banner banner banner
Рақамли қалъа
Рақамли қалъа
Оценить:
 Рейтинг: 0

Рақамли қалъа


– Кимошди савдоси? Бу гап яна қаердан чиқди?

– Япониядаги дастурлаш билан шуғулланувчи ҳар бир фирма аллақачон Рақамли қалъани интернетдан юклаб олган ва айни вақтда унинг кодини очиш билан овора. Бироқ уринишлари самарасиз якунланиб, натижада калитнинг нархи тобора ошмоқда.

Сьюзан куйиниб кетди:

– Шунчалик ҳам тутуруқсизлик бўладими!? Трансхабарсиз янги шифрланган файлларни очиб бўлмайди. Рақамли қалъа аслида бир тийинга қиммат алгоритм бўлиши мумкин, бироқ компанияларда Трансхабар йўқлиги сабаб улар барибир шифрни очолмайди.

– Нима бўлган тақдирда ҳам Танкадо жуда маккорона иш тутди, – тан олди командор.

– Япон фирмалари ростданам Рақамли қалъа энг кучли алгоритм эканига ишоняптими?

– Танкадо жамоатчилик олдидаги ҳурматини йўқотган бўлса ҳам, ҳамма унинг даҳо эканини яхши билади. У – хакерлар дунёсидаги энг закий кимса. Танкадо алгоритм кодини топишнинг иложи йўқ деса, демак ростдан иложи йўқ. – Стратмор чуқур тин олди. – Йигирма йиллар муқаддам биз бир кун келиб йигирма битта белгидан иборат шифрларни еча олишимизга ҳеч ким ишонмасди. Бироқ технология ривожланди ва ривожланишда давом этяпти. Компьютер дастурлари ишлаб чиқарувчилари Трансхабар каби ҳисоблаш машиналари қачондир яратилишини тахмин қилишади. Бу эса уларни бугунги кундаги электрон хабарлар хавфсизлигини таъминлаш мақсадида ишлатилаётган кодлар қачондир яроқсиз ҳолга келиши муқаррар эканлигига ишонтиради. Келажак компьютерларига чидаш учун юқори даражада хавфсиз алгоритмлар зарурлигига ҳамманинг ақли етиб турибди.

– Демак, Рақамли қалъа хабарлар хавфсизлигини таъминловчи энг кучли алгоритм бўлиб чиқяптими?

– Худди шундай! Рақамли қалъа код ечувчи компьютерлар қанчалик қудратли бўлмасин, асло оча олмайдиган сирли шифр бўлиб қолади. Бир кечанинг ўзидаёқ у ҳозирги кодлар ўрнини эгаллаши, бутун дунёга ёйилиши мумкин.

Сьюзан чуқур нафас олди ва шивирлади:

– Худодан бошқа ҳеч ким ёрдам беролмайди бу ҳолатда бизга! – кейин сўради. – Балки кимошди савдосида қатнашиб кўрармиз юқорироқ нарх таклиф қилиб, шеф?

Стратмор бош чайқаб, деди:

– Танкадо бизга имконият берганди, бироқ унинг шарти тўғри келмайди. Агар унинг айтганига кўнсак, биз нафақат Трансхабар мавжудлигини тан олган бўламиз, балки Рақамли қалъанинг енгилмас куч эканлигини ҳам сездириб қўямиз.

– Қанча вақтимиз қолди аукцион бошлангунча?

– Танкадо эртага тушликда таклиф қилинган энг юқори нархни оммага билдиришни режалаштирган.

– Ундан кейинчи? – қизнинг ичи шувиллаб кетди. – Кейин нима бўлади?

– Келишувга кўра, энг баланд нарх таклиф қилган ғолибга калит сўз топширилади.

– Калит сўз.

– Ҳа. Ҳозир барчада шифрланган алгоритм бор, ундан фойдаланиш учун шифрни ечувчи калит сўз етишмаяпти холос. Танкадо ана шу калит сўзни кимошди савдосида сотяпти ҳозир.

