Интенсивный курс турецкого языка. Часть 1 (А1-В2)
*Если в предложении есть вопросительное слово, вопросительной частицы mu не требуется.
Модель:
1. Ты (sen) хорошо (güzel) еду (yemek) приготовила (yapmak..)?
2. Вы (siz) сочинение (kompozisyon) написали (yazmak..)?
3. Они (onlar) занимались (çalışmak../ работать, учится)?
4. Вы (siz) позавтракали (kahvaltı etmek../ have breakfast)?
5. Бурак (Burak) с (ile) Озге (Özge) прошлым (geçen) летом (yaz) поженились (evlenmek..)?
6. Ты (sen) турецкий язык (Türkçe) знал (bilmek..)?
7. Ребёнок (bebek) один (bir) стакан (bardak) молока (süt) выпил (içmek..)?
Ключ к упражнению 19
А)
В)
gelmek – приходить, приезжать
Ben geldim mi? – я пришёл?
Sen geldin mi? – ты пришёл?
O geldi mi? – он пришёл?
Biz geldik mi? – мы пришли?
Siz geldiniz – вы пришли?
Onlar geldiler mi? – они пришли?
(Onlar gellerdi mi?)
bakmak – смотреть
Ben baktım mı? – я посмотрел?
Sen baktın mı? – ты посмотрел?
O baktı mı? – он посмотрел?
Biz baktık mı? – мы посмотрели?
Siz baktınız mı? – вы посмотрели?
Onlar baktılar mı? – они посмотрели?
(Onlar baklardı mı?)
durmak – останавливаться
Ben durdum mu? – я остановился?
Sen durdun mu? – ты остановился
O durdu mu? – он остановился
Biz durduk mu? – мы остановились?
Siz durdunuz mu? – вы остановились?
Onlar durdular mı? – они остановились?
(Onlar durlardı mı?)
görmek – видеть
Ben gördüm mü? – я увидел?
Sen gördün mü? – ты увидел
O gördü mü? – он увидел?
Biz gördük mü? – мы увидели?
Siz gördünüz mü? – вы увидели?
Onlar gördüler mi? – они увидели?
(Onlar görlerdi mi?)
В)
*Если в предложении есть вопросительное слово, отрицательной частицы mu не требуется.
1. Ты (sen) хорошо (güzel) еду (yemek) приготовила (yaptın mı)?
2. Вы (siz) сочинение (kompozisyon) написали (yazdınız mı)?
3. Они (onlar) позанимались (çalışıyorlar mı/ работать, учится)?
4. Вы (siz) позавтракали (kahvaltı ettiniz mi/ have breakfast)?
5. Бурак (Burak) с (ile) Озге (Özge) прошлым (geçen) летом (yaz) поженились (evlendiler mi)?
6. Ты (sen) турецкий язык (Türkçe) знал (bildin mi)?
7. Ребёнок (bebek) один (bir) стакан (bardak) молока (süt) выпил (içti mi)?
Упражнение 20 (перевод на русский)
Прочитайте, переведите на русский язык.
1. Sen güzel yemek [йе-мекь] yaptın mı?
2. Siz kompozisyon yazdınız mı?
3. Onlar çalıştılar mı?
4. Siz kahvaltı ettiniz mi?
5. Burak ile Özge geçen yaz (летом) evlendiler mi?
6. Sen Türkçe bildin mi?
7. Bebek bir bardak süt içti mi?
Упражнение 21
Поставьте глагол в нужную форму, поставьте слова, после которых стоят 2 точки (..) в нужную форму.
Модель:
* Если в предложении есть вопросительное слово, вопросительной частицы mu не требуется.
1. Вы (siz) вчера (dün) на пикник (piknik..) пошли (gitmek..)?
2. Прошлым вечером (dün gece) что (ne) ты делал (yapmak..)?
3. Озлем (Özlem) английский (İngilizce) знал (bilmek..)?
4. Ребёнок (bebek) поспал (uyumak..)?
Ключ к упражнению 21
*Если в предложении есть вопросительное слово, отрицательной частицы mu не требуется.
1. Вы (siz) вчера (dün) на пикник (pikniğe) пошли (gittiniz mi)?
2. Прошлым вечером (dün gece) что (ne) ты делал (yaptın)?
3. Озлем (Özlem) английский (İngilizce) знал (bildi mi)?
4. Ребёнок (bebek) поспал (uyudu mu)?
Упражнение 22 (перевод на русский)
Прочитайте, переведите на русский язык.
1. Sen dün pikniğe gittin mi?
2. Dün gece ne yaptın?
3. Özlem İngilizce bildi mi?
