Бу сәбәпдин сезләргә сәлам язам,
Бу якка килеп ятыр сезнең азан[147 - Азан – тавыш.];
Ир булган ирәннәрне[148 - Ирәннәрне – диндарларны, асыл ирләрне.] хур тотмаңыз –
Гатасына[149 - Гатасына – язмыш бүләгенә, бәхетенә.] шарт имәс Кышкар-Казан.
Әдәпсезлек имәсме бу кылганың:
Ишәккә тиңәрәсез[150 - Тиңәрәсез – тиң күрәсез.] ир тулпарын!
Мөхакәмә кылмас[151 - Мөхакәмә кылмас – хөкем итмәс.] дип уйладыңмы,
Сукыр дип белепмидең йортның барын?!
Сезләргә таң каламын уйлай-уйлай, –
Калаенча сезнең як зиһен куймай?
Болыттай көннең нурын пәрдәләгән –
Сезләргә шул сәбәпдин күңел тулмай!
Хәленчә голямага мәдех[152 - Мәдех – мактау.] лаек,
Вәләкин һәр кош очып лачын булмай;
Моннан башка әйтер сүзем тулып ятыр,
Тәгаенләп һәрбер сүзне әйтеп булмай.
Эшеңез мөзәйяндер вәһмеңездә[153 - Мөзәйяндер вәһмеңездә – уегызча матур күренәдер.],
Сүзеңез мөбәйяндер зәгъмеңездә[154 - Мөбәйяндер зәгъмеңездә – ачык билгеледер үз фаразыгызча; ачык бәян ителгәндер уегызча.];
Меңе мулла рәдд кылсаңыз[155 - Рәдд кылсаңыз – кире каксагыз.] – ни кайгы бар?–
Дустлар да бар кагарлык рәгъмеңезгә[156 - Рәгъмеңезгә – нәфрәтегезгә.]!
Җик[157 - Җик – егет.] күргәч, бер яланы[158 - Яланы – ялганны.] ябарсыз сез,
Кәик кылгач[159 - Кәик кылгач – пычраткач.], бер караны ягарсыз сез;
Арткы як ачылганның ачуыннан,
Әлбәттә, бер яман ат тагарсыз сез.
«Бәркул-вәмиз»[160 - «Бәркул-вәмиз» – Ш. Мәрҗанинең «Әл-бәркул-вәмиз фи рәдди галәлә-бәгыйзин әл-мөсәмми бин-нәкыйз» («Нәфрәтләнерлек ялганнарны сугучы яшен уты») дигән китабына ишарә. Бәркул-вәмиз – утлы яшен, яшен уты. М. Акмулла Ш. Мәрҗанинең китап исемен шигъри киная өчен файдалана.] чигәңезгә чирткәннән соң,
Чаяндай чыдай алмай чагарсыз сез,
Ул фазыйл Газалидәй[161 - Газали – Әбү Хәмид Мөхәммәд әл-Газали (1058/1059–1111), шәригать һәм тарикать буенча бөек галим, философ.] булсадагы,
Рәдденә тәһафетләр[162 - Тәһафетләр – бер-берсенә ташлану, үзара ызгышулар.] язарсыз сез.
Хакаикул-голумнән[163 - Хакаикул-голумнән – гыйлем хакыйкатьләреннән.] әгъраз кылып[164 - Әгъраз кылып – бозык итеп.],
Киберсеп[165 - Киберсеп – һаваланып.], ул ягына нәзарсыз[166 - Нәзарсыз – карамыйсыз; күз салмаучылар.] сез.
Үзеңездән бер фазыйл була калса,
Иттифакы җөмләгә[167 - Иттифакы җөмләгә – һәммәгез бердәм булып.] – начарсыз сез.
Хәсәд бәгъзе гадавәткә мөбдаэ булып[168 - Гадавәткә мөбдаэ булып – дошманлыкка чыганак булып.],
«Фә-исләху!» әмереннән[169 - «Фә-ислаху!» әмереннән – Аллаһының «Яңарыгыз!» дигән әмереннән.] качарсыз сез;
Арыслан берлә алышып арыклаган,
Хәсәд берлә саргайган ажарсыз сез[170 - Ажарсыз сез – аждаһа сез.].
