– Профессор, жаноб Киршнинг таклифномасини олгач, кечада қатнашиш учун минглаб чақирим йўл босиб келдингиз. Бунинг олдида спиралнинг ичига бир неча метр юриб кириш арзимаган иш-ку! Болалар ҳар куни юз марталаб туннель ичидан у ёқдан-бу ёққа чопиб ўтади ва уларга ҳеч қандай зарар етмайди.
Лэнгдонни умрида биринчи марта компьютер изза қилганди. Уинстоннинг сўнгги жумлалари қоқ мўлжалга урилди. Лэнгдон қулоқчинни бошидан олиб, эҳтиёткорлик билан полга қўйди. Сўнг қаршисидаги спиралнинг кириш жойига яқинлашди. Спиралнинг баланд деворлари орасидаги торгина ўтиш йўли ичкариси қоронғиликка туташиб кетганди.
– Бунинг ҳеч қўрқинчли жойи йўқ, – деди Лэнгдон ўз-ўзига таскин беришга уринаркан.
У чуқур нафас олиб, туннель ичкарисига қадам ташлади.
Илонизи йўлакдан иборат энсиз туннель Лэнгдон тасаввур қилганидан кўра узунроқ бўлиб, ичкарилагани сари йўлдаги айланма бурилишлар сони кўпайиб борди. Тез орада Лэнгдон неча марта йўлдан бурилганини чамалаб, ҳисобдан адашиб кетди: соат мили бўйлаб ҳар бир айланишдан кейин йўлак борган сари торайиб, туннель деворлари Лэнгдоннинг кенг елкаларига тегай-тегай деб қолди. “Нафас ол, Роберт, чуқурроқ нафас ол.” Қиялаган металл деворлар ҳар сонияда қулаб, уни босиб қоладигандек эди гўё.
“Нималар қиляпман ўзи?”
Профессор ортига бурилиб, қайтишга чоғланган ҳам эдики, тор йўлак тўсатдан ниҳоясига етиб, уни катта очиқ майдонга олиб чиқди. Уинстон айтганидек, спирал ичкариси кутилгандан кўра кенгроқ экан. Лэнгдон ўйлаб ўтирмай, туннелдан очиқликка чиқди, ўпкасини тўлдириб нафас олди ва атрофини ўраб турган баланд металл деворларга бир қур назар ташлаб, бу пухта ўйланган ҳазил ўйин бўлса керак, деб хаёлидан ўтказди.
Шу маҳал ташқаридан эшикнинг шиқирлаб очилгани эшитилди. Баланд деворлар орасида шахдам босилган қадам товушларининг акс-садоси жаранглади. Кимдир галереяга кириб, Лэнгдон кўрган эшик орқали келаётганди. Қадам товуши спиралга кириб, Лэнгдон атрофида айлана бошлади. У ҳар бурилишда қаттиқроқ эшитиларди. Марказга яна кимдир келаётгани аниқ эди.
Лэнгдон туннелнинг чиқиш жойига диққат билан қаради. Оёқ товуши тобора яқинроқдан жарангларкан, йўлак бошида ўрта бўйли, қотмагина, кўзлари чақноқ, қалин қора соч оқ танли одам кўринди.
Лэнгдон келган меҳмон кимлигини таниш учун бир муддат тикилиб тургач, чеҳраси ёришди ва хитоб қилди:
– Буюклар буюги – Эдмонд Кирш қандай ташриф буюришни яхши билади!
– Айтишганидек, биринчи таассуротни иккинчи марта уйғотиб бўлмайди, – жилмайди Кирш. – Сизни кўрганимдан мамнунман, Роберт. Келганингиз учун ташаккур!
Икки эркак бир-бирига яқинлашиб дўстона қучоқлашди. Лэнгдон эски қадрдонининг елкасига қоқиб қўяркан, Киршнинг аввалгидан анча вазн йўқотганини ҳис қилди.
– Озиб қолибсан, тинчликми? – сўради у.
– Вегетарианликка ўтдим, – жавоб қайтарди Кирш. – жисмоний машқлардан кўра осонроқ бу.
Лэнгдон тасдиқлаб кулди:
– Озғин бўлсанг ҳам, қайта учрашганимиздан хурсандман, Эдмонд, – сўнг ҳазиллашди: – Доимгидек барчани башанг кийинишга мажбур қилиб, ўзинг устингга нима илиб олганингни худо билади.
– Ким, менми? – Кирш эгнидаги тор қора жинси, олди V шаклида ўйилган оқ футболка, ёнбошига замок тикилган курткасига қараб илжайди, – “Кутюр” маҳсулоти булар.
– Оппоқ сланс шиппагинг ҳам “Кутюр”ми?
– Шиппак?! Шиппак “Ferragamo Guineas” брендига тегишли.