4. Bebek uyudu [у-ю-ду] mu?
Наречия от прилагательных с безударным аффиксом – ca2 (-ca, -ce), -ça2 (-ça, -çe)
hızlı (быстрый) – hızlıca (быстро)
akıllı (умный) – akıllıca (умно)
delikanlı (внимательный) – delikanlıca (внимательно)
doğru (правильный) – doğruca (прямо, например, к дому)
Hangi dil daha zor Rusça mı? Türkçe mi? – Какой язык сложнее, русский? Турецкий?
Это правило – общее.
Упражнение 23
Образуйте наречия c безударными аффиксами – ca2 (-ca, -ce), -ça2 (-ça, -çe) от следующих прилагательных, переведите на русский язык.
Модель: hızlı (быстрый) – hızlıca (быстро)
hızlı (быстрый)akıllı (умный)delikanlı (внимательный)doğru (правильный)Ключ к упражнению 23
Образуйте наречия c безударными аффиксами – ca2 (-ca, -ce), -ça2 (-ça, -çe) от следующих прилагательных, переведите на русский язык.
hızlı (быстрый) – hızlıca (быстро)
akıllı (умный) – akıllıca (умно)
delikanlı (внимательный) – delikanlıca (внимательно)
doğru (правильный) – doğruca (прямо, например, к дому)
Упражнение 24 (перевод на русский)
hızlı – hızlıcaakıllı – akıllıcadelikanlı – delikanlıcadoğru – doğrucaТурецкие слова из русских прилагательных с окончаниями -ный/ -ная/ -ное/ -ные
Если из русского прилагательного с окончаниями -ный/ -ная/ -ное/ -ные убрать данные окончания, получится его турецкий аналог, например:
глобальный – globalстандартный – standartрадикальный – radikalритуальный – ritüelпозитивный – pozitifхаризматичный – karizmatikнегативный – negatifкомфортный – komforпроблематичный – problematikаскетичный – asketikтрагичный – trajikдинамичный – dinamikэкономичный – ekonomikэгоистичный – egoistikоптимистичный – optimistikпессимистичный – pesimistikнормальный – normalмобильный – mobilТурецкие слова из русских прилагательных с окончаниями -чный/ -ческий/ -ский/ -чное/ -ское
Если в русских прилагательных, окончания -чный/ -ческий/ -ский/ -чное/ -ское заменить на -k, получится турецкий аналог, например:
фанатичный – fanatikоптимистичный – optimistikантичный – antikкатолический – Katolikклассический – klasikпессимистический – pesimistikмистический – mistikэротический – erotikфантастический – fantastikготический – gotikтитанический – titanikграфический – grafikдинамический – dinamikгигиенический – hijyenikэстетический – estetikгастрономический – gastronomikсинтетический – sentetikэкономический – ekonomikгеографический – geografikбиологический – biyolojikакустический – akustikтехнический – teknikУпражнение 25
Переведите слова на турецкий язык. Вспомните или постройте свои слова по данному правилу (проверить себя вы можете на ресурсе по ссылке https://context.reverso.net/перевод/турецкий-английский).
Модель: фанатичный – fanatik
оптимистичныйантичныйкатолическийклассическийпессимистическиймистическийэротическийфантастическийготическийтитаническийграфическийдинамическийгигиеническийэстетическийгастрономическийсинтетическийэкономическийгеографическийбиологическийакустическийТехническийКлюч к упражнению 25
optimisticantikKatolikklasikpesimistikmistikerotikfantastikgotiktitanikgrafikdinamikhijyenikestetikgastronomiksentetikekonomikjeografikbiyolojikakustikteknikekonomikУпражнение 26 (сводный перевод на русский – 710 слов)
Прочитайте, переведите на русский язык.
1.
1. Sen yarın pikniğe gidiyor musun?
2. Bu akşam ne yapıyorsun?
3. Özlem İngilizce biliyor mu?
4. Bebek şimdi uyuyor [у-ю-йор] mu?
Benim balkonum
Senin balkonun
Onun balkonu
Bizim balkonumuz
Sizin balkonunuz
Onların balonları
Benim evim
Senin evin
Onun evi
Bizim evimiz
Sizin eviniz
Onların evleri
Benim kedim
Senin kedin
Onun kedisi
Bizim kedimiz
Sizin kediniz
Onların kedileri
Benim abim
Senin abin
Onun abisi
Bizim abimiz
Sizin abiniz
Onların abileri
Benim ablam
Senin ablan
Onun ablası
Bizim ablamız
Sizin ablanız
Onların ablaları
2.
1. Onlar genellikle (обычно) kahve içiyorlar.
2. O sık sık (часто) sinemaya gidiyor.
3. Biz şimdi (сейчас) havuzda yüzüyoruz.
4. Ben şimdi dinleniyorum.
3.