Қиз қийқириб юборди. Ажойиб! Ўта пухта тузилган режа эди бу. Танкадо Рақамли қалъани атайдан шифрлаб қўяди, шифрни очиш учун зарур бўлган калитни эса ўзидан бошқа ҳеч ким билмайди. Жин урсин! Наҳотки олтмиш тўрт белгидан иборат шифр бутун бошли разведка агентлигини ағдар-тўнтар қилиб ташласа…

Сьюзан содир бўлажак ҳодисаларни хаёлига келтириб, боши айланиб кетди. Танкадо калит сўзни энг қиммат нарх таклиф қилган компанияга тутқазади, ғолиб компания Рақамли қалъа алгоритмини калит сўз ёрдамида очиб, ундан фойдаланиш имкониятига эга бўлади. Шундан сўнг алгоритмни махсус чипларга ёзиб сотишни бошлайди, мисли кўрилмаган фойда кўради. Даҳшатли жиҳати шундаки, кўпи билан беш йил ичида барча компьютерлардаги электрон хабарлар Рақамли қалъа алгоритми орқали тузилган кодлар орқали юборилади. Банкирлар, брокерлар, террорчилар, жосуслар – ҳаммаси Рақамли қалъадан фойдаланади. Жиноятчиларни таъқиб қилишнинг имконияти нолга тенглашади. Рақамли қалъа электрон дунёдаги анархияни бошлаб беради. Бунга эса асло йўл қўйиб бўлмайди.

Одатда МХА ўйлаган ишлар ўз қолипида кетмаса, вазиятни изга солиш учун баъзан муаммоли одамларнинг баҳридан ўтишга ҳам тўғри келарди. МХАда нафақат кучли дастурчи, математиклар, балки дунёдаги тажрибали, бешафқат ёлланма қотиллар ҳам тўплангани ҳақида турлича миш-мишлар юрарди. Улар разведка агентлигидаги энг қонли иши – МХАнинг йўлига ғов бўлаётган рақибларни йўқ қилиш билан шуғулланарди. Бундан жуда яхши хабардор бўлган Сьюзан тусмолланиб сўради:

– Сўнгги чора ҳақида ўйлаб кўрдингизми?

– Агар Танкадони йўқ қилишни назарда тутаётган бўлсанг, бунинг иложи йўқ ҳозир, – бош чайқади Стратмор. – У бизга бундай имконият бериб қўядиган даражада аҳмоқ эмас.

– Қанақасига? Яширинишга улгурдими?

Командор ўйланиб туриб жавоб берди:

– Танкадо алгоритм учун бўладиган кимошди савдосини қўл телефони орқали бошқаришни режалаштириб, ўзи Японияни тарк этган. Лекин биз унинг қаерда эканидан хабардормиз.

– Муаммо нимада унда? Нега бирор ҳаракат бошламадингиз уни тинчитиш учун, тушунмаяпман!?

– Гап шундаки, Танкадо хавфсизлик чораси сифатида алгоритмнинг калитини бизга номаълум учинчи шахсга ҳам бериб қўйган. Агар унга бирор корҳол бўлса…

– Энзайнинг ҳамкори калит сўзни зудлик билан сотиб юборади, шундайми? – шефнинг гапини бўлди қиз.

– Ундан ҳам баттар. Кимдир Танкадога қўлининг учини текизса, шериги калитни ҳамма жойга тарқатиб юборади, интернетга чиқаради, газеталарда чоп этади, эълонлар тахтасига ёпиштириб чиқади. Хуллас, калит сўз барчага етиб бориши учун қўлидан келганини қилади. Одамлар алгоритмдан фойдаланиш учун пул сарфлашига ҳам ҳожат қолмайди, калит сўзни бепул юклаб олиши мумкин бўлади. Танкадо ўладиган бўлса, унга пул керак бўлмаслигини тушуниб етган ва калитни хайрлашув совғаси сифатида қолдиришни режалаштирган!

