо кўп маротаба ҳамкор билан ишлаётгани ҳақида эълон қилган. Ўйлашимча, шу орқали йигит дастурлаш билан шуғулланувчи фирмаларни калитга эгалик қилиш илинжида ўзига зиён етказишдан қайтармоқчи бўлган. Агар ғирром ўйин бўлса, унинг шериги калитни дарҳол тарқатиб юборади, натижада барча компаниялар текин дастурга биринчи бўлиб эгалик қилиш учун мусобақалашишга тушиб кетади.
– Ақлли қарор, – Танкадонинг фикрини қўллади Сьюзан.
Стратмор давом этди:
– Баъзан омма олдида Танкадо шеригининг исмини айтиб ўтган. Уни Шимолий Дакота деб атаган.
– Шимолий Дакота? Қалбаки исм эканлиги кўриниб турибди.
– Тўғри. Исм ҳақиқий эмас. Аммо мен эҳтиёткорлик юзасидан Шимолий Дакотани интернетдан қидириб кўрдим. У ерда Шимолий Дакота исмли шахс ҳақида бирор арзирли маълумот топмасам-да, шу номдаги электрон почтага дуч келдим. Унчалик ишонқирамасдан аккаунтни текшириб кўрдим. Унинг ичида Энзай Танкадодан келган хабарлар тўлиб-тошганини кўргандан кейин эса ақлдан озай дедим. Танкадонинг хабарларида Рақамли қалъа, МХАни шантаж қилиш ҳақидаги режалари очиқчасига ёзилганди.
Сьюзан Стратморга шубҳаланиб қаради. Командор бунчалик осон алданиши мумкинлигини тасаввур ҳам қилолмасди.
– Жаноб, – ниҳоят эътироз билдирди у, – Танкадо МХА ҳар қандай электрон хатни осонлик билан ўқий олишини жуда яхши тушунган, у ҳеч қачон интернетдан мактуб ёзиш воситаси сифатида фойдаланмасди. Бу қопқон. Энзай Танкадо сиз қидиришингизни била туриб Шимолий Дакотани қўшқўллаб тутқазди. У сиз топишни истаган хабарларнигина юборган сохта почтага. Бу очиқ-ойдин қўйилган қопқон. – яна таъкидлади қиз.
– Ажойиб инстинктинг бор, – Стратморнинг бироз жаҳли чиқди. – Айрим нарсаларни ҳисобга олмаганда албатта. Гап шундаки, мен Шимолий Дакота номли ҳеч нарса тополмадим. Мен дуч келган аккаунт ShDakota ники остига яширилганди.
Сьюзан қошини чимирди:
– Хўш, нима қилибди? Танкадо ниятингизга етмагунингизча бир нечта вариантларни синаб кўришингизни тахмин қилган. ShDakota’ни текшириб кўришингиз аниқ эди.
– Бўлиши мумкин, – деди Стратмор хотиржамлик билан ва қоғозга нималарнидир ёзиб, қизга тутқазди. – Лекин мана бунга нима дейсан?
Қиз қоғозни ўқиди ва шу заҳотиёқ командор нимага шаъма қилётганини англади. Қоғозда Шимолий Дакотанинг электрон почта манзили ёзилган эди.
SHDAKOTA@ara.anon.org
Сьюзаннинг эътиборини манзил ўртасидаги ARA ҳарфлари тортди. ARA Америка рақамли анонимлари деган маънони берарди. ARA жуда машҳур махфий сервер эди.
Аноним серверлар интернет фойдаланувчилар ўртасида кенг тарқалган бўлиб, улардан ўз шахсларини сир сақлашда фойдаланишарди. Пул эвазига бу компаниялар хабар жўнатувчи ва қабул қилувчи ўртасида туриб, мактубнинг кимдан келаётганини яшириб берарди. Бу рақамланган почта қутисидан фойдаланишга ўхшайди. Фойдаланувчи исми-шарифини ва манзилини ошкор этмасдан туриб ҳам мактубларни юбориб, қабул қилиши мумкин. Шахс юборган мактубни қабул қилиб олган компания унга қалбаки исм кийдириб, қабул қилувчига йўналтириб беради. Бундай фирмаларнинг барчаси мижозлари билан тузган шартномага кўра уларнинг шахсий маълумотларини бир умр сир сақлаш мажбуриятини олади.
– Албатта, бу аниқ далил эмас, лекин шубҳаланишга арзийди, – деди Стратмор.
– Айтмоқчсизки, Танкадо Шимолий Дакотани қидириб қолишларидан чўчимаган, чунки унинг исми ва манзили ARA томонидан яширилган, қидирганлар барибир тополмайди деб ўйлаган, шундайми?
– Худди шундай, азизам.
Сьюзан бир неча сония ўйланиб қолди, сўнг сўради:
– ARA асосан АҚШ ҳудудида фаолият юритади. Шимолий Дакота қаердадир яқин атрофда бўлиши мумкин деб ўйлайсизми?
Стратмор елка қисди:
– Бўлиши мумкин. Икки калит сўзни географик жиҳатдан бир-биридан узоқда сақлаш яхши ғоя.