Ben doktorum.
Sen doktorsun.
O bir doktordur.
Biz doktoruz.
Siz doktorsunuz.
Onlar doktordurlar.
Ben avukatım.
Sen bir avukatsın.
O bir avukatdır.
Biz avukatız.
Siz avukatsınız.
Onlar avukatdırlar.
Ben üzgünüm.
Sen üzgünsün.
O üzgündür.
Biz üzgünüz.
Siz üzgünsünüz.
Onlar üzgündürler.
(Ben) Türkiye’deyim.
(Sen) Türkiye’desin.
(O) Türkiye’de dir.
(Biz) Türkiye’deyiz.
(Siz) Türkiye’desiniz.
(Onlar) Türkiye’dedirler.
Evdeyim.
Evdesin.
O evdedir.
Evdeyiz.
Evdesiniz.
Onlar evdedirler.
4.
Bugün akşam yemeği pişirmem gerekiyor.
Sebze ve meyve almam gerekiyor.
Markete gidiyorum.
5.
1. Zeynep gitar çalıyor.
2. Ablam çok güzel yemek yapıyor.
3. Murat şimdi televizyon izliyor.
4. Biz yarın pikniğe gidiyoruz.
5. Onlar şimdi kitap okuyorlar.
6. Onlar şimdi oturuyorlar.
7. Biz her Pazar geç (поздно) kalkıyoruz.
8. Ali çok güzel şarkı söylüyor.
6.1.
Ben çok tembel bir insanım.
Yeni kelimeler öğrenmek için çok tembelim.
Deneme yazmak için çok tembelim.
Ama ben Türkçe öğrenmek istiyorum.
Bu mümkün mü?
6.2
1. Aylin İstanbul Üniversitesi’nde öğrenci.
2. İstanbul’da yalnız yaşıyor.
3. Her sabah 07.00’de (saat yedide) kalkıyor.
4. Kahvaltıdan önce duş alıyor, giyiniyor ve makyaj yapıyor.
5. Sonra kahvaltı ediyor.
6. Kahvaltıda portakal suyu içiyor; zeytin, peynir, reçel ve yumurta yiyor.
7. Kahvaltıdan sonra evden çıkıyor, durağa gidiyor ve otobüse biniyor.
8. Okula gidiyor.
9. Dersten önce kantinde arkadaşlarıyla oturuyor ve biraz sohbet ediyor.
10. Dersler her gün 8.30’da (sabah saat sekiz buçukta) başlıyor ve 13.30’da (gün saat bir buçukta) bitiyor.
11. Aylin dersten sonra kantinde öğle yemeği yiyor.
12. Öğleden sonra Aksaray’da tezgahtarlık yapıyor.
13. Mağazaya çok müşteri geliyor.
14. Bazı müşteriler çok kararsız ve titiz oluyor.
15. Bazı müşteriler ise kolay beğeniyor.
16. Aylin mağazada yoruluyor.
17. Aylin, 19.00’da (akşam saat yedide) işten çıkıyor, metroyla eve geri geliyor.
18. Biraz dinleniyor ve akşam yemeği hazırlıyor.
19. Akşam yemeği yiyor.
20. Yemekten sonra çalışıyor.
21. Aylin her gün 22.30’da (on buçukta) yatıyor, yarım saat kitap okuyor ve 23.00’da (saat on birde) uyuyor.
6.3.
Merhaba!
Benim adım Huan Umberto Oliva Morales. Bu çok uzun bir isim, değil mi? Şaşırmaya gerek yok, bu İspanya ve tüm Latin Amerika için normaldir.
Görüyorsun, konu şu ki, Latin Amerikalılarda İspanyollarda genellikle iki adı ve iki soyadı olur.
Benim ilk adım Huan, Umberto benim ikinci adım. İlk soyadım Oliva ve ikinci soyadım Morales olması oldukça doğal.
Bu çok rahat ve eğlenceli. Bak, örneğin: bugün benim adım Huan Oliva, yarın ise benim adım Umberto Morales. Bu hafta ben Huan Morales’im ve önümüzdeki hafta ben Umberto Oliva’yım. Bu çok komik!
Ailem, akrabalarım, arkadaşlarım ve okuldaki öğretmenler için her zaman Huan Oliva Morales. Ama tabii ki tam adım Huan Umberto Oliva Morales.
7.
Ben bir doktordum.
Sen bir doktordun.
O bir doktordu.
Biz doktorduk.
Siz doktordunuz.
Onlar doktordular
(Onlar doktorlardı).
Ben bir avukattım.
Sen bir avukattın.
O bir avukattı.
Biz avukattık.
Sizler avukattınız.
Onlar avukattı.
Türkiye’deydim.
Türkiye’deydin.