– Эгнингдаги кутюраларнинг нархи, тахмин қилишимча, менинг шкафимдаги ҳамма кийимлар нархига баробар бўлса керак.
Эдмонд қўл чўзиб, Лэнгдон кийиб олган классик фракнинг ёрлиғини кўздан кечирди ва мамнун жилмайиб фикр билдирди:
– Нега энди? Жуда ажойиб костюмингиз, Лэнгдон. Сизга ярашган.
– Дарвоқе, Эдмонд, менга қара, – Лэнгдоннинг ёдига бояги ишлар тушиб мавзуни ўзгартирди, – сенинг сунъий дўстинг бор‐ку, Уинстон… жуда бошқача.
Эдмонднинг юзига табассум ёйилди:
– Жуда зўр, шундай эмасми? Бу йил сунъий интеллект борасида нималар қилганимни тасаввур ҳам қилолмайсиз, Лэнгдон. Ҳақиқий квант сакраши бўлди. Мен компьютерларга бутунлай ўзгача усулларда муаммоларни ечиш, мустақил равишда ўзини ўзи назорат қилиш имкониятини берувчи бир неча янги технология яратдим. Уинстон устида ҳалиям ишлаяпман, у кундан-кунга ўсиб боряпти.
Лэнгдон тингларкан, Эдмонднинг ёш боланикидек беғубор кўзлари атрофида кўкимтир қора доғлар пайдо бўлганини пайқаб, ичи қирилди. Қадрдон шогирди жудаям толиққан кўринарди.
– Эдмонд, мени бу ерга чақирганинг сабабини билсам бўладими?
– Бильбаогами? Ёки Ричард Серра спиралининг ичигами?
– Спиралдан бошлай қолайлик. Клаустрафобиям борлигини билардинг-ку!
– Албатта, билардим. Бироқ бу кеча барча меҳмонларни комфорт зонасидан қўзғатиш учун ташкилланган, – мағрурона жилмайди Эдмонд.
– Ҳар доимгидек, ўз репертуарингдан чиқмайсан, – деди Лэнгдон ясама жаҳл билан.
– Мендан ранжиманг, Роберт, – Эдмонд қувноқлик билан узр сўради. – Сиз билан гаплашиб олишим зарур эди. Мен эса томоша бошланмасдан олдин кўринишни истамадим.
– Рок юлдузи мухлисларига концертдан олдин дийдорини кўрсатмайдими?
– Бўлмасам‐чи! Рок юлдузи саҳнани тўлдирган туман орасида сирли тарзда пайдо бўлади, ахир, – деб ҳазиллашди Кирш.
Шу он майдонча тепасидаги чироқлар липиллаб ўчиб‐ёнди. Кирш енгини шимариб, соатига кўз ташлади. Сўнг Лэнгдонга қаради, унинг юз ифодаси тўсатдан жиддийлашганди.
– Роберт, вақтимиз оз. Бугун мен учун ўта муҳим кун. Нафақат мен, балки бутун инсоният учун унутилмас кун, десам ҳам бўлади.
Лэнгдоннинг юраги ҳаприқиб кетди.
– Яқинда бир илмий кашфиёт қилдим, – давом этди Эдмонд. – Бу фандаги бағоят улкан ва кутилмаган портлаш бўлди. Унинг инсоният келажагига таъсир кучини хаёлингизга ҳам келтиролмайсиз. Ҳозирча ер юзидаги бирор кимсанинг бундан хабари йўқ. Лекин бироздан сўнг жонли эфир орқали бутун дунёга мурожаат этиб, кашфиётим ҳақида эълон қиламан.
– Нима дейишга ҳайронман, – елка қисди Лэнгдон.
– Қизиқтириб қўйдинг мени.
Эдмонд овозини пастлатиб, ўзига хос бўлмаган ғайриоддий ҳаяжон ила гапира бошлади:
– Роберт, кашфиётни ошкор этишдан олдин сизнинг маслаҳатингизга муҳтожман, – у бир зум тўхтади. – Айни дамда менинг ҳаётим шунга боғлиқ, деб қўрқаман.
Тўққизинчи боб
Спирал ичидаги катта майдонда икки киши ўртасига жимлик чўкди.
“Маслаҳатингизга муҳтожман… менинг ҳаётим шунга боғлиқ, деб қўрқаман.”
Эдмонднинг сўзлари ҳавода муаллақ қолгандек эди, Лэнгдон дўстининг кўзларидаги қўрқувни кўриб, хавотирланиб сўради:
– Эдмонд, нималар бўляпти ўзи? Аҳволинг яхшими?
Чироқлар яна ўчиб-ёнишни бошлади, лекин Эдмонд бунга эътибор қилмади.
– Бу йил мен учун эсда қоларли йил бўлди, – деди у шивирлаб, – ёлғиз ўзим оламшумул кашфиётга олиб келган лойиҳа устида ишладим.
