ШАЙХ ГУРГОНИЙ ВА МУШУК ҲИКОЯТИ
1000 Жаҳони сидқ, шайхи Гургоний,
Эди қутби замон, баҳри маъоний.
Яшарди бир мушуги хонақода,
Ки ҳар кун шайх кўрарди шул арода.
Оёғу илкига тери ғилофи
Кийилмиш эрди доим, йўқди лофи.
Магарким қайга борса, лоймидир, кул,
Оёғу илкини булғатмагай ул.
Гаҳи шайх оғушида ётгай эрди,
Гаҳи сажжода узра қотгай эрди.
1005 Етишса соати, бергайди овоз,
Миёвлар эрди, хизматчи келиб боз,
Ғилофин кийгизар эрди ҳамона,
Уни айлар эди йўлга равона.
Кириб ошхонага, олгай эди тин,
Бекитмас эрди кимса гўштни андин.
Пишиқми, хомми, асло тегмас эрди,
Ва ҳар не қўйсалар олдига, ерди.
Биров кўрган эмасди эртами, кеч,
Бирор нарса ўғирлаб қочганин ҳеч.
1010 Ва лекин бир кеча сабр айламай то,
Ўмарди бир бўлак гўштни баногоҳ.
Тутиб ошпаз, қулоғин чўзди анча,
Уриб, ранжу алам етказди анча.
Мушук шайх олдига келмай ўшал кун,
Бориб, ўлтирди бир бурчакда маҳзун.
Чақирди шунда шайх ошпазни, сўрди,
Чу айтиб берди ул, аҳвол не эрди.
Мушукни ёнига шайх чорлади сўнг,
Ва сўрди: нега бундоқ айладинг сен?
1015 Мушук фош этди шунда не эди сир,
Бориб, уч боласин келтирди бир-бир.
Уларни қўйди шайх олдига шул дам,
Ўзи чиқди дарахт устига илдам.
Йироқ турди у ошпаз кўзидин чун,
Боқарди ҳар тараф чекмас эди ун.
Бу ҳолни кўрди, таҳлил айлади шайх,
Таажжуб этди, сўнгра сўйлади шайх:
Мушукнинг айби йўқ, у ноилождир,
Эмизгай уч гўдакни, қорни очдир.
1020 Эмасдир бовужуд тарки адаб бул,
Ки бўйла эҳтиёж унда, талаб ул.
Зарурат ичра гар қолса мақоминг,
Қабул бўлгай сенга ҳар не ҳароминг.
Магар ўргимчак, андин майда ҳайвон,
Олур фарзанди-чун шер оғзидин нон.
Дема: мушук иши андоқ ғарибдир,
Унинг наслига меҳри кўп ажибдир.
Боланг то юз очиб, зоҳирга келмас,
Унинг дарду ғами хотирга келмас.
1025 Кейин ошпазга шайх шундоқ демишдир:
Бу тилсиз, меҳрибон ҳайвон эмишдир.
Дарахтга чиқмиш ул, боқ бу ишига,
Пушаймонлар чекар ўз қилмишига…
Бошидин отди дасторини ошпаз,
Мушук олдида истиғфор этиб, бас,
Вале унга асар ҳам этмади бул,
Ва ошпазга назар ҳам этмади ул.
Ниҳоят шайх шафоат этди унга,
Чақирди, ул оғочдин тушди ерга.
1030 Келиб, тупроққа этди ўзни жо ул,
Бу янглиғ этди узру илтижо ул.
Ҳамма оҳ чекди, кўнгиллар ёришди,
Магар ўт чиқди, жонларга туташди.
Мушук боис чу ҳамроз бўлди барча,
Шукр айтиб, сарафроз бўлди барча.