Командор гапиришдан тўхтади. Сьюзан унинг қанчалик асабийлашётганини тугилган муштларидан англаб турарди. Ўртага оғир жимлик чўкди.

Бир муддат ўтгандан кейин Сьюзан бир қарорга келгандек даст ўрнидан турди ва қатъий овозда деди:

– Биз дарҳол Танкадо билан боғланишимиз керак! Бир иложини қилиб уни калитни оммага ошкор этиш фикридан қайтаришимиз зарур. Керак бўлса аукциондаги энг юқори нархдан уч-тўрт баравар кўп миқдорида таклиф киритамиз. Агар истаса, унинг шаънини оқлаб берамиз. Нима лозим бўлса, ҳаммасини қиламиз, шеф. Бошқа иложимиз йўқ!

Стратмор қизнинг гапларини жим тинглади, чуқур нафас олди ва алам билан пичирлади:

– Энди Танкадо билан боғланишга жудаям кеч. Бугун тонгда Севильяда Энзай Танкадонинг жасади топилди.

Саккизинчи боб

Қўшалоқ моторли Learjet 60 самолёти ниҳоят офтобда қизиб ётган учиш йўлкасига қўнди. Деразадан ташқарида ястаниб ётган испан текисликларига қараб ўйга чўмган йигит радиокарнайдан чиққан хириллаган овоздан чўчиб тушди.

– Жаноб Беккер, етиб келдик. Тайёргарлик кўринг.

Беккер эриниб ўрнидан турди, керишди ва жомадонини қидириб атрофга аланглади. Сўнг шошганидан жомадон олишга ҳам улгурмагани ёдига тушди. Беккерга сафар жуда қисқа муддат давом этишини айтишгани сабаб кийим-кечакларини йиғиштириш хаёлига ҳам келмаганди.

Орадан бир неча сония ўтгач, учувчи пайдо бўлди ва самолёт эшигини очди. Беккер стакандаги наъматак шарбатини охиригача сипқориб, костюмини қўлга олганча эшикка отланди.

Чиқаётган маҳали учувчи йигитни тўхтатди, кўкрак чўнтагидан жигарранг конверт олиб, унга тутқазди ва деди:

– Буни сизга етказишга кўрсатма олганман, марҳамат, жаноб.

Беккер бироз ажабланиб, конвертни очди. Унинг ичида бир даста қизғиш банкноталарни кўриб ҳайрати баттар ошди.

– Бу нимаси…?

– Маҳаллий валюта, жаноб, – илтифот билан тушунтирди учувчи.

– Буни биламан, – дудуқланиб гапирди Беккер, – бироқ… жудаям кўп-ку… Менга такси учун пул керак холос, узоғи билан бир неча соат бўламан бу ерда. Бир неча минг долларга арзигулик иш қилишимга ишонмайман.

– Мен фақат буйруқни бажардим, жаноб.

Учувчи шундай дегач, хайрлашгандек бош силкиди ва ўгирилиб, кабинасига равона бўлди.

Беккер бир муддат нима қилишни билмасдан туриб қолди, сўнг учоқ зинасидан пастга йўналди, йўл-йўлакай конвертни чўнтагига солиб қўйди. Пастга тушгач, қўлидаги костюмини елкасига ташлаганча ангарни кесиб ўтиб, терминал томонга юрди. Воқеалар ғалати тарзда кечаётгани йигитнинг юрагига бироз ғулғула солса-да, у хаёлидан шубҳа-гумонларни қувишга ҳаракат қилди. «Узоғи билан бир неча соат бўламан холос бу ерда. Шундан сўнг Сьюзаннинг ёнига қайтаман. Эртагаёқ саёҳатга жўнаб кетамиз». Шу сўзларни ичида тинмай такрорлаб, ўзини овутишга уринаётган йигит олдинда уни нималар кутаётганидан бутунлай бехабар эди.