Türkiye’deydi.
Türkiye’deydik.
Türkiye’deydiniz.
Türkiye’deydiler
(Türkiye’deylerdi).
Evdeydim.
Evdeydin.
O evdeydi.
Evdeydik.
Evdeydiniz.
Evdeydiler.
Evdeylerdi.
8.
Pazar günü evdeydim.
Sabah pazara gittim.
Patates, soğan ve havuç aldım.
Öğle yemeği için çorba yaptım.
9.
1. Ben her (каждый) gün (день) gazete okumadım.
2. Biz söylemedik.
3. Onlar Rusça bilmediler.
4. Biz dün (вчера) akşam (вечером) sinemaya gitmedik.
5. O dondurma yemedi.
6. Kardeşim gündüz (днём) uyumadı.
7. Ahmet hafta sonu (в выходные дни / в конце недели) voleybol oynamadı.
10.
1. Onlar kahve içmediler.
2. O sinemaya gitmedi.
3. Biz havuzda yüzmedik.
4. Ben dinlenmedim.
11.
1. Zeynep gitar çalmadı.
2. Ablam güzel yemek yapmadı.
3. Murat televizyon izlemedi.
4. Biz yarın pikniğe gitmedik.
5. Onlar kitap okumadı.
6. Onlar oturmadılar.
7. Biz geç kalkmadık.
8. Ali güzel şarkı söylemedi.
12.
1. Sen güzel yemek [йе-мекь] yaptın mı?
2. Siz kompozisyon yazdınız mı?
3. Onlar çalıştılar mı?
4. Siz kahvaltı ettiniz mi?
5. Burak ile Özge (geçen) yaz (летом) evlendiler mi?
6. Sen Türkçe bildin mi?
7. Bebek bir bardak süt içti mi?
1. Sen dün pikniğe gittin mi?
2. Dün gece ne yaptın?
3. Özlem İngilizce bildi mi?
4. Bebek uyudu [у-ю-ду] mu?
13.
hızlı – hızlıca
akıllı – akıllıca
delikanlı – delikanlıca
doğru – doğruca
14.
optimistic
antik
Katolik
klasik
pesimistik
mistik
erotik
fantastik
gotik
titanik
grafik
dinamik
hijyenik
estetik
gastronomik
sentetik
ekonomik
jeografik
biyolojik
akustik
teknik
Разговорный блок. Интервью 3
См. в книге одноимённого автора «Турецкий язык. Разговорный курс. Книга 1».
Урок 3
Все личные аффиксы
В турецком языке есть три вида личных аффиксов, все они представлены в таблицах «Три в одном».
Задание: распечатайте данную таблицу на цветном принтере и заламинируйте.
Упражнение 1
А) Измените слова во всех лицах, прибавив к каждому притяжательные местоимения и притяжательные аффиксы по таблице 1 из таблицы «Три в одном» и переведите полученные словосочетания на русский язык.
Модель:
öğretmen – учитель
benim öğretmen+im – мой учитель
senin öğretmen+in – твой учитель
onun öğretmen+i – его (её) учитель
bizim öğretmen+imiz – наш учитель
sizin öğretmen+iniz – ваш учитель
onların öğretmen+leri – их учитель
doktor
avukat
hoca
B)
1. Измените существительные во всех лицах, прибавив к каждому личное местоимение и аффикс сказуемости по таблице 2 из таблицы «Три в одном» и переведите полученные предложения на русский язык.
Модель:
öğretmen – учитель
Ben öğretmen+yim. – Я – учитель.
Sen öğretmen+sin. – Ты – учитель.
O öğretmen+dir. – Он – учитель.
Biz öğretmen+iz. – Мы – учителя.
Siz öğretmen+siniz. – Вы – учителя.
Onlar öğretmen+dirler. – Они – учителя.
doktor
avukat
hoca
2. Проспрягайте глаголы по всем остальным лицам, прибавив к каждому личное местоимение и личные аффиксы 1-го типа по таблице 2 из таблицы «Три в одном» и переведите полученные предложения на русский язык.
Модель:
о veriyor – он даёт
ben veriyor+um – я даю
sen veriyor+sun – ты даёшь
o veriyor – он даёт
biz veriyor+uz – мы даём
siz veriyor+unuz – вы даёте
onlar veriyor+lar – они дают
susuyor – он молчит
alıyor – он покупает
gidiyor – он идёт
С)
1. Измените слова во всех лицах, прибавив к каждому личное местоимение и аффикс прошедшего категорического времени + личный аффикс 2-го типа по таблице 3 из таблиц «Три в одном» и переведите полученные предложения на русский язык.
Модель:
öğretmen – учитель
Ben öğretmen+di+m. – Я был учителем.