– Опамга… ҳали совчи келгани йўқ.
– Об-бо-о! Буёғиям оғир савдо экан-ку. Энди-и опангизга эр излаш ҳам бизга қоларкан-да.
– Оғзингизга қараб гапиринг! Мен сизга опамга эр изланг деганим йўқ.
– Нима қилишим керак бўлмаса?
– Опамга бир йигит оғиз солган. У ҳозир Россияда ишлаб юрибди. Икки-уч ойда келади.
– Адресини айтинг, топтириб келамиз.
– Адресини ўзим ҳам билмайман.
– Исми фамилиясини биларсиз лоақал?
– Исабеков Баҳодир.
– Асли қаердан?
– Асли ўзимизнинг тумандан. Зарсойлик.
– Топтирамиз. Тирик бўлса топтирамиз. Агар ўша болани топтириб келиб, опангизнинг тўйини тезлатсак, бу ёғига розимисиз?
– Яхши. Лекин…
– Энди лекин-пекинни қўйинг, укабой! Бошингизга қўниб турган бахт қушини ҳайдаманг. Бир ўқ билан икки-учта қуённи урасиз. Мен энди кетдим. Индинга шу вақт, шу ерда учрашамиз. Хайр!
НОЗИМ ВА ЛАЙЛО
Нозим Қўшоқбойни кузатиб, ижарахонага қайтар экан, унинг “бошингизга қўниб турган бахт қушини ҳайдаманг, бир ўқ билан икки-учта қуённи уряпсиз”, деган сўзларини яна беихтиёр эсга олди.
Кўз ўнгида опаси – Мунисхоннинг мушфиқ ва маъюс чеҳраси намоён бўлди. Мунисхон! Нозим учун дунёдаги энг азиз, энг қадрдон инсон. Гоҳида у опасини қийнаётган ички бир дарддан ўзи ҳам эзилар, дуогўй ҳамширасига нима деб тасалли беришни билмай қийналарди. Мунис Баҳодир билан мактабдан яхши кўришган. Баҳодир институтни учинчи курсда ташлаб, иш излаб Россияга кетди. Тезроқ қайтиб келай, омонатни йиғиштириб олай, демайди. Мунисга бошқа жойлардан совчи келди. Мунис кўнмади. Энди агар… Нозим тўй қиладиган, уйланадиган бўлса, унинг кўнгли чўкади.
Аслида… агар отаси ўлиб қолмаганида, ҳаммаси ўз ўрнида кетарди. Муниснинг тўйи ҳам, Нозимнинг Лайло билан аҳду паймони ҳам…
Бир йил олдин отаси автомобиль ҳалокатига учраб ўлди. Онаси билан қилиб турган савдо-сотиққа ҳам путур етди. Нозим эса Лайлони қўлдан чиқармаслиги керак эди. Бунинг ғоят муҳим бир сабаби бор эди…
Аслида улар Лайло билан гўёки тасодифан танишишди.Нозим Лайло яшайдиган шаҳарга тижорат юзасидан келганди. Йўли тушиб, дискотекага кирди. Лайло камтарлиги,одоби билан ўзига тортди. Ҳолбуки, Нозим ярим кечалик дискотекага одобли қиз кирмаса керак, деб ўйлаб юрарди. Янглишган экан. Лайло ўқимишли, ақлли қиз экан. Танишдилар. Тез-тез учрашадиган бўлишди. Лайло “Миртожибойнинг қизиман” деганида, Нозимнинг юраги “зирқ” этди. Хаёлига келган биринчи фикр шу бўлди: “Оллоҳ берса қулига, чиқариб қўяр йўлига”. У Миртожибой ҳақида эшитган ва бу номдор бойвачча билан яқинроқ танишиш ниятида эди. Ниятига етишига тасодиф ёрдам берадиганга ўхшайди. “Тасодиф асли қонуниятдир, – дер эди синфдоши Набижон. – Бу қонуният бутун олам тортишиш қонуниятининг бир бўлагидир”.
Лайлога йигитнинг дадиллиги ва ақллилиги ёқди. У йигитлар ё дадил бўлади, ё ақлли деб ўйларди. Ақлли одам унча дадил бўлавермайди, чунки у ҳадеганда таваккал қилавермайди. Бу ҳақда Нозимнинг ўзига айтди. У кулди.
Қизлар ҳам аслида шунақа: ё ақлли бўлади, ё чиройли. Бироқ сиз бундан истисно экансиз. Ҳам гўзалсиз, ҳам ақли расо, ҳам асалсиз, ҳам исми Лайло!
– Шоир бўлиб кетинг-э!
– Тижоратчи бўлмаганимда, бўлар эдим шоири якто!
– Ўҳ-ҳў! Талантингиз зўр экан. Шошманг, шошманг, исмингиз Нозим – асли шоир дегани эмасми?
– Шунақа бўлса керак. Лекин мени бугундан эътиборан Мажнун деб чақиришингизни илтимос қиламан.
– Лайли ва Мажнун денг. Худди шундай. Сизга Мажнун каби ошиқ бўлиб қолдим.
– Гапингиз чинми ё?…
– Нима “ё”?
– Ё отамнинг бойлигига ошиқ бўлдингизми кўпларга ўхшаб? Шунақалардан бўлсангиз, ҳозирдан айтай. Бекорга овора бўлиб юрманг.
– Ие, отангиз бойми?
– Ўзингизни гўлликка солмай қўя қолинг. Ҳали айтдингиз-ку, “Миртожибойни воҳада танимайдиган одам йўқ” деб.
– Мен у кишининг обрўси катталигини гапиргандим. Демак, бойлиги ҳам катта экан-да. Унақа бўлса… Узр, кечирасиз, мен айтган гапларимни қайтариб олдим. Бизга бойнинг қизи тўғри келмайди. Камбағал оиладанмиз.
– Тижоратчиман деяпсиз-ку.
– Бизнинг тижорат билан ҳали сизнинг отангизга етишга йўл бўлсин.
– Демак, муҳаббату мажнунлигингиз ҳам ёлғон экан-да.
– Севгим чин. Аммо… эшитганлар “Миртожининг молу давлатига ошиқ бўлибди”, дейишади-да.
– Унақа эмаслигини исботланг.
– Бунинг учун… Сиз отангизнинг бойлигидан воз кечиб, мен билан кетишга рози бўлишингиз керак.
– Қаерга?
– Бош оққан томонга.
– Қачон?
– Истаган лаҳзада. Ҳозирми, эртами, индинми, “кетдик” деган заҳотим қуш бўлиб учишингиз лозим.
– …
– Мана, кўрдингизми, севги синовига ҳар ким ҳам дош беролмайди.
– Мен… мен-ку дош бераман, – деди Лайло яна бироз сукутдан сўнг, – аммо…
– Нима “аммо”?
– Аммо отамнинг шаъни, оиламиз обрўси…
– Муҳаббатнинг қулоғи кар, кўзи кўр дейдилар. Бу йўлга кирган одам ҳеч нарсани ўйламаслиги керак. Қолаверса, сиз айтаётган гаплар ҳаммаси нисбий, ҳозир йигирма биринчи аср…
Бу мунозара кейинги учрашувларда ҳам давом этди. Лайло Нозимга тобора маҳкамроқ боғланиб борар, сўнгра… буткул унинг ихтиёрида бўлиб қолди. Энди мунозара қилиб ўтиришнинг ҳам ҳожати йўқ эди. Лайло исталган дамда у билан кетишга ҳозир тайёр эди. Бироқ…