Сьюзан командорнинг гапларига қўшилди.
– Шимолий Дакота… – қиз ўйга чўмди. – Нима сабабдан айнан АҚШ штатларидан бирининг номи аноним исм қилиб танланган? Нега айнан Шимолий Дакота? Нега Вашингтон, Нью-Йорк, Калифорния эмас? Қизиқ… – сўнг овоз чиқариб сўради: – Бу анонимнинг Танкадога ёзган хабарларида нима дейилган экан?
– Бундан хабарим йўқ. Cоминт фақатгина Танкадодан чиқувчи хабарларни ушлаган. У қабул қилган мактублардан бехабармиз.
Сьюзаннинг юрагини шубҳа тарк этмаётганди.
– Бу тузоқ бўлиши мумкин, жаноб, – такрорлади у.
Стратморнинг қошлари чимирилди:
– Қанақасига?
– Жуда оддий! Танкадо ҳеч ким фойдаланмайдиган ўлик аккаунтга сохта электрон хабарларни атайдан юборган. Хабарларни ўқиб, уларни яхшилаб ҳимоялаган, ҳақиқатан ҳам ҳамтовоғи бор деб ўйлашимизга эришмоқчи бўлган. Билишимча, АҚШда унинг бирорта ҳам яқин кишиси йўқ эди. Унинг характерини ҳисобга олсак, аслида Танкадо ёлғиз ишлаётган бўлиши эҳтимолга яқинроқ.
Сьюзаннинг гапларини эшитиб, Стратмор қиқирлаб кулиб юборди:
– Ишонса бўлади. Лекин сен бир нарсани ҳисобга олмаяпсан. Танкадо Шимолий Дакотага мактубни ўзининг доимий электрон манзилидан юбормаган. Аксинча, ўзи бир вақтлар ўқиган Дошиша университетининг серверидан фойдаланиб, яширин аккаунт очган ва ёзишмаларда ўшандан фойдаланган. Ўзинг ўйлаб кўр… Агар Танкадо уни топишимизни истаган бўлса, нима учун махфий почта манзилидан фойдаланди?
Сьюзан саволга ўйлаб ўтирмай жавоб берди:
– Бу иши орқали у электрон почтасининг ишончлилигини таъминламоқчи бўлган холос. Чунки Танкадо қўйган тузоқдан шубҳаланиб қолишингиздан қўрққан.
– Сен аслида криптограф эмас, шахсий детектив бўлишинг керак эди, – Стратмор қизнинг фикрларини эшитиб кулиб юборди, сўнг тушунтиришга киришди. – Фикрингда жон бор. Бироқ гап шундаки, Танкадо юборган ҳеч бир мактуб жавобсиз қолмайди. Танкадо ёзади, Шимолий Дакота жавоб қайтаради. Агар ShDakota ўлик аккаунт бўлганда эди, ундан жавоб мактуби келмаган бўларди.
Сьюзан қошларини чимирди:
– Яхши, тушунарли. Шу омиллар сабаб Шимолий Дакота ортида ҳақиқий, реал шахс турибди деб ўйлаяпсизми?
– Шундай деб қўрқаман. Нима бўлса ҳам, биз уни тезлик билан топишимиз керак. Унинг изига тушганимизни пайқаб қолса борми, ҳаммаси тамом бўлади.
Қиз нима учун Стратмор уни бугун чақирганини энди тушуниб етди.
– Тахмин қилишга рухсат беринг… – деди у. – Сиз мени ARA’нинг маълумотлар базасини бузиб кириб, Шимолий Дакотанинг асл шахсини аниқлашимни истайсиз.
Командорнинг юзи ёришиб кетди, у қизга табассум ҳадя қилди:
– Сен менинг фикримни ўқидинг, Флетчер хоним. Ҳозир менга фақат сен ва Изқувар ёрдам бера олади.
Бир йил аввал, Оқ Уйдаги юқори мартабали бир амалдор ARA фирмаларидан бирининг аноним манзилидан фойдаланиб ёзилган таҳдидли мактублар қабул қилишни бошлади ва МХАдан хатларни юбораётган одамни топишни сўраб мурожаат қилди. МХАнинг ўртада анонимликни таъминлаб турган компанияни воқеа юзасидан сўроқ қилиб, фойдаланувчининг асл шахсини аниқлашга ҳуқуқий жиҳатдан ҳаққи бўлса-да, улар ортиқча машмашаларсиз Сьюзан яратган Изқувар дастуридан фойдаланишни маъқул кўрди. Қиз Изқуварни компания серверига жойлаштириб қўйиб, мижозларнинг ҳақиқий манзили ва исми-шарифини аниқлаши мумкин эди. Изқувар керакли маълумотни топиб, МХАга юборарди ва из қолдирмасдан ўзини ўзи парчалаб ташларди. Изқувар яратилгандан сўнг, Америка рақамли анонимлари агентлиги билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилиш МХА учун писта пўчоғига айланганди. Айни вақтда Стратмор Изқувар орқали Шимолий Дакотанинг кимлигини аниқлашни мақсад қилганди.
– Сен топа оласанми уни? – сўради командор қиздан.