Әлбәттә инде, мине сөймәссез сез,
Бер бичара хакгүй[171 - Хакгүй – хаклык иясе.] икән димәссез сез;
Карендәш, бер инсафка килсәңез ни?
Фиргавеннең варисы имәссез сез!
Борадәр, минлекне куй галәл-хосус[172 - Галәл-хосус – бигрәк тә үзеңнән.],
Мин-минлек иясенә китерер нус[173 - Нус – кире кагылу.];
Мәрҗанигә алышырга кем чыдасын –
Куәсенә[174 - Куәсенә – куәтенә.] дәлаләт кылса носус[175 - Дәлаләт кылса носус – язмалары дәлиллек итсә.]!
Фазыйлны фазыйл белсәк, эчең көймәс,
Һәркачан тәвазыйгда[176 - Тәвазыйгда – тыйнаклыкта.] бармы нәкыс[177 - Нәкыс – кимлек, кимчелек.]?
Батыр менән көрәшсәң, сау калмассың,
Ай-аймын, бил-умыркаң[178 - Умыркаң – умырткаң.] өзелсә, дус.
Ул сезгә җәүһәр җыеп нисар кылды[179 - Нисар кылды – чәчте.],
Инде син, кадерен белеп, итәгең тус[180 - Итәгең тус – итәгеңне тот (җыеп тот).];
Ала алмай ул җәүһәрдән коры калсаң,
Бәхетеңнең шомыннан, бел, артыңны кыс!
Кил, зиныһар, борадәрем, инсафка кил,
Куәтең канча икән – чамаңны бел!
Хәл килсә, аның эшен сез дәшләңез[181 - Дәшләңез – дә эшләгез.],
Булмаса – файда бирмәс такылтак тел.
Белгәнгә нигә эчең көя синең –
Эшен күр моталәга иясенең[182 - Моталәга иясенең – гыйлем нуры иясенең.]!
Һәр фәннең бер сайлаган риҗале[183 - Риҗале – ир-егете.] бар –
«Иясе серен белер биясенең».
Керләсәң һәрнәрсәне – карайтырсың,
Хасидсез андай фазыйл калай торсын?
Исламбул, Мисыр, Шамда назыйре[184 - Назыйре – охшаш-тиңдәше.] юк,
Кышкар, Казан, Дагыстан болай торсын!
Бу чакда һичкем аңа тиң килмәйде,
Бу яклар һичкемне аңа тиңәрмәйде.
Батырлары мәйданга чыгып күрсен,
Булмаса – «ул белмәй»не кем белмәйде?!
Үлчәде истирлябин мөһәндисләр[185 - Истирлябин мөһәндисләр – инженерлар астролябиясе, ягъни үлчәү кораллары белән иңгә-буйга үлчәде.],
Тәхкыйкын тәхсин күреп мөбарисләр[186 - Тәхкыйкын тәхсин күреп мөбарисләр – дөреслеген хуп күрде баһадир көрәшчеләр.],
Һәр йирдә табгы сәлим әфазыйлдән[187 - Тәбгы сәлим әфазыйлдән – холкы сәламәт галимнәрдән.]:
Хосусән – Труйски мөдәррисләр.
Хосусән хаҗи хәзрәт кылды тасдыйк[188 - Кылды тасдыйк – дөрескә чыгарды, раслады.],
Ушандак ишан хәзрәт галәт-тәхкыйк[189 - Галәт-тәхкыйк – хакыйкатьлегенә иреште.],
Фокарага[190 - Фокарага – гади халыкка.] кыйбла-и хаҗәт булган,
«Хәвалиһе мин көлли фәҗҗе гамикъ».[191 - «Хәвалиһе мин көлли фәҗҗе гамикъ» – «Һәр тарафтан барчасы да нигезләнелгән», ягъни Мәрҗанинең барча фикерләре дә дәлилле, фәнни фикерләргә нигезләнелеп язылган.]
Болар да сез белгәнне белгәндәйләр,
Китапны сез чамалы күргәндәйләр;
Шаһбаздай[192 - Шаһбаздай – лачындай.] ялтыраган бер шоңкарлар,
